ΦΠΑ σε κάθε… ανάσα για να μην έχουμε δημοσιονομικό κόστος

Η κληρονομιά των μνημονιακών φοροβαρών δεν έχει εξαλειφθεί και μάλιστα οι φόροι είναι ακόμα σε υψηλά επίπεδα.  Το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2023, που κατατέθηκε στη Βουλή, προβλέπει την είσπραξη 56,190 δισ. ευρώ από φόρους, εκ των οποίων 21,889 δισ. ευρώ θα προέλθουν από τις εισπράξεις του ΦΠΑ. Το σύνολο των φόρων επί αγαθών και υπηρεσιών θα ανέλθει στα 32,13 δισ. ευρώ. Στα 3 ευρώ, λοιπόν, τα 1 ευρώ είναι ΦΠΑ, δηλαδή στο περίπου 39%.

Με απλά λόγια; Ανεξαρτήτως εισοδήματος, όλοι μας πληρώνουμε αυτό το ποσοστό, δηλαδή 40 ευρώ στα 100 ευρώ που εισπράττει το κράτος. Οι φόροι που έφεραν κυρίως τα Μνημόνια ακόμα στοιχειώνουν τους εργαζόμενους και τους καταναλωτές.

Η Ελλάδα καταγράφει τη δεύτερη μεγαλύτερη αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης ανάμεσα σε 28 Ευρωπαϊκές χώρες που εξετάζονται μέσα σε μία δεκαετία (kefim.org). Από το 2010 στο 2020 στην Ελλάδα προστέθηκαν 25 επιπλέον ημέρες εργασίας για το κράτος, η οποία είναι πίσω μόνο από την Σλοβακία (+30). Την ίδια στιγμή που 7 χώρες μείωσαν ή κράτησαν σταθερή την φορολογική επιβάρυνση: Κροατία (0), Δανία και Ρουμανία (-1), Εσθονία (-3), Σλοβενία (-4), Νορβηγία (-8) και Ουγγαρία (-9).

Όταν η πολιτική ρητορική στηρίζεται σε μία παραδοχή ότι η Ελλάδα βγήκε από τα Μνημόνια, είναι εύλογο το ερώτημα : γιατί δεν μειώνεται ο ΦΠΑ και ο ΕΦΚ ή αν θα μειωθούν.  Όλες οι κυβερνήσεις προσπαθούν να το λύσουν με μαθηματικά.

Όμως μία μακροχρόνια, οικονομική στρατηγική δεν γίνεται άλλο να βασίζεται κατά κύριο λόγο στην παραγωγή εσόδων από την κατανάλωση και από τους φόρους.

Κατά τη δεκαετία 1999-2009 ο αριθμός ημερών εργασίας για το κράτος αυξήθηκε περίπου κατά 2 εβδομάδες. Από το 2010 ο αριθμός ημερών εργασίας για το κράτος αυξήθηκε κατά 25 ημέρες σε σχέση με το 2008 που μέχρι τότε ήταν ο υψηλότερος, φτάνοντας τις 175 ημέρες το 2015.

Το 2016 καταγράφεται μια νέα αύξηση κατά 10 ημέρες φτάνοντας τις 185 και στη συνέχεια ο αριθμός των ημερών που εργαζόμαστε για το κράτος διατηρείται σχετικά σταθερός έως το 2018, όπου φτάνει το υψηλότερο νούμερο, στις 186 ημέρες. Από το 2019 μέχρι σήμερα ο αριθμός ημερών εργασίας για το κράτος παραμένει σχετικά σταθερός

Η παρούσα κυβέρνηση έχει αναφέρει μέσω στελεχών της ότι η μείωση του ΦΠΑ ή του ΕΦΚ στα καύσιμα είναι ένα οριζόντιο μέτρο που έχει μεγάλο δημοσιονομικό κόστος (ετησίως αποφέρουν περίπου 6 δις ευρώ στα ταμεία), με εξαιρετικά αβέβαιο αποτέλεσμα για το κατά πόσο θα φτάσει τελικά στον καταναλωτή για να υποστηρίξει τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά.

Και αν η μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης δεν μπορεί να γίνει άμεσα υπάρχει άραγε ένα στρατηγικό εθνικό σχέδιο για μείωση των φόρων; Ειδικά των άδικων, έμμεσων φόρων.

Τα έσοδα από τον ΕΦΚ και τον ΦΠΑ στα καύσιμα αποτελούν το 33% των συνολικών εσόδων ΦΠΑ και περίπου το 12% των συνολικών φορολογικών εσόδων του Κρατικού Προϋπολογισμού σε ετήσια βάση.

Αντί για επίλογο, παράθεση στοιχείων:
Το πρώτο 8μηνο του 2022 τα έσοδα από τον ΦΠΑ ανήλθαν σε 13,9 δισ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 1,4 δισ. ευρώ λόγω του υψηλού πληθωρισμού. Οι άμεσοι φόροι είναι αυξημένοι κατά 3 δισ. ευρώ (αφορούν τον φόρο εισοδήματος και τον ΕΝΦΙΑ). Το 2022 τα έσοδα από φόρους, σύμφωνα με το προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2023, αναμένονται σε 50,05 δισ. Ευρώ, όπου οι έμμεσοι  φόροι (επί αγαθών και υπηρεσιών)  αντιστοιχούν σε 31,4 δισ. Ευρώ (εκτίμηση).  Για το 2023 οι έμμεσοι  φόροι, επί αγαθών και υπηρεσιών είναι 32,138 δισ. Σημειώνεται ότι καθαρό εθνικό εισόδημα για το 2021 εκτιμάται κοντά στα 149,7 δισ. ευρώ.