Μετά το διάγγελμα του Βλαντίμιρ Πούτιν, με το οποίο γνωστοποίησε τη μερική επιστράτευση λόγω της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης», όπως εξακολουθεί η Μόσχα να ονομάζει τον πόλεμο στην Ουκρανία και την τοποθέτηση ότι δεν μπλοφάρει αναφορικά με τη χρησιμοποίηση όπλων μαζικής καταστροφής, η συζήτηση για τον κίνδυνο μιας πυρηνικής σύγκρουσης έχει «ανάψει» και πάλι.

Ένα από τα ερωτήματα είναι πώς θα αντιδράσουν οι ΗΠΑ, οι οποίες εδώ και μήνες στέλνουν ιδιωτικά μηνύματα στη Ρωσία για τα πυρηνικά. Ταυτόχρονα, αναλυτές, όπως ο Μάθιου Κρόνιγκ, προτείνουν τρόπους αντιμετώπισης της Ρωσίας του Πούτιν.

Ο πρώην αξιωματούχος της CIA και αναπληρωτής διευθυντής του Scowcroft Center για τη Στρατηγική και Ασφάλεια του Ατλαντικού Συμβουλίου (Atlantic Counsil) έχει δημοσιεύσει τη δική του θέση στo Memo to the President (Σημείωμα στον Πρόεδρο).

Αξίζει να υπογραμμίσουμε ότι ο Κρόνιγκ έχει υπηρετήσει στο υπουργείο Άμυνας και τις Υπηρεσίες Πληροφοριών των ΗΠΑ υπό τις διοικήσεις των Τζορτζ Μπους, Μπάρακ Ομπάμα και Ντόναλντ Τραμπ με ειδίκευση στις στρατηγικές Μέσης Ανατολής και Πυρηνικής και Πυραυλικής Άμυνας.

Ο ίδιος υποστηρίζει ότι η Ρωσία μπορεί χρησιμοποιήσει πυρηνικά αν η ουκρανική αντεπίθεση συνεχίζει να πετυχαίνει τους στόχους της και το Κρεμλίνο αντιληφθεί ότι μπορεί να χάσει τον πόλεμο.

Σε μια τέτοια περίπτωση το Κρεμλίνο θα προωθήσει τους στρατηγικούς του στόχους, θα υπονομεύσει τα συμφέροντα των ΗΠΑ παγκοσμίως και αναπόφευκτα θα προκαλέσει μια ανθρωπιστική καταστροφή που όμοιά της δεν θα έχει παρατηρηθεί από το 1945, σημειώνει.

Ο Κρόνιγκ τονίζει την ανάγκη για μια στοχευμένη αποτρεπτική στρατηγική έτσι ώστε να αποτραπεί μια πιθανή καταστροφή.

Τι πρέπει να κάνουν οι ΗΠΑ κατά τον Κρόνιγκ

Σύμφωνα με τον Αμερικανό πρώην αξιωματούχο, οι ΗΠΑ θα πρέπει να εκδώσουν δημόσιες, αλλά εσκεμμένα ασαφείς απειλές που θα κάνουν λόγο για σοβαρές συνέπειες σε περίπτωση χρήσης πυρηνικών από τη Ρωσία. Ταυτόχρονα οι ΗΠΑ θα πρέπει να είναι έτοιμες να επιφέρουν με συμβατικά μέσα στρατιωτικά πλήγμα στις ρωσικές δυνάμεις.

Οι πυρηνικές απειλές αποτελούν τον πυρήνα της στρατιωτικής στρατηγικής της Ρωσίας και κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει μια πυρηνική επίθεση στην Ουκρανία, σημειώνεται στη συγκεκριμένη ανάλυση.

Η λεγόμενη στρατηγική «κλιμάκωσης προς αποκλιμάκωση» («escalate-to-de-escalate») της Ρωσίας απαιτεί πυρηνικές απειλές και, εάν είναι απαραίτητο, περιορισμένη χρήση πυρηνικών όπλων προκειμένου να τερματιστεί η σύγκρουση με ευνοϊκούς όρους για τη Μόσχα.

Η Ρωσία εδώ και καιρό χρησιμοποιεί όπλα διπλής ικανότητας (τα οποία μπορούν να φέρουν πυρηνικές και συμβατικές κεφαλές) εναντίον της Ουκρανίας και έχει πραγματοποιήσει ασκήσεις με τις πυρηνικές της δυνάμεις, στέλνοντας με αυτόν τον τρόπο μηνύματα προς την Δύση και τις ΗΠΑ.

Όπως σημειώνει ο Κρόνινγκ, η Ρωσία έχει ένα ευρύ φάσμα επιλογών για τη διεξαγωγή μη στρατηγικών πυρηνικών επιθέσεων όπου θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ένα ή περισσότερα από τα χιλιάδες πυρηνικά όπλα χαμηλής απόδοσης που ήδη διαθέτει σε στόχους όπως εναντίον των ουκρανικών δυνάμεων, βάσεων, αποθηκών, ακόμη και πόλεων.

Όμως, ακόμη και μιας μικρής κλίμακας επίθεσης εκτός από την ανθρωπιστική καταστροφή, θα εξουδετέρωνε τον ουκρανικό στρατό και θα τον ανάγκαζε σε συνθηκολόγηση, θα έβλαπτε τα συμφέροντα των ΗΠΑ και θα δίχαζε τη δυτική συμμαχία, υπογραμμίζεται στην ανάλυση.

Επίσης, ακόμη και περιορισμένη χρήση πυρηνικών θα έσπαγε ένα ταμπού δεκαετιών και θα ενθάρρυνε και άλλους διεθνείς παίκτες που διαθέτουν πυρηνικά όπλα να σκεφτούν τη χρήση τους προς επίτευξη των στόχων τους.

Επιπλέον μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών.

Μια σαφέστερη αποτρεπτική απειλή

Για να αποτρέψουν τη Ρωσία από τη χρήση πυρηνικών όπλων στην Ουκρανία, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να εκδώσουν μια σαφέστερη αποτρεπτική απειλή, τονίζει ο Κρόνιγκ. Ουσιαστικά, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να επιλέξουν να κινηθούν μεταξύ ασαφών και συγκεκριμένων απειλών προς τη Μόσχα, που θα τις επικοινωνούν ανάλογα την περίπτωση δημόσια ή ιδιωτικά.

Αυτή τη στιγμή εκτιμάται ότι ο Πούτιν πιστεύει ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα χωρίς να αντιμετωπίσει κάποια σημαντικό εμπόδιο ή απάντηση από τη Δύση, για τον λόγο αυτό μια πιο ξεκάθαρη στάση της Δύσης ενδεχομένως να λειτουργούσε αποτρεπτικά. Σε αυτή την περίπτωση οι ΗΠΑ θα πρέπει εάν πουν κάτι, να το πράξουν.

Όμως πώς θα μπορούσαν να αντιδράσουν οι ΗΠΑ σε περίπτωση χρήσης πυρηνικών από τη Ρωσία στο έδαφος της Ουκρανίας; Δύο είναι τα σενάρια σύμφωνα με τον αρθρογράφο του Atlantic Council.

Πρώτο σενάριο

Κλιμάκωση των κυρώσεων και περαιτέρω απομόνωση της Μόσχας. Παράλληλα, εξοπλισμός της Ουκρανίας με σύγχρονα οπλικά συστήματα και στρατιωτική ενίσχυση της Ανατολικής Ευρώπης.

  • Η χρήση πυρηνικών θα μπορούσε να είναι και μια ευκαιρία για να πειστούν χώρες που μέχρι στιγμής ήταν απρόθυμες – όπως η Ινδία και πιθανώς ακόμη και η Κίνα – να πάρουν μέρος στην κλιμάκωση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
  • Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να παράσχουν στην Ουκρανία πιο προηγμένα όπλα για να χτυπήσουν βαθύτερα στο ρωσικό έδαφος, αλλά και να συνδράμουν τις ουκρανικές μονάδες να δρουν σε πυρηνικό περιβάλλον. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την παροχή χαπιών ιωδίου, στολών για την προστασία από την ακτινοβολία, μετρητές Geiger και άλλου σχετικού υλικού.
  • Επίσης οι Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ θα μπορούσαν να ενισχύσουν τη στρατιωτική τους θέση στην Ανατολική Ευρώπη, με την παρουσία περισσότερων και βαρύτερα στρατιωτικά εξοπλισμένων δυνάμεων.
  • Ακόμη θα μπορούσαν να εγκαταστήσουν πυρηνικά όπλα στην Πολωνία, αλλά και να ανακοινώσουν και την ανάπτυξη πρόσθετων τύπων πυρηνικών όπλων χαμηλής απόδοσης στην Ευρώπη, όπως για παράδειγμα την ανάπτυξη πυραύλων αέρος-εδάφους Standoff (JASSM) ή πυραύλων εδάφους (GLCM).

Με βάση το συγκεκριμένο σενάριο, οι Ηνωμένες Πολιτείες σε κατάσταση πυρηνικού συναγερμού και για να αποτρέψουν πιθανές πυρηνικές επιθέσεις κατά των συμμάχων τους στο ΝΑΤΟ θα μπορούσαν με εμφανή και όχι κρυφό τρόπο να εξοπλίσουν με πυρηνικές κεφαλές τα βομβαρδιστικά αεροσκάφη τους αλλά και να αναπτύξουν σε διάφορες περιοχές τα πυρηνικά τους υποβρύχια.

Στη συνέχεια, ο συγγραφέας της επιστολής προς τον Τζο Μπάιντεν παρουσιάζει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του συγκεκριμένου σεναρίου.

Τα πλεονεκτήματα: Αυτά τα βήματα θα επέβαλαν κόστος στη Ρωσία και ταυτόχρονα η Ουάσιγκτον θα μπορούσε εύλογα να ισχυριστεί ότι ακολούθησε πιστά την αποτρεπτική απειλή της.

Τα μειονεκτήματα: Ενέχει ο κίνδυνος πολλοί φίλοι και εχθροί να δουν αυτά τα μέτρα ως ανεπαρκή απάντηση σε μια πυρηνική επίθεση.

Δεύτερο σενάριο

Σε περίπτωση χρήσης πυρηνικών από τη Ρωσία οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να απαντήσουν με στρατιωτική ισχύ, σημειώνεται στο δεύτερο σενάριο.

Επιλογή 2Α:

Ειδικότερα οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να πραγματοποιήσουν ένα περιορισμένο συμβατικό χτύπημα στις ρωσικές δυνάμεις ή στις βάσεις του ρωσικού στρατού που θα εμπλέκονται άμεσα σε αυτή την επίθεση. Ακόμη οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να πολεμήσουν στο πλευρό των Ουκρανών.

Τα πλεονεκτήματα: Η άμεση στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ θα μπορούσε να γίνει ευρέως αντιληπτή ως ουσιαστική αποτρεπτική απάντηση η οποία δυνητικά θα αποκαθιστούσε τις ισορροπίες και θα επανέφερε το επί δεκαετίες ταμπού του τρόμου όσον αφορά τη χρήση πυρηνικών.

Τα μειονεκτήματα:

  • Μια στρατιωτική απάντηση από μέρους των ΗΠΑ αυξάνει τον κίνδυνο κλιμάκωσης και μπορεί να οδηγήσει σε άμεσο πόλεμο Ρωσίας-ΝΑΤΟ.
  • Επίσης, η Ρωσία μπορεί να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι πρόθυμες να χρησιμοποιήσουν πυρηνικά όπλα και αυτό να λειτουργήσει ενθαρρυντκά για
  • επιπλέον πυρηνικά πλήγματα.
    Μια ακόμη αρνητική παράμετρος είναι ότι σε περίπτωση που οι ΗΠΑ απαντήσουν σε μια πυρηνική επίθεση με συμβατικά μέσα μπορεί να δημιουργήσει ανασφάλεια σε ορισμένους συμμάχους που θα τη θεωρήσουν ως ανεπαρκή αντίδραση.

Επιλογή 2Β: 

Σε περίπτωση χρήσης πυρηνικών όπλων από τη Ρωσία οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να ανταποδώσουν κάνοντας και αυτές χρήση πυρηνικών δρώντας με αυτό τον τρόπο αποτρεπτικά στο ενδεχόμενο περαιτέρω χρήσης πυρηνικών από τη Μόσχα.

Τα πλεονεκτήματα: Μια πυρηνική απάντηση από μέρους των ΗΠΑ είναι πολύ πιθανό να λειτουργήσει αποτρεπτικά, να οδηγήσει στη διασφάλιση των συμμάχων και να αποκαταστήσει το παγκόσμιο ταμπού κατά της πυρηνικής χρήσης στο μέλλον αφού θα έχει περάσει το μήνυμα ότι κανένα κράτος δεν μπορεί να κάνει χρήση πυρηνικών όπλων χωρίς να υποστεί τις συνέπειες.

Τα μειονεκτήματα: Εάν οι ΗΠΑ αποφασίσουν να χτυπήσουν με πυρηνικά τη Ρωσία αναπόφευκτα θα βρεθούν αντιμέτωπες με το δίλημμα ποιο στόχο να χτυπήσουν και με ποιο πυρηνικό όπλο.
Επίσης, ένα πυρηνικό χτύπημα των ΗΠΑ μπορεί να οδηγήσει τη Ρωσία να προβεί σε αντίποινα και προχωρήσει σε ανταποδοτικό χτύπημα κάτι που θα οδηγήσει σε κλιμάκωση με απρόβλεπτες συνέπειες και σίγουρα θα επιφέρει μεγάλη ανθρωπιστική καταστροφή.

Συμπερασματικά, ο Κρόνιγκ θεωρεί ότι η καλύτερη απάντηση των ΗΠΑ, σε περίπτωση που δεν λειτουργήσει η αποτροπή, είναι ένας συνδυασμός του  Πρώτου σεναρίου και της επιλογής 2Α.

Δηλαδή: Κλιμάκωση των κυρώσεων και περαιτέρω απομόνωση της Μόσχας. Παράλληλα, εξοπλισμός της Ουκρανίας με σύγχρονα οπλικά συστήματα και στρατιωτική ενίσχυση της Ανατολικής Ευρώπης.

Μαζί με εντατικοποίηση των συνεχιζόμενων προσπαθειών για την αντιμετώπιση της ρωσικής επιθετικότητας στην Ουκρανία και περιορισμένο συμβατικό χτύπημα κατά των ρωσικών δυνάμεων ή των βάσεων εκείνων από όπου πραγματοποιήθηκε η πυρηνική επίθεση.

Headlines