Χωρίς σχέση γιατρού – ασθενή ο προσωπικός γιατρός θα αποτύχει

Το 76% του πληθυσμού κάνει χρήση υπηρεσιών υγείας στη διάρκεια ενός έτους, με το πρώτο σημείο επαφής με το σύστημα υγείας να είναι η επίσκεψη σε γιατρό για το 80% αυτών. Όμως ένας στους τρεις βρίσκει εμπόδιο το κόστος στη χρήση των υπηρεσιών υγείας, παρότι τις χρειάζεται.

Το μεγαλύτερο εμπόδιο είναι η επαφή με τον γιατρό, ενώ μικρότερες είναι οι δυσκολίες πρόσβασης σε εξετάσεις και ακόμη λιγότερες στην προμήθεια φαρμάκων.

Για την πρόσβασή τους στο σύστημα υγείας, το 60% των ασθενών χρειάζεται να πληρώσει.

Όμως πρόθεση να πληρώσει έχει το 55% με αποτέλεσμα τη σημαντική επιβάρυνση και όσων δεν μπορούν.

Συνολικά οι ασθενείς πληρώνουν 5 δις. ευρώ το χρόνο από την τσέπη τους, προκειμένου να πάρουν υπηρεσίες υγείας που έχουν ανάγκη.

Γι’ αυτό επιζητούν δομική μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας η οποία θα περιλαμβάνει:

• Αύξηση των δημοσίων δομών του συστήματος υγείας σε ποσοστό 53,1%,
• Εύρεση νέων δημόσιων πηγών χρηματοδότησης σε ποσοστό 50,1% και
• Θέσπιση του οικογενειακού γιατρού για όλους τους πολίτες κατά 41,9%.

Οι διαπιστώσεις αυτές προέρχονται από έρευνα του Ινστιτούτου Πολιτικής Υγείας για τη διερεύνηση των στάσεων των Ελλήνων για το επίπεδο της υγείας, την αξιολόγηση των υπηρεσιών υγείας στην Ελλάδα και τις απόψεις του πληθυσμού για τις μεταρρυθμίσεις στην υγεία.

Στα παραπάνω αποτελέσματα της έρευνας αναφέρθηκε ο κοσμήτορας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου καθ. Κυριάκος Σουλιώτης μιλώντας σε διαδικτυακή εκδήλωση που συνδιοργάνωσαν η Ελληνική Ακαδημία Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και η Ελληνική Επιστημονική Εταιρεία Οικονομίας και Πολιτικής της Υγείας με θέμα: «Προσωπικός Ιατρός και Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας: Η Επικαιρότητα της Μεταρρύθμισης».

Δικαίωμα όχι υποχρέωση

Ο κ. Σουλιώτης στην ομιλία του τόνισε πως ο θεσμός του προσωπικού γιατρού είναι δικαίωμα των πολιτών και όχι υποχρέωση και εξέφρασε την ανησυχία του τελικά να μην υπάρξει πραγματική επαφή των ασθενών με τον προσωπικό γιατρό τους. Σημείωσε πως γι΄ αυτό θα χρειαστούν μετρήσεις, αλλά και εμπλοκή ιατρικών ειδικοτήτων για ασθένειες που καθορίζουν τη ζωή των ασθενών.

Στη μεταρρύθμιση του προσωπικού γιατρού αναφέρθηκαν ο υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης και ο γενικός γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Μάριος Θεμιστοκλέους, οι οποίοι έδωσαν περιθώριο ενός έτους και πλέον για την εφαρμογή του θεσμού, ιδίως σε ότι αφορά την κατάρτιση του φακέλου υγείας των πολιτών, με την διευκρίνιση ότι δεν πρόκειται απαραίτητα για ασθενείς, αλλά και για υγιείς πολίτες. Έκαναν λόγο για ευελιξία του συστήματος με απασχόληση των γιατρών από 15-35 ώρες την εβδομάδα, χωρίς να υποχρεούνται σε εφημερίες, εξαίρεση των ιδιωτικών εταιρειών προς όφελος των μεμονωμένων γιατρών και έδωσαν έμφαση στη δωρεάν παροχή προς τους πολίτες.

Στόχος είναι η εγγραφή του 70-80% του πληθυσμού και μέχρι στιγμής έχουν εγγραφεί 4,2 εκατ. πολίτες. Από αυτούς, έχει εγγραφεί το 65% των πολιτών άνω των 65 ετών, το 55% των πολιτών 40-64 ετών και το 30% των πολιτών από 18-39 ετών. Επίσης, υπάρχουν διαθέσιμα 85.000 ραντεβού σε προσωπικό γιατρό. Στο μεταξύ εντάσσονται και γιατροί ειδικοτήτων για χρόνια νοσήματα.

Μετά την πάροδο του ενός έτους, από την καταγραφή των ιατρικών φακέλων, θα μπορούν να εξάγονται δείκτες υγείας του πληθυσμού που θα συμβάλλουν στην ανάπτυξη προγραμμάτων πρόληψης, όπως οι προληπτικές μαστογραφίες κλπ., αλλά και να μπουν οι βάσεις για την αξιολόγηση των υπηρεσιών υγείας.

Στον προγραμματισμό εντάσσεται και η κατάρτιση συμβολαίου με τους γιατρούς που θα ορίζει τα καθήκοντα των γιατρών, ενώ παράλληλα θα υπάρξει και πρόβλεψη για εκπαίδευση των γιατρών στο νέο σύστημα.

Χαμηλή λειτουργικότητα

Στη χαμηλή λειτουργικότητα του συστήματος υγείας σε ότι αφορά τα χρόνια νοσήματα, βάσει στοιχείων του ΟΟΣΑ, στάθηκε ο καθηγητής Γενικής Ιατρικής και ΠΦΥ στην Ιατρική Κρήτης Χρήστος Λιονής, για να τονίσει επίσης την έλλειψη συζήτησης για κάλυψη της οικογένειας.

Ο κ. Λιονής πρόσθεσε πως στις αρχές του 2020 η ΠΦΥ δεν μπορούσε να διαχειριστεί πρόσωπα με εξαρτήσεις, με μείζονες ψυχικές παθήσεις, με σοβαρές λοιμώξεις, αναπηρίες ή χρόνια νοσήματα στο σπίτι.

Η πρόκληση του προσωπικού γιατρού τώρα, είναι να επικοινωνεί αποτελεσματικά με τον ασθενή και την οικογένεια του, και να διαθέτει δεξιότητες ενσυναίσθησης και συμπόνιας στην προσέγγιση του ασθενούς και της οικογένειας του, να εκτιμά τεκμηριωμένα τον κίνδυνο για τα χρόνια νοσήματα και να διαθέτει δεξιότητες αλλαγής της συμπεριφοράς και του τρόπου ζωής των ατόμων που περιθάλπει. Επίσης, να χρησιμοποιεί τις διαθέσιμες πληροφορίες από τον ηλεκτρονικό φάκελο και τη διαθέσιμη διαγνωστική τεχνολογία για την αρχική διάγνωση, για τη διαχείριση και την πιθανή παραπομπή του ασθενούς, να επισκέπτεται ασθενείς με χρόνια και εξελισσόμενα νοσήματα και χαμηλή λειτουργικότητα στο σπίτι και τις δομές μακροχρόνιας φροντίδας και να υποστηρίζει αποτελεσματικά την οικογένεια του ασθενούς.

Καταλήγοντας ο κ. Λιονής υπογράμμισε πως πριν την έναρξη του συστήματος είναι απαραίτητη η ριζική επανεκπαίδευση όλων των επαγγελματιών υγείας. Χωρίς αυτήν οποιαδήποτε μεταρρυθμιστική προσπάθεια, δεν θα έχει ουσιαστικές ρίζες.

Πρώτο βήμα ο ηλεκτρονικός φάκελος

Στην σημασία της κατάρτισης ηλεκτρονικού φακέλου υγείας εστίασε ο ομ. Καθηγητής Προληπτικής Ιατρικής Γιάννης Τούντας, σημειώνοντας πως είναι το πρώτο βήμα για να ακολουθήσουν τα υπόλοιπα.

Πρόσθεσε πως χωρίς πρωτογενή πρόληψη δεν βελτιώνεται το προσδόκιμο επιβίωσης και πως η πρόληψη δεν πρέπει να περιορίζεται στις εξετάσεις, οι οποίες δεν είναι ανάγκη να επαναλαμβάνονται σε ετήσια βάση εφόσον δεν υπάρχουν παθολογικά ευρήματα. Αντίθετα, είναι απαραίτητα τα προγράμματα πρωτογενούς πρόληψης να συναντήσουν τον προσωπικό γιατρό για να ενταχθούν στην κουλτούρα των πολιτών η άσκηση, ο εμβολιασμός η πρόληψη του καπνίσματος, της παχυσαρκίας κλπ.

Για να γίνουν αυτά, ο κ. Τούντας εστίασε στην ανάγκη για άμεση κατάρτιση των προσωπικών γιατρών, ώστε να αναλάβουν γρήγορα, ουσιαστικό ρόλο.

Από την πλευρά των προσωπικών γιατρών, ο γενικός γραμματέας της Ελληνικής Ακαδημίας Οικογενειακής Ιατρικής Ευάγγελος Φραγκούλης, σημείωσε πως χρειάζεται να αθροίσουμε όλους τους γιατρούς δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, ώστε να καλυφθεί ικανοποιητικά ο πληθυσμός σε αναλογία ενός γιατρού ανά 1.400 πολίτες. Με τις σημερινές προδιαγραφές, η μέση κατά κεφαλήν αποζημίωση κατ΄ έτος των γιατρών υπολογίζεται σε 27 ευρώ περίπου, όταν διάφορες ιατρικές ενώσεις έχουν ζητήσει αμοιβή 35-80 ευρώ. Πρόσθεσε πως δεν πρόκειται για μισθό, αλλά για αμοιβή που περιλαμβάνει λειτουργικά κόστη και φορολογία.

Στάθηκε ιδιαίτερα στη συνεχιζόμενη μετανάστευση των Ελλήνων γιατρών προς άλλες βόρειες ή δυτικές χώρες, αλλά ακόμη και σε π. ανατολικές ή στην Κύπρο και έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για αποστελέχωση του ΕΣΥ σε άγονες και απομακρυσμένες περιοχές.