Έκθεση: Η πόλη της Ελευσίνας ως Έκθεμα στο Μουσείο Μπενάκη

Η πόλη της Ελευσίνας, από τις 13 Οκτωβρίου έως τις 27 Νοεμβρίου, συστήνεται στο ευρύ κοινό με την Έκθεση Μυστήριο_29  Ελευσίνα – Ωμό Μουσείο, στο Μουσείο Μπενάκη / Πειραιώς 138. Ένα εμβληματικό έργο – προάγγελος του προγράμματος της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης σε συνδιοργάνωση με το Μουσείο Μπενάκη, για τη θεατή και αθέατη ιστορία της Ελευσίνας.

Μια σπάνια διαδρομή στα Μυστήρια και τη μοναδικότητά μιας πόλης – διαχρονικού σημείου αναφοράς όλης της ελληνικής ιστορίας. Η είσοδος είναι δωρεάν.

Η έκθεση διαρθρώνεται σε 12 ενότητες με τον πυρήνα της να αναπτύσσεται ως μια Στοά, με σαφή αναφορά στον τελεστηριακό χαρακτήρα του μύθου της πόλης. Είναι, εξάλλου, εκεί που φιλοξενούνται τα πιο απροσδόκητα, τα πιο μύχια εκθέματά της. Εντός της ανακαλύπτουμε την Ελευσίνα ως προσκυνηματικό τόπο, τον Μύθο που εμπνέει ως σήμερα και τα τέκνα που γέννησε ή υποδέχθηκε, από τον Αισχύλο ως τον Καζαντζίδη.

Διαβάστε επίσης: Θησαυροί Ζωγραφικής στην Καλαμάτα από το Μουσείο Νεοελληνικής Τέχνης Δήμου Ρόδου

Η πόλη ως έκθεμα

Εξερευνώντας το παρόν και το παρελθόν της Ελευσίνας, αυτό που σχηματικά αποκαλείται το «DNA» ή το συλλογικό Υποσυνείδητο του τόπου, το Μυστήριο_29  Ελευσίνα – Ωμό Μουσείο, υπό την επιμέλεια της αρχιτέκτονος – μουσειολόγου Ερατώς Κουτσουδάκη, επιχειρεί να ερμηνεύσει την πόλη ως Έκθεμα προσκαλώντας το κοινό σε μια διαδρομή στον πυρήνα της ύπαρξής της· από την αρχαιότητα και τους νεότερους χρόνους, στην παράδοση και την εσωτερική μετανάστευση, την προσφυγιά, τη βιομηχανική ανάπτυξη, την πολύπαθη εργασιακή πραγματικότητα, τη σχέση της πόλης με τις τέχνες και τον Αισχύλο, του οποίου είναι γενέτειρα, στους ανθρώπους αλλά και τις κοινότητες που τη συνθέτουν.

Το Μυστήριο_29  Ελευσίνα – Ωμό Μουσείο αποτελεί ένα από τα τρία στρατηγικά έργα της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, αντιπροσωπεύοντας τη θεματική Άνθρωποι – Κοινωνία, έναν από τους τρεις άξονες του προγράμματός της.

Στο πλαίσιο της Έκθεσης, παρουσιάζεται δείγμα των έργων που αφορούν στις άλλες δυο θεματικές: το Μυστήριο_99  THE ARK – LANDSHIP, η μεγαλύτερη προσκυνηματική πομπή στα 3500 χρόνια ιστορίας της πόλης για τον άξονα Περιβάλλον και το Μυστήριο_111  Ο Πήλινος Στρατός της Ελευσίνας, ένα εμβληματικό έργο για όσους εργάστηκαν ή εργάζονται στην Ελευσίνα, για τον άξονα Εργασία.

Βασικοί Άξονες

 Η αφήγηση της Έκθεσης εκτυλίσσεται σε πέντε άξονες, που αναπτύσσονται ταυτόχρονα σαν τις έλικες του DNA. Συνοπτικά:

Τα αναγεννησιακά «δωμάτια των αλλόκοτων θαυμάτων», όπου συγκεντρώνονται σπάνια ντοκουμέντα μαζί με καθημερινά αντικείμενα συναισθηματικής αξίας ως θησαυροί προς ανακάλυψη. Εδώ τον πρώτο λόγο έχουν τεκμήρια από τις ιδιωτικές συλλογές Ελευσινίων, με μερικές σημαντικές προσθήκες από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη, σε μερικές περιπτώσεις μάλιστα και στην πρώτη δημόσια έκθεσή τους.

Ομιλούντα πορτρέτα Ελευσινίων και άλλων προσώπων, που έχουν συνδέσει άρρηκτα τη ζωή τους με την Ελευσίνα σε ρόλο ξεναγών ή οικοδεσποτών. Η προσωπική μαρτυρία με το στοιχείο της υποκειμενικότητας εναλλάσσεται με την αυθόρμητη αναφορά του ενός στον άλλο, δημιουργώντας εκ νέου ένα δίκτυο μέσα στην Έκθεση.

Φωτογραφικές αποτυπώσεις της Ελευσίνας, που ξεκινούν από τα τέλη του 19ου αιώνα και φτάνουν στο σήμερα. Πρόκειται για έναν συνειδητά θραυσματικό δειγματισμό του Ελευσινιακού τοπίου στο χώρο και τον χρόνο, αλλά και μια φευγαλέα προβολή ενσταντανέ από την καθημερινή ζωή Ελευσινίων περασμένων εποχών, όπως φευγαλέα περνούν οι ζωές των ανθρώπων στη μακρά ιστορία μιας πόλης.

Μια ανθολογία παραθεμάτων λογοτεχνικών αποσπασμάτων, περιηγητικών σημειώσεων και ποιημάτων με πυρήνα αναφοράς την Ελευσίνα, που ταξιδεύουν το κοινό στα τοπία και τους καταγωγικούς της μύθους.

Ένα παιχνίδι κλίμακας μέσα από χάρτες: η Ευρώπη, η Ελλάδα, η Ελευσίνα. Συνδέονται; Με ποιον τρόπο; Και τι μένει από τη μια κλίμακα επάνω στην άλλη; Πώς διαβάζει κανείς το σώμα της Ευρώπης στην Ελευσίνα ή την Ελευσίνα στην Ελλάδα;

Γιατί Ωμό Μουσείο;

Ωμό μουσείο, γιατί οι ιστορίες που αφηγούνται τα εκθέματα, οι άνθρωποι, οι χάρτες, τα λόγια στην Έκθεση, είναι όλες εκεί, στους δρόμους, τις πλατείες, τα εργοστάσια, την παραλία και τα βουνά της πόλης, τη μνήμη και τη λήθη των κατοίκων, στη διάθεση του επισκέπτη – περιηγητή που έχει τα μάτια και τα αυτιά του ανοικτά για να τα συναντήσει και μαζί να συναντήσει τα σύγχρονα μυστήρια της Ελευσίνας.

Με τα λόγια του Γενικού Καλλιτεχνικού Διευθυντή της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, Μιχαήλ Μαρμαρινού, στον οποίο ανήκει και η αρχική σύλληψη για την Έκθεση, «Πρόκειται εξαρχής για μια πόλη Ανεπιτήδευτη! Δεν έχει συναίσθηση της αξίας ή των μικτών αξιών που κουβαλάει επάνω της, τις κουβαλάει Ωμές – άρα τις εκθέτει στον επισκέπτη χωρίς συναίσθηση ότι όντως εκτίθεται.

Είναι ολόκληρη, λοιπόν, ένα ανεπιτήδευτο ΩΜΟ ΕΚΘΕΜΑ. Εμείς, που και που, προσθέτουμε μια ταπεινή περισχοίνιση στα «εκθέματα», για να βοηθήσουμε την αντίληψη να τα περάσει από το πρώτο επίπεδο της ζωής – της οντολογίας τους – στο επόμενο, στην αντίληψη της αναπόδραστης εκθεματικής υπόστασης και αξιολόγησής τους. Μα και τα έργα που επιτελούνται στον ευρύτερο δημόσιο χώρο έτσι θα συμπεριφερθούν τελικά και συνολικά: μετατρέποντάς την σε μια άτυπη «Γλυπτοθήκη του εαυτού της» – η πόλη πια ως ένα  Ωμό Μουσείο».

Πληροφορίες

Επιμέλεια Έκθεσης: Ερατώ Κουτσουδάκη

Διάρκεια: 13 Οκτωβρίου έως 27 Νοεμβρίου

Εγκαίνια: 11 Οκτωβρίου στις 20.00

Διεύθυνση: Μουσείο Μπενάκη / Πειραιώς 138, Αθήνα

Ωράριο λειτουργίας: Πέμπτη, Κυριακή: 10:00-18:00, Παρασκευή, Σάββατο: 10:00-22:00

Οργάνωση & Εκτέλεση παραγωγής: Delta Pi

Συνδιοργάνωση: 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα &  Μουσείο Μπενάκη