Σκάνδαλα και εκλογές

Ηταν λίγο πριν από τις εκλογές του 2012 όταν οι δημοσκοπήσεις έδειχναν σαφή πτώση των ποσοστών των δύο τότε μεγάλων κομμάτων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, αλλά όχι την κατάρρευση που καταγράφηκε στις εκλογές. Λίγο καιρό μετά, αναλυτές και δημοσκόποι κατέληγαν σε ένα κοινό συμπέρασμα. Πως υπήρξε ένα σημείο καμπής, που επιστέγασε όλο το κακό κλίμα που είχε διαμορφωθεί εναντίον τους. Η σύλληψη του Ακη Τσοχατζόπουλου στις 11 Απριλίου, ένα μήνα, δηλαδή, πριν από τις εκλογές. Σημειωθήτω, ότι σε εκείνες τις εκλογές πέρα από την κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ, σημαντική πτώση κατέγραψε και η ΝΔ, η οποία έως τότε δεν είχε διαχειριστεί μνημόνια. Το 43,9% του ΠΑΣΟΚ το 2009 κατρακύλησε στο 13,18% το 2012 και το 33,5% της ΝΔ στο 18,8%.

Προφανώς, η αιτία δεν ήταν η προφυλάκιση Τσοχατζόπουλου. Αλλά το γεγονός αυτό λειτούργησε στο συλλογικό υποσυνείδητο σαν ένα σημείο καμπής για την επικύρωση της άποψης που είχε διαμορφώσει ο πολίτης για τη διάβρωση και διαφθορά του κατεστημένου πολιτικού συστήματος, η οποία κατά την κυρίαρχη άποψη ευθυνόταν για τη δεινή οικονομική κατάσταση που είχε περιέλθει και είχε σαν κατάληξη τη χρεοκοπία και τα μνημόνια.

Αντίθετα, 23 χρόνια πριν, ένα άλλο τεράστιο σκάνδαλο, είχε εντελώς διαφορετικό αντίκτυπο στη δύναμη των κομμάτων. Στις εκλογές του 1989, εν μέσω σκανδάλου Κοσκωτά, με όλο τον Τύπο της εποχής λυσσαλέα απέναντι στον Ανδρέα Παπανδρέου, το ΠΑΣΟΚ συγκέντρωσε 39,13% από 45,8% και η ΝΔ 44,2% από 40,8. Ολα αυτά σε μια κοινωνία ευημερούσα οικονομικά με mentalité «Τσοβόλα δώστα όλα».

Αν έρθουμε στο σήμερα και δούμε τον αντίκτυπο της υπόθεσης των υποκλοπών, η οποία παρουσιάζεται από την αντιπολίτευση ως «η μεγαλύτερη αντιδημοκρατική εκτροπή από τη μεταπολίτευση», θα δούμε ότι μικρό αντίκτυπο έχει στην εκλογική δύναμη των κομμάτων. Σύμφωνα με την GPO τον Ιούλιο, πριν σκάσει η υπόθεση, η ΝΔ συγκέντρωνε 34%, ο ΣΥΡΙΖΑ 26% και το ΠΑΣΟΚ 13% και τον Σεπτέμβριο η ΝΔ 34,5%, ο ΣΥΡΙΖΑ 26,5% και το ΠΑΣΟΚ 12%. Η ανάλυση βέβαια της αντιπολίτευσης ακολουθεί το μοτίβο των κατηγοριών για στημένες δημοσκοπήσεις. Αυτό που θα μπορούσε όμως να παρατηρήσει κανείς, εάν δεν πιστέψει σε θεωρίες συνωμοσίας, θα ήταν ότι τελικά οι υποθέσεις που πραγματικά φαίνεται να επηρεάζουν την εκλογική δύναμη των κομμάτων είναι αυτές που λειτουργούν ως ένα επιμύθιο που επικυρώνει την άποψη που έχει διαμορφώσει ο πολίτης για την κατάστασή του.

Το εσωτερικό ερώτημα που κυριαρχεί στο τέλος της ημέρας είναι ποιος μπορεί να διαχειριστεί καλύτερα τις προοπτικές στην οικονομία και την προσωπική του ευημερία. Το 2015 οι πολίτες απάντησαν ότι αυτό θα μπορούσε να το κάνει καλύτερα ο ΣΥΡΙΖΑ. Το 2019 η ΝΔ. Η υπόθεση των παρακολουθήσεων δεν δείχνει να αγγίζει τον στενό πυρήνα, που θα μεταβάλλει καθοριστικά την επιλογή στην κάλπη. Το 2012 οι πολίτες καταδίκασαν τα δύο μεγάλα κόμματα θεωρώντας τα υπαίτια για τη δεινή οικονομική κατάσταση, όμως, το 1989 σε ένα εντελώς διαφορετικό σκηνικό το ΠΑΣΟΚ κρατήθηκε πάνω από το 39%. Από την άλλη όμως, επειδή πολλά ακούσαμε στη ΔΕΘ και για να μην μπερδευόμαστε, η λογική «Τσοβόλα δώστα όλα» λειτούργησε στη δεκαετία του ’80. Δεν σημαίνει ότι θα λειτουργήσει και το 2022. Διότι μεταγενέστερα υπήρξε και η λογική του «λεφτά υπάρχουν», που είδαμε όλοι πού οδήγησε.