Κώστας Παπακωστόπουλος στον in: «Η Ιφιγένεια και ο Ορέστης αναζητούν τη χαμένη τους ελευθερία»

Ο διακεκριμένος σκηνοθέτης, ιδρυτής και Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Ελληνογερμανικού Θεάτρου της Κολωνίας Κώστας Παπακωστόπουλος, γνωστός στη Γερμανία για τις πρωτοποριακές παραστάσεις έργων αρχαίου δράματος, συμπληρώνει φέτος με το θεατρικό του σχήμα «Ελληνογερμανικό Θέατρο» 32 χρόνια δημιουργικής πορείας στη Γερμανία.

Μετά την περυσινή επιτυχημένη παράστασή του «Europa» του Λαρς φον Τρίερ στην Εθνική Λυρική Σκηνή, έρχεται και φέτος στην Αθήνα, αυτή τη φορά με την «Ιφιγένεια στη Χώρα του Πένθους», έργο γραμμένο από τον ίδιο και εμπνευσμένο από́ την τραγωδία του Ευριπίδη «Ιφιγένεια εν Ταύροις».

Η παράσταση, που παίχθηκε με μεγάλη επιτυχία στο Θέατρο Urania της Κολωνίας, ανεβαίνει στην Αθήνα, για μία και μόνο φορά, το Σάββατο, 8 Οκτωβρίου 2022, στις 21:00, στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, με ελληνικούς υπέρτιτλους. Η παράσταση πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού του Κρατιδίου Ρηνανίας – Βεστφαλίας της Γερμανίας και της Πόλης της Κολωνίας, ενώ είναι ενταγμένη στις εκδηλώσεις που διοργανώνει το Ινστιτούτο Γκαίτε στο πλαίσιο του εορτασμού για τη συμπλήρωση 70 χρόνων λειτουργίας του στη χώρα μας.

Ο Κώστας Παπακωστόπουλος μίλησε στο in για το θέατρο αλλά και την δική του προσέγγιση στην ιστορία της Ιφιγένειας.

Μετά από 32 χρόνια πορείας ποιοι στόχοι σας θεωρείτε ότι έχουν εκπληρωθεί;

Όταν το  1990 δημιουργούσα στην Κολωνία το Ελληνογερμανικό Θέατρο, δεν μπορούσα να φανταστώ ότι φέτος το Θέατρό μας θα συμπλήρωνε 32 χρόνια δημιουργικής πορείας και θα ήταν πλέον ένα αναπόσπαστο κομμάτι της θεατρικής ζωής της πόλης μας, αλλά και όλης της Γερμανίας. Στο πρώτο μας ξεκίνημα είχα θέσει τρεις βασικούς στόχους όσον αφορά στη δραματουργία του θεάτρου μας: Ο πρώτος συνδεόταν με το αρχαίο δράμα και την ανάδειξη των διαχρονικών κοινωνικοπολιτικών θεμάτων που ενυπάρχουν σ΄αυτό, ο δεύτερος με την παρουσίαση έργων Νεοελλήνων θεατρικών συγγραφέων σε πρώτη γερμανική μετάφραση και ο τρίτος με την προσέγγιση έργων Ευρωπαίων που εμπνέονται από τον αρχαίο ελληνικό μύθο. Αυτοί οι στόχοι πραγματοποιήθηκαν στο πέρασμα των χρόνων με απόλυτη επιτυχία. Το Θέατρό μας παρουσίασε στην πορεία του έργα κλασικών Ελλήνων συγγραφέων όπως Αριστοφάνη, Αισχύλο, Σοφοκλή, Ευριπίδη, έργα των Δημήτρη Κεχαίδη, Βασίλη Ζιώγα,Δημήτρη Δημητριάδη, Γιάνη Τσίρου καθώς και έργα των Heiner Müller, William Shakespeare, Dea Loher και Lars von Trier. Χτίζοντας μια γέφυρα ανάμεσα στο αρχαίο και στο σύγχρονο ευρωπαϊκό θέατρο, τη Γερμανία και την Ελλάδα, συνεχίζουμε να προσεγγίζουμε πολύπλευρα τη θεατρική δημιουργία της Ευρώπης.

Το ελληνικό κοινό υποδέχεται πάντα με ενθουσιασμό τις δουλειές σας. Ποιο χαρακτηριστικό τους είναι αυτό που τους κερδίζει περισσότερο;

Αυτό το ερώτημα θα μπορούσε να μας το απαντήσει καλύτερα μάλλον το ελληνικό κοινό. Αυτό που προσωπικά με συγκινεί στην Ελλάδα είναι ότι το κοινό μας, παρά το πρόβλημα της ξένης γλώσσας, πάντα συμμετέχει, αντιδρά και συλλαμβάνει πολύ γρήγορα τις ιδέες και τα σχόλια που υπονοούνται μέσα σ΄ αυτά τα δύσκολα κείμενα, κάτι που πολλές φορές το γερμανικό κοινό χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να αντιληφθεί. Αυτή η άμεση επικοινωνία  με το κοινό είναι η μεγαλύτερη επιτυχία για μια παράσταση και η μεγαλύτερη ικανοποίηση για μένα προσωπικά. Είναι ένα πρόσθετο κίνητρο για να φέρουμε και τη νέα μας δουλειά στην Αθήνα.

Μια πόλη φάντασμα πρωταγωνιστεί στην νέα σας παράσταση. Η πανδημία έχει επηρεάσει τη γραφή σας;

Θα έλεγα ότι η πανδημία αναγκαστικά ενέπνευσε τη γραφή μου. Είχε προηγηθεί το ξέσπασμα της πανδημίας με ένα βαρύ χειμώνα απομόνωσης, εσωστρέφειας και έλλειψης επικοινωνίας. Παράλληλα είχαν ακυρωθεί όλες οι παραστάσεις του θεάτρου και οι άνθρωποι της τέχνης είχαν αποκοπεί από το κοινό τους. Η επαφή με τους αγαπημένους μας αλλά και η ατομική μας ελευθερία είχαν ξαφνικά χαθεί. Εκεί κάπου άρχισε να δημιουργείται για μένα η χώρα του Πένθους.

Η Ιφιγένεια και ο Ορέστης έχουν στο έργο τους ρόλους που έχουν στην γνωστή τραγωδία;

Οι ρόλοι των δύο πρωταγωνιστών παραμένουν ίδιοι όπως και η δραματουργική κορύφωση του έργου με την αναγνώρισή τους. Το περιβάλλον γύρω τους όμως είναι διαφορετικό. Τα δύο αδέλφια εκφράζουν στο νέο έργο τους νέους ανθρώπους που αναζητούν τη χαμένη τους ελευθερία, την ανοιχτή επικοινωνία, τη ζεστή αγκαλιά, σε μια εποχή που κρίνοντας ρεαλιστικά όλα αυτά δεν είναι πλέον τόσο αυτονόητα.

Μιλήστε μας και για τον τρίτο ρόλο του έργου.

Η λεγόμενη «Φωνή του Κράτους» συμβολίζει τους μηχανισμούς ελέγχου μιας χώρας. Μιας χώρας που έχει ως πρώτιστη αρχή να προστατεύει τους πολίτες της και παίρνει συνέχεια σκληρότερα μέτρα ακροβατώντας ανάμεσα σε ασφάλεια και ελευθερία. Είναι ένα θέμα που από το ξέσπασμα της πανδημίας απασχολεί τις δημοκρατικές κοινωνίες της Δύσης. Ο κίνδυνος ξεκινάει από τη στιγμή που κάτω από το πρόσχημα της ασφάλειας γίνεται κατάχρηση της εξουσίας. Ένα πολύ δύσκολο στοίχημα για κάθε δημοκρατικά σκεπτόμενη κοινωνία!