Πρώτα το κακό, μετά τα μέτρα

Οταν τον περασμένο Ιούλιο μέρος από το ταβάνι κεντρικού αθηναϊκού κινηματογράφου έπεσε μέσα στην αίθουσα κατά τη διάρκεια πρωινής προβολής, το γεγονός πήρε σχετική έκταση στα ΜΜΕ και όπως συχνά συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, σύντομα ξεχάστηκε. Βέβαια, το πιθανότερο είναι να μην ξεχαστεί ποτέ από τους ανθρώπους που την ώρα εκείνη βρίσκονταν μέσα στην αίθουσα και έτρεξαν άρον – άρον να φύγουν. Ανάμεσά τους και εγώ, που μάλιστα καθόμουν στον εξώστη οπότε το είδα να συμβαίνει μπροστά στα μάτια μου – κυριολεκτικά σαν ταινία.

Οπως έμαθα αργότερα, η κατάρρευση της οροφής δεν ήταν ευθύνη του κινηματογράφου γιατί προέκυψε εξαιτίας του διπλανού κτιρίου το οποίο επί χρόνια παρουσίαζε πρόβλημα. Μέρος της στέγης του διπλανού κτιρίου έπεσε πάνω στη στέγη του κινηματογράφου που δεν άντεξε το βάρος οπότε έγινε ό,τι έγινε. Ωστόσο, για να αποφύγω την παραπληροφόρηση δεν θα μπω σε λεπτομέρειες του τύπου ποιος ακριβώς έφταιγε ή ποια ακριβώς ήταν η αιτία του προβλήματος. Θα αρκεστώ στο να πω ότι το πρόβλημα ήταν επί σειρά ετών γνωστό.

Με χαρά μου μαθαίνω ότι μετά από πολύμηνες εργασίες, ο εν λόγω κινηματογράφος ανοίγει ξανά και ότι δεν υπάρχει πλέον κανένα πρόβλημα. Ολα καλά και ασφαλή, όλα όμορφα. Είναι όμως στ’ αλήθεια όμορφα; Γιατί την ίδια ώρα δεν παύω να σκέφτομαι πόσο εύκολα τη γλίτωσαν όλοι (κυρίως οι άνθρωποι που βρίσκονταν μέσα στην αίθουσα την ώρα του κακού) και πόσο εξίσου εύκολα θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί όλη αυτή η δυσάρεστη κατάσταση αν είχε υπάρξει μέριμνα από εκείνους που θα έπρεπε να έχουν μεριμνήσει. Ομως όχι, ενώ το κακό θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί με επισκευή εδώ και χρόνια, έπρεπε πρώτα να πέσει η στέγη και κατόπιν, αναγκαστικά, να ληφθούν τα μέτρα.

Ανάλογα περιστατικά θα βρει κανείς σε κάθε τι που σχετίζεται με την καθημερινότητα και σε όλα τα μεγέθη. Ατυχήματα με θύματα παιδιά σε πολυκαταστήματα επειδή δεν είχαν ληφθεί τα κατάλληλα μέτρα προστασίας, ατυχήματα σε δρόμους επειδή δεν υπήρχαν οι σωστές ταμπέλες σηματοδότησης ή κι αν υπήρχαν είχαν καταστραφεί, ατυχήματα σε λούνα παρκ, σε παιδικές χαρές, ακόμα και στα πεζοδρόμια όταν π.χ. ένα κομμάτι από τον τοίχο κάποιας πολυκατοικίας πέσει παρότι όλοι οι κάτοικοί της ενώ γνώριζαν ότι υπήρχε πρόβλημα δεν έκαναν τίποτα για να το επιδιορθώσουν. Τον περασμένο Αύγουστο, στο Κουκάκι, το αυτοκίνητό μου υπήρξε «θύμα» ακριβώς μιας τέτοιας κατάστασης όταν το πίσω παρμπρίζ του έγινε θρύψαλα επειδή έπεσε πάνω του ένα κομμάτι τοίχου της πολυκατοικίας κάτω από την οποία βρισκόταν παρκαρισμένο. Οταν το είδα, το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα ήταν ότι πάλι καλά που δεν έπεσε σε άνθρωπο. Και πάει λέγοντας.

Και όλα αυτά γιατί;

Επειδή δεν είχε υπάρξει η ανάλογη μέριμνα.

Φυσικά, όταν το κακό θα γίνει (που θα γίνει), όλοι ψάχνουν για δικαιολογίες. Κανείς δεν έφταιγε, κανείς δεν έχει ευθύνη, όλοι προσπαθούν να δικαιολογηθούν και σε πολλές περιπτώσεις οι νομικές υπηρεσίες τρίβουν τα χέρια τους. Μη πάτε μακριά. Θυμηθείτε τη σχετικά πρόσφατη τραγωδία στο Μάτι. Εχω την εντύπωση ότι αυτό είναι ένα πρόβλημα που χαρακτηρίζει όχι μόνο τη χώρα μας αλλά λίγο ως πολύ ολόκληρο τον κόσμο. Και έχω μάλιστα καταλήξει στο ότι είναι πραγματικά ζήτημα ανθρώπινης φύσης. Για πολλούς και διαφόρους λόγους, κυρίως οικονομικούς αλλά και αδιαφορίας, στις περισσότερες περιπτώσεις ο κόμπος θα πρέπει πρώτα να φτάσει στο χτένι και μετά να παρθούν τα μέτρα.

Παρακολουθούσα τις προάλλες μια κινηματογραφική ταινία ονόματι «Φλεγόμενη θάλασσα» (προβάλλεται στις αίθουσες), θέμα της οποίας οι τρομακτικές περιβαλλοντικές συνέπειες που προκλήθηκαν από ρωγμές στον πυθμένα της Βόρειας θάλασσας κατά τη διάρκεια των 50 χρόνων από τη στιγμή που ανακαλύφθηκαν εκεί τα μεγαλύτερα κοιτάσματα πετρελαίου παγκοσμίως. Επειδή η υπεράκτια εξόρυξη σήμανε μια περίοδο τρομερής ευμάρειας  κανείς δεν έδινε σημασία στο ότι ήταν και τρομερά επικίνδυνη. Οι καταστροφές άρχισαν να εκδηλώνονται σιγά – σιγά, προειδοποιήσεις με άλλα λόγια υπήρχαν. Ομως όχι. Θα έπρεπε πρώτα να γίνει η ολοκληρωτική κατάρρευση του συστήματος, να σκοτωθούν αθώοι και μετά να τρέχουν όλοι σαν παλαβοί για να βρουν τη λύση. Το παράδειγμα της καταστροφής του Deepwater Horizon που μάλιστα αναφέρεται στην ταινία, είχε προηγηθεί αλλά να που κανείς δεν του είχε δώσει σημασία και το κακό ξανάγινε μεγεθυμένο ένα δισεκατομμύριο φορές.

Και όπως πάντα συμβαίνει, κείμενα σαν το ανά χείρας αλλά και χιλιάδες άλλα για θέματα παρόμοιου περιεχομένου, δεν κάνουν κάτι άλλο από το να εντοπίζουν πρόσκαιρα μια κατάσταση χωρίς ουσιαστικά να βοηθούν σε τίποτα.

Οπως είπαμε, η έλλειψη μέριμνας είναι θέμα ανθρώπινης φύσης.