Άντρες και αυτοκίνητα: Ο «αγώνας» των πόλεων να διαλύσουν τη σχέση αγάπης

Η μείωση της κίνησης στους δρόμους των πόλεων θα σημάνει το τέλος μιας μακροχρόνιας «ερωτικής σχέσης» μεταξύ των αντρών και των αυτοκινήτων τους.

Καθώς οι δήμαρχοι των πόλεων προσπαθούν να μειώσουν την ατμοσφαιρική ρύπανση και να πετύχουν φιλόδοξους στόχους καθαρού μηδενισμού, πολλοί είναι αυτοί που επενδύουν εκατομμύρια σε υποδομές «πράσινης κινητικότητας» και εφαρμόζουν σχέδια για την απαγόρευση των αυτοκινήτων στα κέντρα των πόλεων.

Τα μέτρα αυτά βέβαια θα λειτουργήσουν μόνο αν οι πόλεις μπορέσουν να πείσουν τους κατοίκους τους να τα τηρήσουν.

Οι ειδικοί πάντως προειδοποιούν ότι οι τοπικές αρχές παραβλέπουν έναν σημαντικό παράγοντα: Τον ρόλο που παίζει το φύλο στον τρόπο με τον οποίο μετακινούνται οι άνθρωποι.

«Οι άντρες και οι γυναίκες ταξιδεύουν με διαφορετικούς τρόπους, και αυτό ισχύει σε όλη την Ευρώπη», δήλωσε στο politico η Linda Gustafsson, υπεύθυνη για την ισότητα των φύλων της σουηδικής πόλης Umea.

Και εξήγησε: «Οι άντρες οδηγούν σε μεγαλύτερο βαθμό αυτοκίνητο ενώ οι γυναίκες χρησιμοποιούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς ή κάνουν ποδήλατο ή περπατούν. Φυσικά, υπάρχουν και αυτοί που προτιμούν τα μέσα αλλά και οι γυναίκες που επιλέγουν το αυτοκίνητο, είναι όμως η μειοψηφία».

• Διαβάστε επίσης: Πώς μια από τις φτωχότερες χώρες βάζει «φρένο» σε κολοσσούς και προστατεύει το περιβάλλον

Μελέτη του 2020 που πραγματοποιήθηκε στη Σουηδία έδειξε ότι, ενώ γυναίκες και άντρες κάνουν περίπου τον ίδιο αριθμό μετακινήσεων την ημέρα, οι άντρες διανύουν μεγαλύτερες αποστάσεις και τείνουν να προτιμούν το αυτοκίνητό τους. Οι γυναίκες κάνουν περισσότερες στάσεις στις μετακινήσεις τους -για να συνδυάσουν οικογενειακές, επαγγελματικές και κοινωνικές υποχρεώσεις- και επιλέγουν εναλλακτικές λύσεις αντί για το αυτοκίνητο, όταν αυτές είναι διαθέσιμες.

Εάν οι άντρες ταξίδευαν όπως οι γυναίκες, σύμφωνα με την ίδια μελέτη, οι εκπομπές της Σουηδίας από τις επιβατικές μεταφορές θα μειώνονταν κατά σχεδόν 20%.

Στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγουν και άλλες μελέτες. Έρευνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το 2019 έδειξε ότι, ενώ το αυτοκίνητο επιλέγεται ανεξαρτήτως φύλου, οι γυναίκες είναι πιο πιθανό από τους άντρες να περπατήσουν ή να χρησιμοποιήσουν τα μέσα μαζικής μεταφοράς.

Μια άλλη πρόσφατη δημοσκόπηση διαπίστωσε ότι οι γυναίκες χρησιμοποιούν ποδήλατο συχνότερα από τους άντρες σε πόλεις με ασφαλείς υποδομές για το ποδήλατο, όπως η Ολλανδία και η Δανία.

Η πραγματική πρόκληση λοιπόν, είναι να πειστούν οι άντρες να αλλάξουν τις συνήθειες τους. Πόσο εύκολα μπορεί να γίνει όμως κάτι τέτοιο;

«Οι περισσότερες πόλεις σχεδιάστηκαν από ανθρώπους και σχεδιάστηκαν για να φιλοξενήσουν αυτοκίνητα. Σε πολλά μέρη η χρήση του αυτοκινήτου εξακολουθεί να είναι η ευκολότερη επιλογή. Η ιδιοκτησία αυτοκινήτου αποτελεί επίσης σύμβολο υλικού πλούτου, κοινωνικής θέσης και ανεξαρτησίας και είναι στενά συνδεδεμένη με τις ιδέες του ανδρισμού», δήλωσε η Ana Drăguțescu, συντονίστρια για τη βιώσιμη κινητικότητα και τις μεταφορές στην ICLEI Europe, ένα δίκτυο τοπικών αρχών που προωθεί την αειφορία.

Ανατροπή του σεναρίου

Ορισμένες πόλεις λαμβάνουν ήδη μέτρα για τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης αλλά η τήρησή τους δεν είναι εύκολη.

Λαμβάνοντας υπόψη τα ευρήματα της μελέτης του 2020, η πόλη Umea ξεκίνησε ένα σχέδιο για την μείωση της χρήσης αυτοκινήτων στη βιομηχανική της περιοχή Vasterslatt.

Τα προβλήματα όμως δεν άργησαν να κάνουν την εμφάνισή τους.

«Η γειτονιά, όπως και πολλές βιομηχανικές περιοχές σε όλη την Ευρώπη, είναι σχεδιασμένη για αυτοκίνητα», δήλωσε η Anna Gemzell, υπεύθυνη στρατηγικής ανάπτυξης του δήμου.

Και πρόσθεσε: «Τα πεζοδρόμιά της είναι στενά και υπάρχουν λίγες διαβάσεις πεζών. Οι ποδηλάτες έχουν να αντιμετωπίσουν τα πολλά αυτοκίνητα και φορτηγά και δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε ασφαλείς χώρους στάθμευσης για τα ποδήλατά τους. Επίσης, τα αυτοκίνητα πηγαίνουν πολύ γρήγορα. Οι οδηγοί νομίζουν ότι τους ανήκει ο δρόμος».

Όταν οι πολίτες, που μετακινούνται στην περιοχή Vasterslatt με το αυτοκίνητό τους, ρωτήθηκαν για τα μέσα, απάντησαν ότι είναι δύσκολο να φτάσουν στη δουλειά τους με το λεωφορείο ή με κάποιον άλλον τρόπο. Μάλιστα, παραδέχτηκαν ότι είναι απίθανο να χρησιμοποιήσουν τα μέσα μαζικής μεταφοράς ακόμη και αν αυτά είναι διαθέσιμα.

«Μερικοί είπαν ότι δεν πάνε με το λεωφορείο επειδή είναι άντρες. Ακόμη και αν βελτιώναμε τα δρομολόγια των λεωφορείων, δεν είμαστε σίγουροι ότι αυτό θα βοηθούσε», τόνισε η Gemzell.

Αντί να ξοδεύει χρήματα σε νέες υποδομές και να ελπίζει ότι οι άνθρωποι θα τις χρησιμοποιήσουν κάποια στιγμή, η Umea έθεσε ως στόχο να δώσει ενεργά κίνητρα στους οδηγούς των αυτοκινήτων προκειμένου να κάνουν στροφή προς τη βιώσιμη κινητικότητα.

Τι έκανε; Συνεργάστηκε με τοπικούς εργοδότες για να προσφέρει προνόμια στους εργαζόμενους που άλλαξαν τις συνήθειες μετακίνησής τους. Ορισμένες εταιρείες έφτασαν στο σημείο να δίνουν μια επιπλέον εβδομάδα διακοπών στους εργαζόμενους που πηγαίνουν συχνά με ποδήλατο στη δουλειά.

«Μπορούμε να κατασκευάσουμε εκατοντάδες χιλιόμετρα ποδηλατοδρόμων αλλά αν κανείς δεν τους χρησιμοποιεί, τότε είναι σπατάλη χρημάτων», δήλωσε η Gemzell.

Τι θέλουν λοιπόν οι άντρες;

Η περιφέρεια των Βρυξελλών άρχισε να στοχεύει ειδικά στους άντρες στις διαφημιστικές εκστρατείες που αφορούν την αύξηση της χρήσης του ποδηλάτου.

«Θέλαμε να στοχεύσουμε σε εκείνους που δεν είχαν σκεφτεί ποτέ να κάνουν ποδήλατο και σε εκείνους που δεν γνώριζαν ανθρώπους που θα τους ενέπνεαν να το κάνουν», δήλωσε η Sofie Walschap, διευθύντρια του Bike for Brussels, της πρωτοβουλίας για την προώθηση της χρήσης του ποδηλάτου στην περιοχή της πρωτεύουσας.

Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας, η τοπική αυτοδιοίκηση ξεκίνησε το BrusselsFit, μια εκστρατεία που προβάλλει το ποδήλατο ως έναν τρόπο για να γυμναστεί κανείς ενώ οι ποδηλατοδρόμοι της πόλης «μεταμορφώνονται» στο μεγαλύτερο «γυμναστήριο των Βρυξελλών».

Στο βίντεο εμφανίζεται ένας υπάλληλος, ο οποίος κουρασμένος, από το να γυμνάζεται σε άψυχα γυμναστήρια και να περνάει τον χρόνο του κολλημένος στην κίνηση, ανεβαίνει στο ποδήλατο και νιώθει και πάλι ελεύθερος.

Επίσης, στις αφίσες της καμπάνιας εμφανίζονται κατά κύριο λόγο άντρες ενώ τα μηνύματα είναι θετικά και στοχευμένα για τη βιώσιμη κινητικότητα και τη χρήση του ποδηλάτου.

«Πολλές πόλεις δεν έχουν συλλέξει στοιχεία που θα τις βοηθούν να κατανοήσουν ότι οι άντρες και οι γυναίκες κινούνται διαφορετικά. Δεν έχουν καταλάβει ακόμα τί κρατάει τους άντρες μέσα στα αυτοκίνητά τους. Όταν κατανοήσουν αυτό θα βρουν και τον τρόπο για να τους πείσουν να χρησιμοποιήσουν τα μέσα μαζικής μεταφοράς, το ποδήλατο ή να περπατήσουν», κατέληξε η Ana Drăguțescu.

Πηγή: Politico