Σαουδική Αραβία: Χτίζοντας το… μέλλον στα «ερείπια» των άλλων
Στο όνομα του μεταρρυθμιστικού «Οράματος 2030», η Σαουδική Αραβία ρίχνει «κρουνούς» πετροδολαρίων για να αλλάξει το τοπίο και το προφίλ της, ισοπεδώνοντας ό,τι… χαλά τη νέα της εικόνα
Τα ταμεία της Σαουδικής Αραβίας είναι φίσκα γεμάτα, χάρη και στα έσοδα από τις πωλήσεις πετρελαίου. Αυτά αναμένεται, δε, να αυξηθούν κι άλλο με τη νέα άνοδο της τιμής του «μαύρου χρυσού», μετά την απόφαση του OPEK+ να μειώσει δραστικά την ημερήσια παραγωγή, συγκρατώντας έτσι ψηλά τις τιμές, παρά τους φόβους για παγκόσμια ύφεση.
Ως ακόμη μια ένδειξη της σύμπλευσης του Ριάντ με την υπό δυτική απομόνωση Ρωσία, η κίνηση εξόργισε τις ΗΠΑ και αποτέλεσε ένα… πρώτης τάξεως προεκλογικό «άδειασμα» για τον Αμερικανό πρόεδρο Μπάιντεν, που ζητούσε αύξηση της παραγωγής.
«Ο Τζο Μπάιντεν επένδυσε πολλά στο να καλοπιάσει τους Σαουδάραβες, αλλά προφανώς απέτυχε», σχολίζε ήδη προ ημερών η Washington Post, υπενθυμίζοντας την επίσκεψη του προέδρου των ΗΠΑ μόλις τον περασμένο Ιούλιο στο ουαχαμπιτικό αραβικό βασίλειο, το οποίο πριν από την εκλογή του στον Λευκό Οίκο διακήρυττε ότι θα το καταστούσε διεθνή «παρία».
«Εκ των υστέρων», γράφει η αμερικανική εφημερίδα, «φαντάζει ακόμη χειρότερη η πλείστων όσων επικρίσεων χειραψία-”μπουνίτσα” που αντάλλαξε με τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν», τον οποίο οι ΗΠΑ είχαν μάλιστα κατονομάσει ως υπεύθυνο για τη βάναυση δολοφονία του Τζαμάλ Κασόγκι.
Με εκείνη την συνάντηση, ο γνωστός και ως MBS ήταν σαν να πήρε ουσιαστικά μια αμερικανική «άφεση αμαρτιών», βρίσκοντας αμέσως μετά ορθάνοιχτες τις «πόρτες» για επενδύσεις στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.
Τώρα πολλοί Δημοκρατικοί στις ΗΠΑ ζητούν από τον Τζο Μπάιντεν τη λήψη μέτρων. Βουλευτές τους κατέθεσαν νομοσχέδιο για την απομάκρυνση των αμερικανικών στρατευμάτων και των συστημάτων αντιπυραυλικής άμυνας από τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Άλλοι καλούν σε αλλαγή της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας, που θα αφαιρούσε την ασυλία του ΟΠΕΚ και των συμμάχων του έναντι νομικών προσφυγών σε βάρος τους από τις ΗΠΑ.
Παραμένει πάντως αμφίβολο εάν προτάσεις όπως αυτές θα εισακουστούν από τον ένοικο του Λευκού Οίκου, που -ενόψει και των ενδιάμεσων εκλογών του Νοεμβρίου- έχει ήδη πολλά μέτωπα ανοιχτά, εκτός κι εντός των ΗΠΑ.
Ένας αυταρχικός… «οραματιστής»
Απτόητο πάντως το ουαχαμπιτικό βασίλειο προχωρά ακάθεκτο στα μεγαλεπίβολα, όσο και αμφιλεγόμενα επενδυτικά και κατασκευαστικά σχέδια, με τα οποία θέλει να αναμορφώσει το σαουδαραβικό τοπίο, αλλά κυρίως το διεθνές προφίλ του.
Έτσι ρίχνει «κρουνούς» πετροδολαρίων -πέρα από εκτός- εντός των σαουδαραβικών συνόρων, βάζοντας φουλ μπροστά τις «μηχανές» για να γίνει πραγματικότητα το «Όραμα 2030», που έχει ξεδιπλώσει από το 2016 ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.
Ένα στρατηγικό σχέδιο για τη διαφοροποίηση της σαουδαραβικής οικονομίας, με σταδιακή απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, και τη μετεξέλιξη του αραβικού βασιλείου σε κόμβο για ένα ευρύ φάσμα τομέων: από τα χρηματοπιστωτικά, την «πράσινη» ενέργεια, τις υποδομές και την τεχνολογία, έως την υγεία, τον τουρισμό και τον πολιτισμό.
Παρά όμως το πιο ήπιο προφίλ που επιχειρεί να προβάλλει προς τα έξω, το θέμα της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Σαουδική Αραβία παραμένει στο προσκήνιο των φιλόδοξων σχεδίων.
Τελευταίο δείγμα γραφής αποτελεί το μέγα έργο της Jeddah Central, αρχικού προϋπολογισμού ύψους 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων, που μόλις τέθηκε σε εφαρμογή και θα αλλάξει ριζικά την Τζέντα: τη δεύτερη σημαντικότερη πόλη και βασικό λιμένα του βασιλείου, στην Ερυθρά Θάλασσα.
Συνολικά τριών φάσεων, περιλαμβάνει υπερσύγχρονη μαρίνα, θαλάσσια «φάρμα» κοραλλιών, ένα τεράστιο ενυδρείο, όπερα, μουσείο, αθλητικό στάδιο χωρητικότητας 24.000 ατόμων, περισσότερες από 17.000 οικιστικές μονάδες, 2.700 δωμάτια ξενοδοχείου, 10 περιοχές αναψυχής και τουρισμού και χώρους πρασίνου που θα καλύπτουν περίπου το 40% της έκτασης του έργου.
Η πρώτη φάση αφορά στη δημιουργία μιας από τις μεγαλύτερες δημόσιες παραλίες στη Τζέντα, με προβλήτα, μαρίνα, πάρκο και παιδική χαρά δίπλα στον παραλιακό δρόμο. Ο προγραμματισμός είναι να έχει ολοκληρωθεί έως το 2027.
Στο μεσοδιάστημα, θα απαιτηθεί ανακατεύθυνση σχεδόν 6,5 χιλιομέτρων καλωδίων ρεύματος, αλλά και η κατεδάφιση παλιών κτιρίων και ολόκληρων συνοικιών, με εκατοντάδες χιλιάδες αναγκαστικές εξώσεις των κατοίκων…
Ισοπέδωση των πάντων
Οι μπουλντόζες της Jeddah Central Development Company (JCDC), εταιρείας του Δημόσιου Επενδυτικού Ταμείου (PIF), έχουν πιάσει εδώ και καιρό δουλειά σε περισσότερες από 60 γειτονιές.
Μαζί όμως με τα κτίρια, οι αρχές γκρεμίζουν και τις ζωές 558.000 ανθρώπων, παραβιάζοντας -σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία- τα διεθνή πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κάνοντας διακρίσεις σε βάρος ξένων υπηκόων.
Σπίτια, καταστήματα και επιχειρήσεις σημειώνονται με κόκκινο σπρέι και με τη λέξη «έξωση», που στην προκειμένη περίπτωση περισσότερο μοιάζει με διωγμό.
Σε πρόσφατο επιτόπιο ρεπορτάζ του NPR, αρκετοί από τους άμεσα πληττόμενους ανέφεραν ανωνύμως -υπό των φόβο διώξεων- ότι η διορία που δίνεται για την εκκένωση των προς κατεδάφιση κτιρίων είναι στην καλύτερη των περιπτώσεων μια εβδομάδα.
Ορισμένοι είπαν ότι είχαν μόλις 24 ώρες από την πρώτη ειδοποίηση, προτού διακοπούν εντελώς βασικές υπηρεσίες κοινής ωφέλειας. Όχι ότι σε αυτές τις περιοχές παρέχονταν κι άλλες…
تقرير هام نشرته شبكة NPR الأمريكية عن هدد جدة، ليس تقريراً عادياً لأنه احتوى مقابلات ميدانية مع الأهالي وأصحاب المنازل الذين تضرروا من الازالات، المقابلات تلك اختبرت الوعود والروايات الحكومية حول التعويض وتبين أن جميعها باطل وكذب. pic.twitter.com/wAFaaLlIE8
— نحو الحرية (@hureyaksa) September 15, 2022
«Είκοσι τέσσερις ώρες αφότου λάβαμε εγώ και οι γείτονές μου την ειδοποίηση εκκένωσης, οι υπηρεσίες ηλεκτρισμού και νερού μας κόπηκαν», λέει ένας. «Κάποιες οικογένειες αναγκάστηκαν να κοιμούνται στο ύπαιρθο, μέχρι να βρουν μέρος να μετακομίσουν», δήλωσε ένας άλλος.
Οι περισσότεροι κάτοικοι στις μέχρι σήμερα υποβαθμισμένες γειτονιές ήταν εργάτες και μεροκαματιάρηδες, που μπορούσαν να βρουν ένα σχετικά φθηνό κατάλυμα σε αυτές τις περιοχές.
Τώρα πετάγονται κατά κύματα στο δρόμο, καθώς πολυκατοικίες, εργοστάσια, σχολεία και τζαμιά μετατρέπονται σε τόνους ερειπίων, ανοίγοντας το «δρόμο» για τον πλούτο και τον ακριβό τουρισμό.
Ήδη το μεγαλύτερο τμήμα από τις νότιες συνοικίες και ένα μεγάλο μέρος του κέντρου της πόλης έχει σχεδόν ισοπεδωθεί. Όμως η κλίμακα και ο τρόπος με τον οποίο συμβαίνουν όλα προκάλεσαν τεράστια αναστάτωση, θορυβώντας τους κατοίκους άλλων περιοχών στη Τζέντα, που στην αρχή είχαν υποδεχτεί με χαρά τα νέα για την αναβάθμιση της πόλης.
#SaudiArabia : Latest demolition of districts in #Jeddah raising new concerns as it moves closer to @UNESCO heritage site of Old City #جدة pic.twitter.com/n67Jh1MJKA
— sebastian usher (@sebusher) September 9, 2022
Μαζικός ξεριζωμός
Όταν οι μπουλντόζες άρχισαν να κατευθύνονται βόρεια, φτάνοντας κοντά στην Παλιά Πόλη της Τζέντα -ένα από τα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO- το σοκ ήταν τεράστιο. Υπήρξε κατακραυγή στο διαδίκτυο -κάτι σπάνιο και εξαιρετικά επικίνδυνο στο αραβικό βασίλειο της μηδενικής ανοχής στην κριτική.
Μπροστά ωστόσο στις διογκούμενες αντιδράσεις, το Ριάντ ανακοίνωσε πρόγραμμα αποζημιώσεων για τις μαζικές fast track εξώσεις. Όπως ωστόσο διευκρινίστηκε, θα αφορά μόνο τους Σαουδάραβες κατοίκους, με το ύψος της αποζημίωσης να ορίζεται μόνο μετά την κατεδάφιση των κτιρίων.
Ακόμη κι έτσι πάντως πρόκειται για μια πολιτική διακρίσεων, καθώς εξαιρεί σχεδόν τους μισούς πληττόμενους. Το 47% είναι μετανάστες, με άδεια διαμονής και μέχρι τώρα πολύτιμοι για τη σαουδαραβική οικονομία.
Όχι όμως πλέον, καθώς από… πετρελαιοκίνητη μετατρέπεται σε μια οικονομία παροχής υπηρεσιών και καινοτομίας, όπου καλοδεχούμενοι είναι οι πλούσιοι επενδυτές και οι ανοιχτοχέρηδες τουρίστες.
“We still have no place to go”- Jeddah Victims#Saudi after being accused of #HumanRights violation for demolition in #Jeddah for development projects
More than half a million residents are impacted. Clearly MBS meant nothing he said.@aalodah @DanWilliams @AliAlAhmed_en pic.twitter.com/LkwKzydK8i
— Disparity Matrix (@DisparityMatrix) June 28, 2022
«Η Σαουδική Αραβία προσπαθεί να οικοδομήσει μια νέα εικόνα του εαυτού της στις πλάτες των πολιτών και των κατοίκων, παραβιάζοντας τα δικαιώματά τους», λέει η Ντάνα Άχμεντ, μέλος της Διεθνούς Αμνηστίας.
Ακόμη και οι εκδιωγμένοι από τις παλιές συνοικίες ντόπιοι εν τω μεταξύ εγκαταλείπουν οριστικά την Τζέντα, μετακομίζοντας σε άλλες πόλεις ή πηγαίνοντας στα χωριά τους, καθώς θεωρείται βέβαιο ότι η τσέπη τους δεν θα μπορεί να αντέξει το υψηλό κόστος διαβίωσης στη νέα πολυτελή πόλη.
Ένας από αυτούς είναι και ο 53χρονος Ιμπραήμ με την οικογένειά του, που θα λάβει ως αποζημίωση τα ενοίκια ενός έτους. Καθώς δεν έχουν πού να πάνε, θα χρησιμοποιήσουν -είπαν στο NPR- τα χρήματα για να μετακομίσουν σε μια άλλη γειτονιά μέχρι το τέλος του έτους, εξαγοράζοντας λίγο χρόνο για να οργανωθούν και να λάβουν αποφάσεις.
Καθώς όμως οι κατεστραμμένες γειτονικές στη Τζέντα εκτείνονται πια σε μήκος χιλιομέτρων, τα διαμερίσματα είναι πια σε έλλειψη και τα ενοίκια στα ύψη.
Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις