Προετοιμασμένοι

Μετά από ένα μακρύ καλοκαίρι, έχει διαχυθεί στην κοινωνία μια αυξημένη ανησυχία για το τι είδους χειμώνα θα έχουμε. Ισως είναι από τις σπάνιες φορές που υπάρχει μια τέτοιου είδους προετοιμασία για τα μελλούμενα. Σχεδόν πάει να ανατραπεί μια παράδοση που είχαμε ως λαός, μονίμως να αιφνιδιαζόμαστε από μικρές, μεσαίες ή μεγάλες καταστροφές. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι να θεωρείται πιθανό ότι θα μας λείψουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο βασικά αγαθά, όπως ο ηλεκτρισμός, η θέρμανση ή ακόμα και κάποια είδη διατροφής.

Το πιθανότερο, βέβαια, είναι μη μας λείψει κανένα από τα παραπάνω, αλλά η ανησυχία δεν μειώνεται. Αντίθετα επεκτείνεται στο επίπεδο του κόστους ζωής. Μπορεί τώρα να έχουμε τη βεβαιότητα ότι όλα θα ακριβύνουν, αλλά η αλήθεια είναι ότι αυτό έχει ήδη συμβεί τους προηγούμενους μήνες. Συνειδητοποιήσαμε την πραγματικότητα με χρονοκαθυστέρηση. Αντίθετα φέτος τον χειμώνα το πιθανότερο είναι να πληρώσουμε αρκετά φτηνότερα σχεδόν όλα τα προϊόντα στα οποία εντοπίζεται το πρόβλημα. Για παράδειγμα στο ρεύμα. Της κυβέρνησης πέρυσι της ξέφυγε η κατάσταση στις μεγάλες καταναλώσεις, όπου εμφανίστηκαν τετραψήφιοι λογαριασμοί, αλλά και στις μικρότερες οι επιβαρύνσεις ήταν τεράστιες. Φέτος έγκαιρα έχει κλειδώσει ένα σύστημα, που στην πιο τέλεια εφαρμογή του, αυτή του Οκτωβρίου, ανακυκλώνει τις επιβαρύνσεις μειώνοντας τις τιμές στην κατανάλωση, από τα κέρδη που δημιουργούνται στην παραγωγή. Με αυτό τον τρόπο, η συμμετοχή του κρατικού προϋπολογισμού (φορολογούμενοι) είναι ίσως και μικρότερη από αυτήν που είχε προβλεφθεί. Με τη βοήθεια των πιθανών ευρωπαϊκών αποφάσεων, πιθανότατα το πρόβλημα να απομονωθεί πλήρως τους επόμενους μήνες.

Στα υγρά καύσιμα, από το πετρέλαιο θέρμανσης μέχρι το πετρέλαιο κίνησης και την αμόλυβδη, οι τιμές θα είναι μετά βεβαιότητας χαμηλότερες από αυτές που ίσχυαν την περασμένη άνοιξη. Εχει άλλωστε φροντίσει για αυτό η επερχόμενη διεθνής ύφεση. Ηδη οι τιμές του πετρελαίου υποχωρούν κάτω από τα 80 δολάρια το βαρέλι. Με τα σημερινά δεδομένα, είναι πιθανότερο να κινηθεί η τιμή του προς τα 60 δολάρια, παρά να επιστρέψει πάνω από τα 100 δολάρια το βαρέλι. Το ίδιο ισχύει παραδόξως και με το φυσικό αέριο. Η επιδότηση που δίνει η ΔΕΠΑ Εμπορίας στην τιμή του, ξανακάνει το φυσικό αέριο το φθηνότερο μέσο θέρμανσης. Ακριβότερο σε σχέση με πέρυσι, αλλά σε ανταγωνιστικότερο τελικό κόστος σε σχέση με το πετρέλαιο και τον ηλεκτρισμό.

Προφανώς δεν λύσαμε το πρόβλημα του κόστους ζωής, αλλά οι οικονομίες έχουν την τάση να διορθώνουν γρήγορα τους συστημικούς κινδύνους που απειλούν την ακεραιοτητά τους. Ετσι γίνεται και στην ενέργεια. Αντίθετα το πρόβλημα θα είναι μάλλον μεγαλύτερο σε προϊόντα που δεν το υπολογίζαμε. Οπως βιομηχανικά προϊόντα, που θα επηρεαστεί η παραγωγή τους από πιθανές περικοπές στη λειτουργία τους λόγω των ελλείψεων σε ενέργεια. Μεγάλο παραμένει το πρόβλημα επηρεάζοντας το ύψος των τιμών και σε κάποια αγροτικά προϊόντα, όπως τα κτηνοτροφικά, όπου δεν προσέχθηκε επαρκώς η λειτουργία τους και έχει μειωθεί δραματικά η παραγωγή γάλακτος και κρέατος. Το κλίμα στην πραγματική οικονομία θα επηρεάσει αρνητικά και η αύξηση των δόσεων των δανείων λόγω της ανόδου των επιτοκίων.

Γενικώς, όμως, τον φετινό χειμώνα το πρόβλημα δεν θα μας έρθει από εκεί που το περιμέναμε. Χρειάζεται εγρήγορση και προσαρμογή γιατί πιθανότατα θα μας έρθει από αλλού. Το καλό όμως είναι ότι η κοινωνία είναι για πρώτη φορά προετοιμασμένη και ενεργή…