Βαλτική: Οι εκρήξεις στους αγωγούς φυσικού αερίου ίσως δείχνουν το νέο μέτωπο του πολέμου στην Ουκρανία

Οι εκρήξεις στους αγωγούς στη Βαλτική Θάλασσα, ίσως, δείχνουν το νέο μέτωπο του πολέμου, σημειώνει σε ανάλυσή του το Politico. Σύμφωνα με το γνωστό μέσο, η ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη φαίνεται να μπαίνει σε μια επικίνδυνη, νέα φάση.

Εάν επιβεβαιωθούν – ή απλώς αυξηθούν – οι υποψίες ότι η Ρωσία βρίσκεται πίσω από τις εκρήξεις που προκάλεσαν τρεις διαρροές στους δύο αγωγούς φυσικού αερίου Nord Stream κάτω από τη Βαλτική Θάλασσα τη Δευτέρα, οι επιπτώσεις στην ασφάλεια της Ευρώπης θα είναι εκτεταμένες, τονίζει το Politico.

• Διαβάστε επίσης: Nord Stream 1: Ο αγωγός κινδυνεύει να αχρηστευθεί – Τι λένε οι γερμανικές υπηρεσίες ασφαλείας

Η ιδέα ότι οι υποθαλάσσιες υποδομές ενέργειας και επικοινωνιών της ΕΕ αποτελούν πλέον ρωσικό στόχο θα ανάγκαζε τους Ευρωπαίους στρατιωτικούς να προετοιμαστούν για ένα εν πολλοίς απροσδόκητο νέο μέτωπο στον πόλεμο της Ουκρανίας, το οποίο θα μπορούσε να τους φέρει σε άμεση αναμέτρηση με το ρωσικό ναυτικό.

Ξυπνούν μνήμες Ψυχρού Πολέμου

Η Βρετανία έχει εκφράσει εδώ και καιρό φόβους ότι τα ρωσικά υποβρύχια στον Ατλαντικό και σε άλλα βόρεια ύδατα θα μπορούσαν να επιδιώξουν να πλήξουν υποθαλάσσια καλώδια ζωτικής σημασίας για το διαδίκτυο. Οι εκρήξεις αυτής της εβδομάδας κάνουν αυτούς τους φόβους να φαίνονται λιγότερο φανταστικοί και αναζωπυρώνουν μνήμες από το αποκορύφωμα του Ψυχρού Πολέμου, όταν οι στόλοι του ΝΑΤΟ και της Σοβιετικής Ένωσης – και ιδιαίτερα τα υποβρύχια τους – έπαιζαν παιχνίδια γάτας και ποντικού στη Βαλτική.

Σε μια ένδειξη ότι οι χώρες αγωνίζονται να λάβουν επιπλέον προφυλάξεις, ο υπουργός Πετρελαίου και Ενέργειας της Νορβηγίας, Τέρζε Άασλαντ δήλωσε στο εθνικό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο NRK αργά την Τρίτη ότι «θα ληφθούν μέτρα για την αύξηση της ετοιμότητας» γύρω από τις υποδομές πετρελαίου και φυσικού αερίου μετά από συζητήσεις μεταξύ της κυβέρνησης, του στρατού, της αστυνομίας και των φορέων εκμετάλλευσης.

Οι διαρροές φυσικού αερίου του Nord Stream σημειώθηκαν μία ημέρα αφότου οι νορβηγικές αρχές κάλεσαν σε επαγρύπνηση μετά την παρατήρηση μη αναγνωρισμένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών κοντά σε πλατφόρμες πετρελαίου και φυσικού αερίου. Τον Ιούλιο, το Βασιλικό Ναυτικό της Βρετανίας εξέδωσε μια ασυνήθιστα συγκεκριμένη δήλωση ότι παρακολουθούσε ρωσικά υποβρύχια στις νορβηγικές ακτές.

Συνεχίζονται οι έρευνες

Οι έρευνες για τις διαρροές από τους αγωγούς φυσικού αερίου συνεχίζονται στη Δανία και τη Σουηδία, τις χώρες των οποίων τα εδάφη βρίσκονται πλησιέστερα στα σημεία των συμβάντων. Η πρωθυπουργός της Δανίας, Μέτε Φρεντέρικσεν χαρακτήρισε τις εκρήξεις σκόπιμη επίθεση και «όσο πιο σοβαρή γίνεται», αλλά δεν προσδιόρισε τον ένοχο. Η πρωθυπουργός της Σουηδίας Μαγκνταλένα Άντερσον δήλωσε επίσης ότι πρόκειται «πιθανότατα για εσκεμμένη ενέργεια, δηλαδή πιθανότατα για πράξη δολιοφθοράς».

«Πράξη δολιοφθοράς»

Άλλοι Ευρωπαίοι ηγέτες φάνηκε να έχουν ήδη αποφασίσει ποιον θα κατηγορήσουν. «Σήμερα βρεθήκαμε αντιμέτωποι με μια πράξη δολιοφθοράς», δήλωσε την Τρίτη ο Πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέσκι. Αν και δεν κατονόμασε ρητά τη Ρωσία, το υπαινίχθηκε, προσθέτοντας: «Δεν γνωρίζουμε όλες τις λεπτομέρειες για το τι συνέβη, αλλά βλέπουμε ξεκάθαρα ότι πρόκειται για μια πράξη σαμποτάζ, που σχετίζεται με το επόμενο βήμα κλιμάκωσης της κατάστασης στην Ουκρανία».

Η Ουκρανία ήταν λιγότερο επιφυλακτική στο να κατονομάσει. Ο Μιχάιλο Ποντόλιακ, σύμβουλος του Ουκρανού προέδρου, χαρακτήρισε τα περιστατικά «τρομοκρατική επίθεση σχεδιασμένη από τη Ρωσία και πράξη επιθετικότητας προς την ΕΕ».

«Gas leak» from NS-1 is nothing more that a terrorist attack planned by Russia and an act of aggression towards EU. 🇷🇺 wants to destabilize economic situation in Europe and cause pre-winter panic. The best response and security investment — tanks for 🇺🇦. Especially German ones…

— Михайло Подоляк (@Podolyak_M) September 27, 2022

Αμυντικά μέτρα

Ο Ρόμπερτ Χάμπεκ, αντικαγκελάριος και υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας, έσπευσε να τονίσει τη σοβαρότητα των αμυντικών μέτρων που θα μπορούσαν να απαιτηθούν.

«Βρισκόμαστε, φυσικά, σε μια κατάσταση στην Ευρώπη και τη Γερμανία όπου οι κρίσιμες υποδομές – και ο ενεργειακός εφοδιασμός μπορεί να συγκαταλέγεται στο σύνολό του σε αυτές – αποτελούν πιθανούς στόχους. Η Γερμανία είναι μια χώρα που ξέρει να αμύνεται και η Ευρώπη είναι μια ήπειρος που μπορεί να προστατεύσει τις ενεργειακές της υποδομές», δήλωσε.

Ενώ η ευρωπαϊκή ήπειρος περιμένει απαντήσεις, κάποιοι ήδη σταθμίζουν τι μήνυμα ήθελε να στείλει η Ρωσία σε περίπτωση που αποδειχθεί ότι επρόκειτο για μια πράξη σκόπιμου σαμποτάζ.

Ο Μοραβιέσκι και η Φρεντέρικσεν εμφανίστηκαν μαζί στο Γκολενιόβ της Πολωνίας στην τελετή εγκαινίων ενός άλλου αγωγού φυσικού αερίου – του Αγωγού της Βαλτικής από τη Νορβηγία στην Πολωνία – ο οποίος πρόκειται να αρχίσει να λειτουργεί το Σάββατο.

Αν πίσω από τις διαρροές του Nord Stream βρισκόταν η Ρωσία, τότε η χρονική συγκυρία μπορεί να ήταν σκόπιμη, δήλωσε η Σιμόνε Ταλιαπέτρα, ανώτερη συνεργάτης της δεξαμενής σκέψης Bruegel που ειδικεύεται στην ενεργειακή και κλιματική πολιτική της ΕΕ.

«Ο Αγωγός της Βαλτικής ήταν μια κύρια οδός για τη διαφοροποίηση της Πολωνίας από τη Ρωσία, αυτό θα μπορούσε να είναι συμβολικό», είπε, με την υπόνοια ότι η Ρωσία θα μπορούσε επίσης να χτυπήσει την εναλλακτική γραμμή εφοδιασμού της Πολωνίας.

Αλλά η βασική επίπτωση για την Ευρώπη είναι πολύ μεγαλύτερη από τον καθαρό συμβολισμό, πρόσθεσε.

«Η Ευρώπη θα πρέπει πλέον να κατανοήσει ότι οι ενεργειακές υποδομές παρουσιάζουν κινδύνους για την ασφάλεια», δήλωσε η Ταλιαπέτρα. «Αν κάτι τέτοιο συμβεί στον αγωγό μας προς τη Νορβηγία ή προς την Αλγερία αυτόν τον χειμώνα, θα έχουμε μεγάλο πρόβλημα. Πρέπει να αναβαθμίσουμε τις δραστηριότητές μας για την ασφάλεια των κρίσιμων ενεργειακών υποδομών μας, διότι μη φιλικοί παράγοντες μπορεί να αναπαράγουν αυτού του είδους τη δράση».

Το βασικό ερώτημα για τη Ρωσία

Καθώς διπλωμάτες της ΕΕ αναμένεται να συζητήσουν τα περιστατικά στις Βρυξέλλες την Τετάρτη, οι αρχές της Δανίας και της Σουηδίας προσπαθούν να εξακριβώσουν τι ακριβώς συνέβη.

Το βασικό ερώτημα είναι γιατί οι Ρώσοι θα έκαναν σαμποτάζ στους δικούς τους αγωγούς, ζωτικές αρτηρίες που, μέχρι πρόσφατα, διοχέτευαν κερδοφόρες εξαγωγές φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Ωστόσο, με τον Nord Stream 2 να μην έχει τεθεί ακόμη σε λειτουργία και τον Nord Stream 1 να έχει ουσιαστικά κλείσει από τη Ρωσία νωρίτερα τον Σεπτέμβριο, οι πραγματικές επιπτώσεις των περιστατικών αυτών στον εφοδιασμό της Ευρώπης με φυσικό αέριο – και το οικονομικό κόστος για τη Gazprom και τη Ρωσία – είναι ουσιαστικά μηδενικές, υποστηρίζει το Politico.

Μια πράξη δολιοφθοράς θα ταίριαζε επίσης στο εγχειρίδιο του Κρεμλίνου για συγκαλυμμένες επιθετικές ενέργειες που αποσκοπούν στον εκφοβισμό και την αναστάτωση, όπως οι δηλητηριάσεις στο Σάλσμπερι του Ηνωμένου Βασιλείου το 2018, η έκρηξη σε αποθήκη όπλων στην Τσεχία το 2014 και μια σειρά εκρήξεων σε αποθήκες όπλων στη Βουλγαρία, με πιο πρόσφατη τον Ιούλιο του τρέχοντος έτους.

Τι υποστηρίζει το Κρεμλίνο

Το ίδιο το Κρεμλίνο χαρακτήρισε τις διαρροές αερίου στη Βαλτική Θάλασσα «ανησυχητικές». Ο εκπρόσωπος Τύπου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε: «Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε κανένα ενδεχόμενο αυτή τη στιγμή. Προφανώς, υπάρχει κάποιου είδους καταστροφή του αγωγού. Πριν από τα αποτελέσματα της έρευνας, είναι αδύνατο να αποκλείσουμε οποιαδήποτε πιθανότητα».

Δύο από τις διαρροές σημειώθηκαν κοντά στον διπλό αγωγό Nord Stream 1, στα βορειοανατολικά του νησιού Μπόρνχολμ της Δανίας, και μία διαρροή αναφέρθηκε κοντά στον αγωγό Nord Stream 2 στα ανοικτά των νοτιοανατολικών ακτών του νησιού, δήλωσε την Τρίτη η Ναυτιλιακή Αρχή της Δανίας. Εκπρόσωπος της Διοίκησης Άμυνας της Δανίας δήλωσε ότι δύο από τις διαρροές σημειώθηκαν σε θαλάσσια περιοχή που αποτελεί μέρος της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (ΑΟΖ) της Δανίας (αλλά όχι σε παράκτια χωρικά ύδατα) και μία σημειώθηκε στην ΑΟΖ της Σουηδίας.

Δύο διαφορετικές εκρήξεις

Το εθνικό σεισμικό δίκτυο της Σουηδίας εντόπισε δύο διαφορετικές εκρήξεις στην περιοχή τη Δευτέρα, μία στις 2:03 π.μ. και η δεύτερη στις 7:04 μ.μ., μετέδωσε το εθνικό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο SVT. Το Γεωλογικό Ινστιτούτο της Δανίας και της Γροιλανδίας δήλωσε ότι κατέγραψε δύο «ταρακουνήματα» που αντιστοιχούν στον χρόνο των αναφερόμενων διαρροών αερίου. Τα σεισμογραφικά σήματα και από τα δύο συμβάντα «δεν μοιάζουν με σήματα από σεισμούς. Μοιάζουν όμως με τα σήματα που συνήθως καταγράφονται από ανατινάξεις», δήλωσε ο οργανισμός.

Μια ζώνη απαγόρευσης 5 ναυτικών μιλίων καθορίστηκε γύρω από κάθε μια από τις τοποθεσίες, οι οποίες βρίσκονται σε πιθανό βάθος 60 έως 70 μέτρων, ανέφεραν οι ναυτιλιακές υπηρεσίες της Βαλτικής.

Ο στρατός της Δανίας έδωσε στη δημοσιότητα εικόνες από σύννεφα φυσαλίδων αερίου που αναβλύζουν στην επιφάνεια της θάλασσας.

Ο υπουργός Άμυνας της Σουηδίας, Πέτερ Χουλτκβιστ δήλωσε την Τρίτη στον εθνικό ραδιοφωνικό σταθμό Sveriges Radio ότι η κυβέρνησή του εστιάζει τώρα «εντατικά στη συλλογή πληροφοριών».

«Και μόνο το γεγονός ότι υπάρχει μια τέτοια διαρροή είναι σοβαρό, κατά την άποψή μας», δήλωσε ο Σουηδός υπουργός Άμυνας. «Επειδή υπάρχουν διαφορετικοί τύποι σεναρίων (σ.σ. που θα μπορούσαν να βρίσκονται πίσω από τη διαρροή) πρέπει να το εξετάσουμε προσεκτικά και σοβαρά», συμπλήρωσε.