Το Παλαιστινιακό δεν επιλύεται με προσχηματικές δηλώσεις

του δρ. Γαβριήλ Χαρίτου*

Πέρσι, στην εναρκτήρια συνεδρίαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, ο τότε ισραηλινός πρωθυπουργός Ναφτάλι Μπένετ σχολιάστηκε δυσμενώς, επειδή δεν αναφέρθηκε καθόλου στο Παλαιστινιακό. Φέτος συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Ξαφνικά, οι ξεχασμένες διαπραγματεύσεις Ισραηλινών – Παλαιστινίων ήρθαν στο προσκήνιο από τον νυν πρωθυπουργό Γιαΐρ Λαπίντ.

Η ισραηλινή κοινή γνώμη ξαφνιάστηκε, αφού τα τελευταία χρόνια το ενδιαφέρον της μονοπωλείτο από το «Σχέδιο Τραμπ», την ιρανική απειλή, τις «Συμφωνίες του Αβραάμ», τις δίκες του Νετανιάχου και τις ρουκέτες που εκτοξεύονταν από τη Γάζα. Πέραν αυτών, το υψηλό κόστος διαβίωσης αποτελεί τα τελευταία χρόνια το υπ’ αριθμόν ένα εθνικό θέμα στο Ισραήλ. Η αλήθεια είναι ότι το Παλαιστινιακό απασχολεί ολοένα και λιγότερο τον μέσο ισραηλινό πολίτη.

Κι όμως, ο Γιαΐρ Λαπίντ, μιλώντας σε διεθνές ακροατήριο θέλησε να επαναδιαβεβαιώσει ότι το Ισραήλ παραμένει προσηλωμένο στη λύση των δύο κρατών, όπως ορίζει ο «οδικός χάρτης του Οσλο». Ενας χάρτης που δεν οδήγησε πουθενά, με εξαίρεση τη σταθερή συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών ασφαλείας του Ισραήλ και της Παλαιστινιακής Αρχής, οποτεδήποτε συλλαμβάνονται στελέχη της Χαμάς και της ισλαμικής Τζιχάντ με καταδρομικές επιχειρήσεις στη Δυτική Οχθη.

Παρ’ όλα αυτά, η ομιλία Λαπίντ στον ΟΗΕ άλλαξε για λίγο την προεκλογική ατζέντα ενόψει των βουλευτικών εκλογών της 1ης Νοεμβρίου, ξεφεύγοντας από το μόνιμο δίλημμα «ναι ή όχι στην επιστροφή Νετανιάχου στην εξουσία». Ο Ναφτάλι Μπένετ, νυν αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, επέκρινε την ξαφνική επιλογή του Λαπίντ να ανασύρει το Παλαιστινιακό από τη λήθη. Η εθνοθρησκευτική Δεξιά επανέλαβε τη θέση της ότι «δεν υπάρχει έδαφος για μοίρασμα» και ο Νετανιάχου αξιοποίησε καταλλήλως την ομοβροντία επικρίσεων που ακουγόνταν εν χορώ. Αντιθέτως, το αριστερό κόμμα Μέρετς επικρότησε, ενώ το Κόμμα των Εργατικών επανέλαβε ότι η δημιουργία παλαιστινιακού κράτους θα απαλλάξει το Ισραήλ από τον κίνδυνο να καταστεί ένα δικοινοτικό (και άρα δυσλειτουργικό) κράτος ή ένα κράτος που μοιραία θα επιβάλει διαχωριστικές πρακτικές με φυλετικά και θρησκευτικά κριτήρια, θυμίζοντας καθεστώτα που έχουν καταδικασθεί από την Ιστορία.

Η υπόμνηση του Λαπίντ ότι το Ισραήλ δεν αναιρεί τις δεσμεύσεις του για λύση επί τη βάσει «δύο έθνη – δύο κράτη» δεν έγινε τυχαία. Οταν το Ισραήλ απαιτεί από τη διεθνή κοινότητα να επιβάλει τη νομιμότητα ως προς το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, δεν θα ήταν κομψό να αμφισβητηθεί η προσήλωσή του στα ψηφίσματα του ΟΗΕ ως προς την επίλυση του Παλαιστινιακού. Εκτιμάται, ωστόσο, ότι ο Λαπίντ δεν θα επαναφέρει το ζήτημα όσο θα πλησιάζει η ώρα της κάλπης. Η ομιλία του στον ΟΗΕ τον έβλαψε δημοσκοπικά. Η δεξιόστροφη ισραηλινή κοινωνία δεν εμπιστεύεται τις εδαφικές παραχωρήσεις.

Εξίσου προσχηματική ήταν η πρόσκληση-έκκληση του παλαιστινίου προέδρου Μαχμούντ Αμπάς για «άμεση επανέναρξη των διαπραγματεύσεων». Αλλωστε, στην ομιλία του στον ΟΗΕ, κατέληγε ο ίδιος στο συμπέρασμα ότι «δεν υπάρχει συνομιλητής» στην ισραηλινή πλευρά. Και είπε την αλήθεια. Αλλά, υπό την εξής έννοια: Στις επαφές Ισραήλ – Παλαιστινιακής Αρχής το κύριο ζήτημα που συζητείται πλέον είναι πώς θα στηριχθεί η καθαυτή υπόσταση της ίδιας της Παλαιστινιακής Αρχής (!). Είναι γεγονός ότι οι οπλαρχηγοί της Χαμάς, της ισλαμικής Τζιχάντ αλλά και νεοσύστατων φραξιών της «καθεστωτικής» Φατάχ δύσκολα ελέγχονται από την κυβέρνηση της Ραμάλας.

Ετσι, λοιπόν, η λύση του Παλαιστινιακού μπορεί να περιμένει. Προέχουν οι συλλήψεις αντικαθεστωτικών πυρήνων στη Δυτική Οχθη που πραγματοποιούνται από τους Ισραηλινούς, κατόπιν παλαιστινιακών υποδείξεων.

* Ο δρ. Γαβριήλ Χαρίτος είναι ερευνητής στο Ελληνικό Ιδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ, Πρόγραμμα Μεσογείου) και διδάσκει Ιστορία των Πολιτικών Σχέσεων Κύπρου – Ελλάδας – Ισραήλ στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και στο ισραηλινό Πανεπιστήμιο Μπεν-Γκουριόν.

Έντυπη έκδοση «ΤΑ ΝΕΑ»