Διαδηλώσεις, βία και λογοκρισία στο Ιράν

Ο θάνατός της 22χρονης Μαχσά Αμίνι, η οποία είχε συλληφθεί απο την αστυνομία Ηθών της Τεχεράνη, επειδή δεν φορούσε την «κατάλληλη ενδυμασία» και πέθανε, ενδεχομένως λόγω τραυματισμών που υπέστη, έχει προκαλέσει τεράστιο κύμα οργής και αγανάκτησης, όχι μόνο σε διάφορες πόλεις του Ιράν, αλλά και σε όλο τον κόσμο.

Στο Ιράν η αστυνομία χρησιμοποιεί έντονη βία για να καταπνίξει τους διαδηλωτές. Σύμφωνα με πληροφορίες από διεθνή μέσα και οργανώσεις προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πάνω από 30 άνθρωποι έχουν χάσει την ζωή τους. Μεταξύ των θυμάτων είναι ένας αστυνομικός αλλά και ένα μέλος της πολιτοφυλακής.

Διαβάστε επίσης – Ιράν: Ο στρατός απειλεί να βγει στους δρόμους – «Θα έρθουμε αντιμέτωποι με τους εχθρούς»

Ο Κούρδος Ριμπίν Ραμάνι ζει και εργάζεται στο Λονδίνο για ένα δίκτυο προστασίας δικαιωμάτων κούρδων ακτιβιστών. Σε συνέντευξή του στη DW, αναφέρει: «Μόνο στην επαρχία του Κουρδιστάν αυτή την εβδομάδα μέχρι και την Τετάρτη περίπου 400 άτομα έχουν συλληφθεί».

Η 22χρονη Μάχσα ζούσε στη μικρή πόλη Σάγκες στο δυτικό Κουρδιστάν. Ήδη από το περασμένο Σάββατο, κατά την διάρκεια της κηδείας της, υπήρξαν διαδηλώσεις κατά της κυβέρνησης και της Αστυνομίας Ηθών.

«Έχουμε τα ονόματα, τις φωτογραφίες και τις διευθύνσεις τουλάχιστον οκτώ διαδηλωτών που σκοτώθηκαν από τις δυνάμεις ασφαλείας μέχρι χθες», εξηγεί ο Ραχμάνι. «Στην επαρχία του Κουρδιστάν οι δυνάμεις ασφαλείας χρησιμοποιούν μαζική βία κατά των διαδηλωτών. Θέλουν να καταστείλουν τις διαδηλώσεις το συντομότερο δυνατό.»

Χειρότερη η κατάσταση από το 2019

Από το απόγευμα της Τετάρτης έχει περιοριστεί αυστηρά η χρήση του διαδικτύου, ενώ τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας σε μεγάλο βαθμό είναι απενεργοποιημένα, αναφέρει ο οργανισμός NetBlocks, που δημιουργήθηκε το 2017 για την παρακολούθηση της ασφάλειας και της ελευθερίας του διαδικτύου. Το μοναδικό μέσο κοινωνικής δικτύωσης που επιτρεπόταν μέχρι πρόσφατα στο Ιράν, το Instagram, έχει αποκλειστεί πλέον.

«Το Ιράν τώρα υπόκειται στους πιο σκληρούς περιορισμούς του διαδικτύου από τη σφαγή του Νοεμβρίου του 2019» λέει ο οργανισμός NetBlocks. Σύμφωνα με οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, περίπου 1.500 άνθρωποι σκοτώθηκαν στις διαδηλώσεις κατά της αύξησης των τιμών της βενζίνης το 2019 στον Ιράν.

«Φοβάμαι ότι έχουμε χειρότερες καταστάσεις μπροστά μας από αυτά που ζήσαμε το 2019» δήλωσε στην DW ο δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την Τεχεράνη, Σαϊντ Ντεχγχαν.

«Η κατάσταση είναι πολύ τεταμένη. Πολλοί άνθρωποι είναι θυμωμένοι και απελπισμένοι. Νιώθουν πως δεν έχουν τίποτα να χάσουν. Υποφέρουν από την οικονομική κρίση και τα καθημερινά αντίποινα. O θάνατος μιας νεαρής γυναίκας για φερόμενη παραβίαση της υποχρεωτικής μαντίλας έχει οδηγήσει σε οργή και αγανάκτηση για το πολιτικό σύστημα. Αποτελεί μια σοβαρή εσωτερική κρίση και η κυβέρνηση δεν έχει άλλη απάντηση από την περαιτέρω καταστολή» επισημαίνει ο Ντεχγχαν.

Δυσοίωνο το μέλλον της χώρας

Ο δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων σκιαγραφεί ένα ζοφερό σενάριο για το μέλλον. Θεωρεί πως το πολιτικό σύστημα στο Ιράν βρίσκεται σε συνεχές πόλεμο με τον λαό του και πως ο αποκλεισμός από το διαδίκτυο έχει ως στόχο την βίαιη καταστολή των διαδηλωτών από την αστυνομία και τις δυνάμεις ασφαλείας και την ανεπάρκεια να μοιραστούν τέτοιες φωτογραφίες στο διαδίκτυο.

Η αναπληρώτρια επικεφαλής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, Νάντα Αλ Νασίφ, επίσης έχει εκφράσει ανησυχίες τόσο για τον θάνατο της Μάχσα Αμίνι, αλλά και την βίαια απάντηση της αστυνομίας στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις. Η ίδια ζήτησε πριν δύο μέρες μια γρήγορη, ανεξάρτητη και αποτελεσματική έρευνα για τον θάνατο της 22χρονης και τις καταγγελίες για βασανιστήρια και κακομεταχείρισης κατά της αστυνομίας Ηθών.

Mit @HawarHelp trafen wir in New York vor dem UN-Hauptquartier das bekannteste Gesicht der iranischen Frauen-/ Protestbewegung: @AlinejadMasih . Der Slogan der #IranProtests «Jin – Jiyan – Azadî» («Frauen, Leben, Freiheit») geht um die Welt. #StandWithIranianWomen #Mahsa_Amini pic.twitter.com/Fse3SUaXj5

— Düzen Tekkal (@DuezenTekkal) September 22, 2022

Από την άλλη πλευρά, ο Σαϊντ Ντεχγχαν θεωρεί πως αυτό το σενάριο είναι πολύ δύσκολο να υλοποιηθεί, καθώς η ιρανική κυβέρνηση όχι μόνο αρνείται τα πάντα, αλλά συμπεριφέρεται σαν να μην έχει συμβεί τίποτα.

Ο πρόεδρος του Ιράν, Εμπραχίμ Ραίσι, κατά την διάρκεια της ομιλίας του στην Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στην Νέα Υόρκη τόνισε το δικαίωμα των λαών στην αυτοδιάθεση. Όταν κλήθηκε να αναφερθεί στον θάνατο της Μάχσα Αμίνι κατηγόρησε τη Δύση ότι χρησιμοποιεί «δύο μέτρα και δύο σταθμά» όσον αφορά τα δικαιώματα των γυναικών, αναφερόμενος στους θανάτους ιθαγενών γυναικών στον Καναδά.

Την ίδια στιγμή εκατοντάδες Ιρανοί εξόριστοι διαδήλωναν μπροστά από το κτίριο του ΟΗΕ.

Για την Ιρανή ερευνήτρια και συγγραφέα για τα ανθρώπινα δικαιώματα Αζαντέ Πούρζαντ, η ομιλία του Εμπραχίμ Ραίσι αποτελεί μια ακόμη απεγνωσμένη προσπάθεια να ισχυριστεί πως το Ισλαμικό κράτος είναι ένα κράτος δικαίου παρεξηγημένο από τη Δύση. Η ίδια εεπισημαίνει πως ο Ραίσι είχε κοινή ευθύνη για τις εξωδικαστικές μαζικές εκτελέσεις χιλιάδων πολιτικών κρατουμένων στο χρονικό διάστημα μεταξύ Ιουλίου και Σεπτεμβρίου του 1988.

Σάμπναμ φον Χαιν

Επιμέλεια: Ιωσηφίνα Τσαγκαλίδου