«Το σπίτι των πεταλούδων», η έκθεση φωτογραφίας του Παύλου Κοζαλίδη στο Μουσείο Μπενάκη

Δεκατέσσερα χρόνια μετά την πρώτη του έκθεση«Αναζητώντας την χαμένη πατρίδα,» ο Παύλος Κοζαλίδης επιστρέφει στο Μουσείο Μπενάκη.

Σε εκείνη την έκθεση παρουσίαζε φωτογραφίες του από ταξίδια στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, αναζητώντας οικογενειακές ρίζες και καταγράφοντας παράλληλα τα ίχνη των Ελλήνων ποντιακής καταγωγής που είχαν απομείνει εκεί.

Φωτογραφίες από 35αρι φιλμ

Στην τωρινή έκθεση μας μεταφέρει σε έναν εντελώς διαφορετικό προορισμό, την Κίνα, με ανάλογες φωτογραφικές αφετηρίες, όπως η διαρκής και συνεπής παρατήρηση, που επιτυγχάνεται μέσα από επαναλαμβανόμενα ταξίδια μεγάλης διάρκειας, πάντοτε εκτός των τουριστικών δρόμων, καθώς και οι προσωπικές εμπειρίες που λειτουργούν ως κινητήρια δύναμη για όλη αυτή την περιπέτεια.

Μια έκθεση ελκυστική, χειροποίητη, με φωτογραφίες σε τριανταπεντάρι φιλμ της αναλογικής εποχής, τραβηγμένες στα επαναλαμβανόμενα ταξίδια του μεγάλης διάρκειας, πάντοτε εκτός των τουριστικών δρόμων και με κινητήρια δύναμη τις προσωπικές εμπειρίες του φωτογράφου σ’ αυτή την περιπέτεια.

Διαβάστε επίσης: Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης ξεκινά δωρεάν ξεναγήσεις στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα

Ποιος είναι ο καλλιτέχνης

Ο Παύλος Κοζαλίδης γεννήθηκε στον Πειραιά το 1961. Η οικογένειά του μετανάστευσε στον Καναδά, όταν ο ίδιος ήταν επτά ετών. Η φιλία με ένα Κινέζο συμμαθητή του και οι συχνές επισκέψεις στο σπίτι του τον έφεραν για πρώτη φορά σε επαφή με τον κινέζικο πολιτισμό. Σε εκείνη την περίοδο και την επιρροή που άσκησε πάνω του η πρώτη του επαφή με ένα τόσο διαφορετικό κόσμο, που αργότερα εξελίχτηκε σε διαρκή ανάγκη για μια πιο βαθιά γνωριμία, οφείλεται ο τίτλος της έκθεσης.

Ο ίδιος αναφέρει σχετικά: «Αν κάπου αρχίζει η περιέργειά μου για την Κίνα, πρέπει να ήταν τότε που μπήκα για πρώτη φορά στο σπίτι του Peter Wong. Ο Peter ήταν ένας συμμαθητής μου που με πλησίασε φιλικά, καθώς είχαμε και οι δύο την ατυχία να δεχόμαστε εκφοβισμούς από τα άλλα παιδιά, γιατί ήμασταν λίγο διαφορετικοί από εκείνα.

Εγώ ήμουν ο μόνος Έλληνας στο σχολείο, ο Peter ένας από τους ελάχιστους Κινέζους της ενδοχώρας που είχαν έρθει στο Βανκούβερ του Καναδά, την ίδια εποχή με την δική μου οικογένεια. Η οικογένεια του Peter είχε τη μανία να συλλέγει και να συντηρεί σε κουτιά-αντίκες διάφορα ήδη πεταλούδων από όλο τον κόσμο. Κάθε εκατοστό του σπιτιού, ακόμη και το μπάνιο, ήταν καλυμμένο από αυτά τα κουτιά.

Στο σπίτι των πεταλούδων ζούσε και η γιαγιά του

Καθόταν σε μια γωνιά του σπιτιού, σε ένα είδος επίπλου που δεν είχα ξαναδεί ποτέ. Μερικές φορές με κοιτούσε, και εγώ ανταπέδιδα μυστικά. Την μόνη φορά που την είδα να μου χαμογελάει ήταν όταν έκανα τις πρώτες μου προσπάθειες να φάω με ξυλάκια, μαζί με τον Peter· υποθέτω ότι φαινόμουν γελοίος, αλλά τα κατάφερα μετά από λίγο καιρό.

Σε αυτή την κουζίνα με τις τόσο διαφορετικές μυρωδιές και τις γεύσεις που ούτε καν ήξερα ότι υπήρχαν, είδα για πρώτη φορά το πορτρέτο του Μάο, καθώς κρεμόταν πάνω από το ψυγείο. Αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν ότι το πορτρέτο κρεμόταν στραβά, ίσα-ίσα που ακουμπούσε τον τοίχο, σαν να ήταν έτοιμο να πέσει. Από αυτή τη γωνία, φαινόταν σαν να σε κοιτάει από ψηλά. Είχα την αίσθηση ότι παρατηρούσε κάθε μου κίνηση, μερικές φορές ήταν εκνευριστικό».

Από το 1989 ως το 2012 ο Παύλος Κοζαλίδης ταξιδεύει συστηματικά στην Κίνα, αναζητώντας τον πολιτισμό, τους ανθρώπους, την καθημερινότητα, αλλά και τα απομεινάρια της Πολιτιστικής Επανάστασης. Είτε αντιμετωπιστούν ως σύνολο, είτε βλέποντας την καθεμία ξεχωριστά, οι φωτογραφίες του Κοζαλίδη έχουν μια βαθιά κοινωνική πλευρά, προσφέροντας μας την ευκαιρία για μια ουσιαστική προσέγγιση ενός κόσμου ελάχιστα γνώριμου