Ένα meme της Παναγίας, η «Αγία Javelin», συγκέντρωσε ένα εκατομμύριο δολάρια για την Ουκρανία

Η απομίμηση της Μαρίας μπορεί να μην είναι μια εγκεκριμένη από την εκκλησία αγία, αλλά μέσα σε λίγους μήνες έχει αποκτήσει αφοσιωμένους οπαδούς. Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι έχει συγκεντρώσει πάνω από 1 εκατομμύριο δολάρια για την ουκρανική αντίσταση κατά της ρωσικής εισβολής.

Το πρότζεκτ είναι το πνευματικό παιδί του Christian Borys, ενός πρώην δημοσιογράφου με έδρα τον Καναδά, ο οποίος πέρασε χρόνια καλύπτοντας τις συγκρούσεις στην Ουκρανία και όχι μόνο. Ένα μέρος των κερδών χρησιμοποιείται για τη στήριξη της Ουκρανίας. Ο Borys βοήθησε στη δημιουργία της εικόνας όπως είναι πλέον γνωστή – μιας εικόνας που βρίσκεται σε αμέτρητους φορητούς υπολογιστές, μπλουζάκια, σημαίες, τοιχογραφίες, ακόμη και τατουάζ σε όλο τον κόσμο. Η αυξανόμενη ομάδα του έχει επεκτείνει το ρόστερ των αγίων που κρατούν όπλα, πουλώντας επώνυμα αυτοκόλλητα, αξεσουάρ και ρούχα κυρίως μέσω διαδικτύου. Ο ιστότοπος της εταιρείας, έχει συνοψίσει την αποστολή του σε μία μόνο πρόταση: «Με σκοπό να ξαναχτίσουμε την Ουκρανία».

Δεν είναι καλλιτέχνης, αλλά περισσότερο ένα συγκεκριμένο είδος παραμυθά που αρέσκεται στο να αγκιστρώνει τους ανθρώπους σε ένα θέμα τραβώντας την προσοχή τους με κάτι παράλογο, αστείο ή σοκαριστικό. Η εκστρατεία ήταν τόσο αποτελεσματική που χάρισε στον Borys μια θέση στην επίσημη μαύρη λίστα της Ρωσίας.

«Απλώς δείχνει τη σημασία του τι μπορείς να κάνεις με κάτι που στην πραγματικότητα είναι τόσο ανόητο», δήλωσε ο Borys τον Ιούλιο. «Και μετά οι Ρώσοι τσαντίστηκαν τόσο πολύ που μας απαγόρευσαν».

• Διαβάστε ακόμα: Ουκρανία: Καλεί από 1η Οκτωβρίου τις γυναίκες στον στρατό

Τα κεφάλαια που συγκεντρώθηκαν από την εκστρατεία «Saint Javelin» έχουν διατεθεί για τα πάντα, από φιλανθρωπικά ιδρύματα για την ψυχική υγεία μέχρι την αγορά στολών για τις ουκρανικές δυνάμεις και το πρόγραμμα μη επανδρωμένων αεροσκαφών της χώρας μέσω της United24, μιας πρωτοβουλίας με επικεφαλής τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντιμίρ Ζελένσκι.

Το σχέδιο για την «Αγία Javelin» προήλθε από μία σειρά σκίτσων του καλλιτέχνη Chris Shaw το 2012. Ο Shaw ζωγράφισε εικόνες της Παναγίας να κρατάει αντικείμενα όπως ένα μπουκάλι μπίρας, ένα γιλέκο αυτοκτονίας και μια καραμπίνα. Στο διαδίκτυο, η εικόνα εξελίχθηκε σε meme και το όπλο αντικαταστάθηκε από ένα ακόντιο. Ήταν αυτή η εκδοχή που βρήκε ο Borys στις αρχές του 2022 και χρησιμοποίησε ως αφετηρία για την εκστρατεία του. Τον Φεβρουάριο η «Αγία Javelin» έγινε viral και τον Απρίλιο, ο Shaw έδωσε τη δική του εκδοχή.

«Ίσως ήταν μια προσπάθεια να διεκδικήσω με κάποιον τρόπο τον χώρο μου στην τέχνη μέσα από το διαδίκτυο», έγραψε ο Shaw στον προσωπικό του ιστότοπο στις 3 Απριλίου.

Ο πίνακας του Shaw είναι δανεισμένος στο Εθνικό Μουσείο και Μνημείο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου στο Κάνσας Σίτι.

Ψευδο-προσευχές αλλά και ειλικρινή ευχαριστήρια μηνύματα προς την «Άγια Javelin» μπορεί κανείς να βρει εύκολα στο διαδίκτυο, αλλά πέρα από τη λατρεία η εκστρατεία δεν στερείται επικριτών. Όταν ολοκληρώθηκε τον Μάιο μια τοιχογραφία της «Αγίας Javelin» στην πρωτεύουσα της Ουκρανίας από την καλλιτεχνική ομάδα Kailas-V με έδρα το Κίεβο, το φωτοστέφανο της «Αγίας» σβήστηκε μυστηριωδώς. Η καλλιτεχνική ομάδα κατηγόρησε τον δήμαρχο της πόλης, Βιτάλι Κλίτσκο.

«Άγιος Ιαβέλης ο σκανδαλιστής», αστειεύτηκε ο Borys στο Twitter ως απάντηση στην κριτική τον Μάιο.

Το ερώτημα για το αν η εικόνα είναι βλάσφημη είναι ένα ζήτημα αιώνων, σύμφωνα με τη Νόρα Μ. Χέιμαν, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης.

«Είναι εντάξει να απεικονίζεις τη Μαρία;» ρωτάει η Χέιμαν. Επειδή το ύφος της «Αγίας Javelin» βασίζεται σαφώς στις βυζαντινές και ορθόδοξες απεικονίσεις της Μαρίας, η Χέιμαν δήλωσε ότι είναι λογικό κάποιοι να το θεωρούν προσβλητικό ή βλάσφημο. Ο Borys υποστηρίζει ότι η απόφαση να χρησιμοποιηθεί η εικόνα της Μαρίας δεν προέκυψε από βλασφημία ή ασέβεια.

«Προφανώς πρόκειται για μια αστεία εικόνα, σωστά;» είπε ο Borys. «Είναι ένα meme. Είναι ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι μιλούν στο διαδίκτυο».

Αυτό που ξεκίνησε ως ένα πολύ συγκεκριμένο διαδικτυακό αστείο σε ομαδικές συζητήσεις για όπλα έχει γίνει ένα παγκόσμιο εμπορικό σήμα. Ο Borys έχει ένα γραφείο στο Τορόντο, νοικιάζει ένα χώρο στο Λβιβ και συνεργάζεται με κατασκευαστές σε όλη την Ουκρανία. Η «Αγία Javelin» είναι πλέον η δουλειά του, μια δουλειά πλήρους απασχόλησης. Ελπίζει να συνεχίσει και να συγκεντρώσει περισσότερη υποστήριξη για την αντίσταση.

«Ένα εκατομμύριο δολάρια είναι απλά μια σταγόνα στον κουβά όταν πρόκειται να αντιμετωπίσεις έναν πόλεμο», είπε.

*Με στοιχεία από washingtonpost.com