Μειώνεται το χρέος

Κάτω από το ραντάρ αγορών, αντιπολίτευσης και των ίδιων των πολιτών, η κυβέρνηση ετοιμάζεται – εκτός απροόπτου – να πετύχει ένα μικρό θαύμα. Παρά το γεγονός ότι τεράστια ποσά έχουν πέσει στην οικονομία λόγω της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης, το χρέος όχι μόνο δεν αυξάνει. Αλλά ετοιμάζεται να «προσγειωθεί» πάνω από 23 μονάδες χαμηλότερα των αρχικών εκτιμήσεων. Αναμένεται να διαμορφωθεί στην περιοχή του 170% του ΑΕΠ, ίσως και πιο κάτω, έναντι πρόβλεψης του Προγράμματος Σταθερότητας τον Απρίλιο για 180,2% του ΑΕΠ και έναντι 193,3% το φθινόπωρο του 2021.

Πώς το καταφέραμε; Πρώτα από όλα με ισχυρές δόσεις ανάπτυξης. Από 3,5% που ήταν η εκτίμηση την άνοιξη, πλέον ακόμα και η νέα πρόβλεψη 5,3% που έκανε πριν από μία εβδομάδα το οικονομικό επιτελείο θεωρείται λίγη. Πιθανότερα θα προσεγγίσει το 6% και θα ξεπεράσει ύστερα από πολλά χρόνια τα 205 δισ. ευρώ.

Στη μείωση του χρέους συμβάλλει, όσο παράδοξο και αν φαίνεται, και το κύμα ανατιμήσεων. Οσο μεγαλύτερος είναι ο πληθωρισμός τόσο μεγαλύτερη είναι και η ονομαστική αξία του ΑΕΠ και αντίστοιχα μικρότερο το χρέος. Οι αναθεωρημένες εκτιμήσεις του οικονομικού επιτελείου ανεβάζουν τον μέσο πληθωρισμό για το 2022 πάνω από το 8% από 5,5% που ήταν μέχρι τώρα η αντίστοιχη εκτίμηση.

Η τρίτη βασική αιτία έχει να κάνει με την εκδοτική δραστηριότητα. Η χρονιά ξεκίνησε με πρόβλεψη για έκδοση χρέους συνολικού ύψους 12 δισ. ευρώ. Προς το παρόν, με τις επανεκδόσεις που έχουν γίνει, αλλά και τις άλλες κινήσεις – με τελευταία αυτή του Ιουλίου, που απέφερε ρευστότητα 1 δισ. ευρώ με την πρώτη εδώ και πολλά χρόνια έκδοση ομολόγου με κυμαινόμενο επιτόκιο που καλύφθηκε από τις ελληνικές τράπεζες – έχουν αντληθεί περίπου 7 δισ. ευρώ. Πέντε δισεκατομμύρια λιγότερα, αλλά μικρή σημασία έχει. Το χρέος ωστόσο δεν αυξάνεται κατά 5 δισ. Σε κάθε περίπτωση με τα επιτόκια πάνω από 4% δύσκολα θα ξαναβγούμε φέτος στις αγορές. Κι όμως στα δημόσια ταμεία συνεχίζουν να υπάρχουν περίπου 38-39 δισ. ευρώ.

Στις αγορές δηλαδή δεν βγαίνουμε, αλλά τα ταμειακά διαθέσιμα αβγατίζουν. Το γεγονός μάς επιτρέπει, μετά την αποπληρωμή των δανείων του ΔΝΤ, να ετοιμαζόμαστε ως χώρα να αποπληρώσουμε πρόωρα και 2,7 δισ. ευρώ από το υπόλοιπο δανείων του πρώτου Μνημονίου (53 δισ. ευρώ). Το σκηνικό της απότομης, μοναδικής μετά το PSI μείωσης του χρέους στα χρονικά, μπορεί να ανατρέψει μόνο ένα γεγονός.

Να αποφανθεί η Eurostat στα τέλη Οκτωβρίου ότι θα πρέπει να εγγραφούν (και να επιβαρύνουν) στο ελληνικό δημόσιο χρέος οι κρατικές εγγυήσεις ύψους 18 δισ. ευρώ που είχε δώσει το ελληνικό δημόσιο προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των «κόκκινων» δανείων, μέσω του σχεδίου «Ηρακλής». Ακόμα και αν επιβαρύνει το εν λόγω ποσό το χρέος, δεν πρόκειται να αυξηθεί το κόστος εξυπηρέτησής του, καθώς δεν το συνοδεύουν τόκοι.

Γενικώς το ελληνικό χρέος, παρά την έκρηξη του κόστους δανεισμού και της απόδοσης του ελληνικού δεκαετούς, δείχνει προστατευμένο. Το μεγαλύτερο μέρος του είναι διακρατικό και έχει κλεισμένα χαμηλά επιτόκια. Συνολικά 240 δισ. ευρώ (τα 2/3 του χρέους) είναι χρήματα που οφείλονται στις χώρες της ευρωζώνης και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, κλειδωμένα με επιτόκιο κάτω από 1% και λήγουν σε 30 χρόνια. Καθόλου άσχημα αν σκεφτεί κανείς τις συνεχείς «καταστροφές» που μας περιτριγυρίζουν, να υπάρχουν τουλάχιστον έστω και απρόοπτοι μικροί «θρίαμβοι»…