Εύλογες αντιστάσεις

Στα αγγλικά είχε καθιερωθεί ως απαξιωτικός όρος η έκφραση «tree hugger» (αυτός/ή που αγκαλιάζει δέντρα), ως αναφορά στους οικολόγους που αντιστέκονταν σε προσπάθειες κοπής δέντρων π.χ. για να περάσουν δρόμοι. Σε κάποιες περιοχές του κόσμου, όπως στον Αμαζόνιο, η υπεράσπιση του δάσους μπορεί να είναι μια επικίνδυνη υπόθεση, εάν αναλογιστούμε πόσοι άνθρωποι έχουν δολοφονηθεί, επειδή αντιστάθηκαν στα σχέδια μαζικής κοπής δέντρων για να αντικατασταθούν από άλλες πιο εμπορεύσιμες καλλιέργειες.

Στην Ελλάδα δεν έχουμε, εξ όσων γνωρίζω, αντίστοιχη έκφραση. Εχουμε βέβαια αρκετές αρνητικές αναφορές σε όσες/όσους θεωρούν αναγκαίο να μην καταστραφεί περισσότερο πράσινο, ιδίως εντός του επιβαρυμένου αστικού ιστού, όσες και όσους θεωρούν ότι πρέπει βουνά – αλλά και άλλα φυσικά τοπία – να παραμείνουν «απάτητα», όσες και όσους θεωρούν ότι είναι σημαντικό να διατηρούμε τα υλικά ίχνη του παρελθόντος και αυτό που συνήθως αποκαλούμε «πολιτιστική κληρονομιά».

Βεβαίως, αυτό που δεν αναφέρουν όσοι θεωρούν ότι προέχει η οικονομική ανάπτυξη, έναντι των διάφορων υποτίθεται «εμμονών» είναι ότι σε μεγάλο βαθμό σήμερα η ανάπτυξη περνά όντως μέσα από τα όρια στην ανάπτυξη.

Η φράση μπορεί να ακούγεται οξύμωρη αλλά δεν είναι. Η συνειδητοποίηση ότι η ανακοπή της καταστροφής του περιβάλλοντος είναι ζήτημα επιβίωσης οδήγησε στο να μπουν περιορισμοί, να απαγορευτούν επενδύσεις, βιομηχανικές εγκαταστάσεις και μορφές δόμησης σε διάφορες περιοχές. Η ισχυρή προστασία των μνημείων που υπάρχει στη νομοθεσία προστάτεψε αρχαιολογικούς χώρους και αποτέλεσε σε κάποιες περιπτώσεις εμπόδιο στην ανεξέλεγκτη οικιστική και βιομηχανική επέκταση.

Σήμερα η Πύλος είναι μια από τις βασικές εικόνες προβολής της Ελλάδας ως τουριστικού προορισμού. Μερικές δεκαετίες πριν, επρόκειτο να κατασκευαστεί εκεί ένα διαλυτήριο πλοίων. «Εμβληματικές» επενδύσεις έγιναν καλύτερες επειδή αναγκάστηκαν, συχνά υπό την πίεση κινητοποιήσεων και διαμαρτυριών, να προσαρμοστούν σε αυτές τις απαιτήσεις.

Αυτό σημαίνει ότι αντί να λοιδορούμε όσες και όσους σήμερα εύλογα αντιστέκονται σε «επενδύσεις» ή «σχέδια ανάπλασης» που απειλούν το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον, είναι προτιμότερο να τις/τους ακούσουμε.