«Μια φορά είναι τυχαίο», έγραψε ο δημιουργός του Τζέιμς Μποντ. «Δύο φορές είναι σύμπτωση. Τρεις φορές, είναι εχθρική ενέργεια». Καθώς οι Ευρωπαίοι πολιτικοί και οι υπηρεσίες ασφαλείας αναλογίζονται τις τρεις εκρήξεις που προκάλεσαν διαρροές στους δύο αγωγούς φυσικού αερίου Nord Stream κάτω από τη Βαλτική Θάλασσα, ίσως βρουν αυτό το ρητό του Ian Fleming χρήσιμο για να λύσουν τις αμφιβολίες τους σχετικά με το ποιος ήταν υπεύθυνος, γράφει η βρετανική εφημερίδα «The Guardian».

Το περίεργο με την επίθεση του Πούτιν στην Ουκρανία ήταν ότι σαφώς δεν είχε συμβουλευτεί τον Βαλέρι Γκερασίμοφ, τον τύπο που το 2013 είχε αναδιαμορφώσει ριζικά το ρωσικό στρατιωτικό δόγμα κατ’ εντολή του – και τώρα είναι αρχηγός των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων.

Διαβάστε επίσης: Όσοι επιθυμούν αλλαγή καθεστώτος στη Ρωσία θα πρέπει να προσέχουν τι εύχονται

Η Μόσχα σκέφτεται περισσότερο το Διαδίκτυο και λιγότερο τους αγωγούς

Η μεγάλη ιδέα του Γκερασίμοφ ήταν ότι ο πόλεμος σε μια διαδικτυακή εποχή θα πρέπει να συνδυάζει τις παραδοσιακές τακτικές με πολιτικές, οικονομικές, πληροφοριακές, ανθρωπιστικές και άλλες μη στρατιωτικές δραστηριότητες.

Αυτό θα σήμαινε, για παράδειγμα, ότι προτού ρίξετε έναν πυροβολισμό, σημειώνεται χαρακτηριστικά στο άρθρο του Guardian, θα πρέπει πρώτα να χρησιμοποιήσετε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και άλλα διαδικτυακά εργαλεία, για να παραπληροφορήσετε, να προκαλέσετε σύγχυση, να πολώσετε και να αποθαρρύνετε τον πληθυσμό του αντιπάλου σας. Με αυτόν τον τρόπο, τα δημοκρατικά καθεστώτα θα δυσκολεύονταν περισσότερο να παρακινήσουν τους πολίτες τους για μάχη.

Η εισβολή του Πούτιν τον Φεβρουάριο ήταν ευθέως αντίθετη με αυτό το δόγμα. Ίσως ο Γκερασίμοφ δεν ανήκε στον εσωτερικό κύκλο των έμπιστων φίλων του, στους οποίους αρχικά βασίστηκε ο Πούτιν.

Αντιθέτως, η επίθεση ήταν ένας αιφνιδιαστικός πόλεμος τύπου 1940, μόνο που ήταν σε… Technicolor αντί για ασπρόμαυρο! Και δεν απέδωσε.

Έτσι, καθώς επιστρέφει στο «σχεδιαστήριο», είναι πιθανό ο Ρώσος ηγέτης να έχει, τελικά, μιλήσει με τον Γκερασίμοφ. Αν είναι έτσι, τότε οι συζητήσεις τους θα έχουν στραφεί γρήγορα σε θέματα όπως η άρνηση, ο ασύμμετρος πόλεμος και ο εντοπισμός των κρίσιμων αδυναμιών των δυτικών αντιπάλων τους.

Πράγμα που με τη σειρά του σημαίνει ότι θα σκέφτονται λιγότερο τους αγωγούς και πολύ περισσότερο τα υποθαλάσσια καλώδια οπτικών ινών, που αποτελούν πλέον το νευρικό σύστημα του διαδικτυακού κόσμου μας.

Υπάρχουν τώρα περίπου 475 από αυτά και μεταφέρουν πάνω από το 95% της συνολικής κίνησης δεδομένων στο παγκόσμιο διαδίκτυο – 10 εκατ. δολάρια σε μεταφορές χρημάτων και τουλάχιστον 15 εκατ. οικονομικές συναλλαγές κάθε μέρα.

Ο ιστότοπος Telegeography διατηρεί έναν καταπληκτικό, ενημερωμένο χάρτη όλων αυτών.

Ρωσικό υποβρύχιο – Πηγή: Reuters

Τα υποθαλάσσια καλώδια, κρίσιμη υποδομή του δυτικού κόσμου

Υπάρχουν κάποιες περίεργες μεταφορικές ειρωνείες εδώ. Μιλάμε αδιάφορα για τη διατήρηση των δεδομένων μας στο «Cloud» – φέρνοντας στο μυαλό μας εικόνες από αφράτα σώματα υδρατμών (σύννεφα) κάπου πάνω από τα κεφάλια μας.

Στην πραγματικότητα, όμως, το μεγαλύτερο μέρος του διαδικτύου βρίσκεται κάτω από το νερό. Όταν ανεβάζετε μια φωτογραφία από το smartphone σας στο «Cloud», μπορεί πρώτα να πηγαίνει σε ένα κλιματιζόμενο υπόστεγο κάπου στη γη, αλλά στη συνέχεια μεταφέρεται ή δημιουργείται αντίγραφο ασφαλείας μέσω υποθαλάσσιων καλωδίων σε ένα άλλο υπόστεγο κάπου αλλού στον πλανήτη.

Τα καλώδια αυτά αποτελούν την κρίσιμη υποδομή του δυτικού κόσμου. Διοχετεύονται στη θάλασσα μέσω – συχνά ανεπαρκώς προστατευμένων – σημείων εισόδου σε απομακρυσμένες ωκεάνιες ακτές.

Για τα πρώτα λίγα μίλια, φαίνονται αρκετά σημαντικά, λόγω της προστατευτικής επίστρωσης που απαιτείται για την προστασία τους από τις παλίρροιες, τους βράχους και τα ρηχά νερά, αλλά μόλις βγει στη θάλασσα ένα καλώδιο, μπορεί να έχει το πάχος ενός λάστιχου κήπου.

Έχουν παραμεληθεί και προστατεύονται ανεπαρκώς

Τα καλώδια ανήκουν κυρίως σε ένα μεγάλο αριθμό ιδιωτικών εταιρειών και έτσι – μέχρι τώρα, τουλάχιστον – έχουν παραμεληθεί ή αγνοηθεί σε μεγάλο βαθμό από τις κυβερνήσεις.

Ορισμένα από αυτά ανήκουν σε τεχνολογικούς κολοσσούς: Το Facebook, για παράδειγμα, είναι ο ιδιοκτήτης και ο εγκαταστάτης του μακρύτερου καλωδίου από όλα – το καλώδιο 2Africa θα έχει μήκος 45.000 χιλιομέτρων όταν ολοκληρωθεί και θα συνδέει απευθείας την Αφρική, την Ευρώπη και την Ασία.

Από τη στιγμή που τα καλώδια βρίσκονται σε διεθνή ύδατα, το Ναυτικό Δίκαιο – το οποίο εξακολουθεί να έχει τις ρίζες του σε μια εποχή όπου τα καλώδια επικοινωνιών ήταν περιφερειακά και όχι κεντρικά – δεν παρέχει πολλά για την ασφάλειά τους.

Στην ανοικτή θάλασσα, επομένως, τα εμπόδια για κακόβουλες παρεμβάσεις είναι σχετικά χαμηλά – ειδικά για το Ναυτικό των εθνικών κρατών.

Τα καλώδια που βρίσκονται στον πυθμένα του ωκεανού είναι προφανώς ευάλωτα σε τυχαίες ζημιές.

Μια πηγή του κλάδου ισχυρίζεται ότι μόνο περίπου 100 σπασίματα ετησίως προκαλούνται από αλιευτικά σκάφη και μηχανότρατες.

Μέχρι το 2017, φαίνεται ότι οι κακόβουλες επιθέσεις ήταν σπάνιες.

Μελέτη για τον «υπαρκό» κίνδυνο επίθεσης στο σύστημα

Εκείνη τη χρονιά, σημειώθηκαν δύο σε υπερατλαντικά καλώδια – του Ηνωμένου Βασιλείου προς τις ΗΠΑ και της Γαλλίας προς τις ΗΠΑ – για τις οποίες δεν υπήρξαν επαρκείς αναφορές εκείνη την εποχή, όμως μπορεί να αποτέλεσαν το έναυσμα για μια μελέτη που συνέταξε ο υποψήφιος για την πρωθυπουργία της Βρετανίας, Rishi Sunak, για το think tank «Policy Exchange», η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ευπάθεια του υποθαλάσσιου δικτύου καλωδίων ήταν βαθιά ανησυχητική και ότι ο κίνδυνος μιας επίθεσης στο σύστημα ήταν «τίποτα λιγότερο από υπαρκτός».

Στον πρόλογό του για την έκθεση, ο ναύαρχος Τζέιμς Σταυρίδης, πρώην ανώτατος διοικητής των συμμάχων του ΝΑΤΟ, επεσήμανε ότι «οι ρωσικές υποβρύχιες δυνάμεις έχουν αναλάβει λεπτομερείς δραστηριότητες παρακολούθησης και στόχευσης κοντά στην υποδομή των βαθέων καλωδίων του Βόρειου Ατλαντικού».

Κάτι που είναι ενδιαφέρον για δύο λόγους: Ο ένας είναι οι συζητήσεις που αναμφίβολα γίνονται τώρα στο Κρεμλίνο.

Το θρίλερ του ομογενή Σταυρίδη και η πιθανότητα να το κάνει πράξη ο Πούτιν

Ο δεύτερος είναι ότι ο Σταυρίδης είναι ένας από τους συγγραφείς ενός συναρπαστικού θρίλερ, με τον τίτλο «2034: Ένα μυθιστόρημα για τον επόμενο Παγκόσμιο Πόλεμο», στο οποίο το έναυσμα για την καταστροφή έρχεται όταν ένα ρωσικό πλοίο κόβει 30 υποθαλάσσια καλώδια, αποκόπτοντας έτσι τις ΗΠΑ από τον κόσμο.

Αμφιβάλλω αν το έχει διαβάσει ο πρόεδρος Πούτιν. Αλλά στοιχηματίζω ότι ο στρατηγός Γκερασίμοφ το έχει διαβάσει, καταλήγει χαρακτηριστικά το άρθρο του Guardian.

Headlines