Πολλά μάς βρήκαν
και τα χειρότερα
απ’ τα μέσα.
Τ’ απόρθητα κάστρα
τα μεγάλα
ποτέ δεν πέφτουν
απ’ τα έξω.

*Στίχοι από το ποιητικό έργο του Γιάννη Νεγρεπόντη «Φυλάττειν Θερμοπύλας».

Το εν λόγω έργο, με σαφές αντιδικτατορικό περιεχόμενο, γράφτηκε το 1968 στο Παρθένι της Λέρου, όπου ο Νεγρεπόντης βρισκόταν εξόριστος, επί χούντας. Φυγαδεύτηκε από το στρατόπεδο γραμμένο σε μικρά τσιγαρόχαρτα, κρυμμένα στην κορνίζα ενός αυτοσχεδίως συναρμολογημένου πίνακα που έστειλε σε φίλους του. Μετά την αντιγραφή του, το ποίημα κυκλοφόρησε από χέρι σε χέρι, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, έως την έκδοσή του, το 1971.

Ο Χρήστος Λεοντής, φίλος του Νεγρεπόντη, εμπνευσμένος από το έργο, το γέμισε μελωδίες και το έκανε ορατόριο.

«Μ’ αυτό το ποίημα», είχε δηλώσει ο Λεοντής, «ο Γιάννης είναι σαν να περιγράφει και να τοποθετεί τον εαυτό του μέσα στον κοινωνικό χώρο που ζούσε και μέσα απ’ αυτό φαίνεται ο χαρακτήρας του. Ήταν ένα μεγάλο παιδί, που ζούσε με ένταση, χαιρόταν κι αντιδρούσε στη λύπη του όπως ένα παιδί: βίαια. Την άλλη στιγμή το ξεχνούσε και σ’ αγκάλιαζε μ’ ένα πλατύ χαμόγελο και μ’ ένα εξαίσιο χιούμορ».


Ο λογοτέχνης Γιάννης Νεγρεπόντης (το πραγματικό του όνομα ήταν Γιάννης Ξυνοτρούλιας) απεβίωσε στην Αθήνα στις 22 Σεπτεμβρίου 1991, ύστερα από άνιση μάχη με τον καρκίνο.

Γεννημένος στη Λάρισα τον Αύγουστο του 1930, ο Νεγρεπόντης σπούδασε Ιστορία – Αρχαιολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ παρακολούθησε και μαθήματα θεάτρου στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών (1949-1951).

Πρωτοεμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το 1949 με ένα διήγημά του στο περιοδικό «Ελληνική Δημιουργία», χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο Γιάννης Νικολάου. Το 1955 δημοσίευσε ένα ποίημά του στο περιοδικό «Επιθεώρηση Τέχνης» υπογράφοντας ως Τζων Νεγρεπόντης, ψευδώνυμο με το οποίο καθιερώθηκε και το οποίο έμελλε να διατηρήσει (μετατρέποντας απλώς το «Τζων» σε «Γιάννης») έως το θάνατό του.

Το 1958 εξέδωσε την πρώτη ποιητική συλλογή του, που έφερε τον τίτλο «Πρόσωπα και Χώρος».


Ο Νεγρεπόντης καταπιάστηκε με όλα σχεδόν τα είδη του γραπτού λόγου: ποίηση, πεζογραφία, δοκίμιο, κριτική, χρονογράφημα, σάτιρα, θέατρο, παιδικά παραμύθια.

Αξιοσημείωτο είναι ότι βιβλία του Νεγρεπόντη είχε φιλοτεχνήσει η γυναίκα του, η γλύπτρια Αργυρώ Καρύμπακα.

Ο Νεγρεπόντης συνεργάστηκε με αρκετούς έλληνες συνθέτες (στίχους του μελοποίησαν, μεταξύ άλλων, οι Μίκης Θεοδωράκης, Λουκιανός Κηλαηδόνης, Μάνος Λοΐζος, Χρήστος Λεοντής και Θωμάς Μπακαλάκος), ενώ υπήρξε τακτικός συνεργάτης πολλών περιοδικών, εφημερίδων, ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών προγραμμάτων.

Ο Νεγρεπόντης υιοθέτησε από πολύ νεαρή ηλικία την αριστερή ιδεολογία –διατηρώντας πάντως μια κριτική διάθεση, που όχι σπάνια τον έκανε δυσάρεστο στο ηγετικό κατεστημένο– και εξορίστηκε επί μία τριετία την περίοδο της απριλιανής δικτατορίας (Γυάρος, Λέρος).

Όσον αφορά τα πιστεύω του ως πνευματικού ανθρώπου και ως πολίτη, ο ίδιος ο Νεγρεπόντης είχε δηλώσει τα εξής:

«[…] Η λογοτεχνία δεν είναι μια δουλειά ή ένα λειτούργημα που σου προσπορίζει δόξα ή χρήμα. Κυρίως είναι μια υποχρέωση απέναντι στον κόσμο που ζούμε, να τον ανακαλύπτουμε κάθε φορά αθέατο, όπως λέει ο Κοκτώ, εάν βέβαια έχουμε αυτή τη δωρεά. Γιατί εγώ πιστεύω ότι αυτό το περίφημο ταλέντο που λέμε, το χρωστάμε και δεν έχουμε δικαίωμα ούτε να το εκμεταλλευόμαστε ούτε να το καπηλευόμαστε. Και μόνο μ’ αυτή την έννοια παραδέχομαι τη στράτευση. Στρατευμένοι είμαστε όλοι στην ανθρωπιά της εποχής μας. Και όταν λέω ανθρωπιά, εννοώ ό,τι κρατάει τον άνθρωπο όρθιο, αξιοπρεπή και ελεύθερο».

Headlines