«Διακινδυνεύοντας τα πάντα για να προσφέρω αμβλώσεις πέρα από τις κρατικές γραμμές των ΗΠΑ»

Ο γιατρός που της ανακοίνωσε τα νέα είδε την έκφραση στο πρόσωπο της Πράιν και της έδωσε ένα χαρτί με έναν αριθμό τηλεφώνου. Η Πράιν περίμενε μέχρι οι άλλοι φοιτητές στον κοιτώνα της να φύγουν για το μάθημα για να καλέσει από ένα τηλέφωνο στο διάδρομο. Η γυναίκα με την οποία μίλησε της έδωσε τα ονόματα των ψυχιάτρων και της είπε να τους πείσει ότι θα είχε τάσεις αυτοκτονίας αν έκανε παιδί. Η Πράιν ακολούθησε τις οδηγίες και κατάφερε να κλείσει ραντεβού για έκτρωση στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο.

Το προηγούμενο βράδυ, έκανε check-in σε ένα δωμάτιο του μαιευτηρίου μαζί με άλλες επτά γυναίκες. Σε μερικές από αυτές, στο δεύτερο τρίμηνο της εγκυμοσύνης τους, χορηγήθηκαν μεγάλες ενέσεις φυσιολογικού ορού στη μήτρα τους, ένα μέσο πρόκλησης τοκετού. Οι νοσοκόμες αρνήθηκαν να τους δώσουν παυσίπονα, και οι γυναίκες γεννούσαν όλη τη νύχτα, κλαίγοντας, καθώς η Πράιν και οι άλλες ασθενείς κρατούσαν τα χέρια τους και σκούπιζαν το μέτωπό τους.

Μια εμπειρία που ποτέ δεν ξέχασε

Ο πόνος εκείνης της νύχτας έμεινε μαζί της, και μετά το κολέγιο, η Πράιν έγινε οργανώτρια εργατικών οργανώσεων και νοσοκόμα. Στη 10η επανένωση του λυκείου της, συνάντησε τυχαία έναν πρώην φίλο της που είχε γίνει γιατρός. Η Πράιν αποφάσισε ότι αν εκείνος μπορούσε να το κάνει, μπορούσε να το κάνει και εκείνη. Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 – δεκαπέντε χρόνια αφότου η υπόθεση Ρόου εναντίον Ουέιντ κατέστησε την άμβλωση νόμιμη – ήταν ειδικευόμενη στην οικογενειακή ιατρική στη Νέα Υόρκη και το πρόγραμμά της προσέφερε εκπαίδευση στις χειρουργικές αμβλώσεις, κάτι που ήταν (και εξακολουθεί να είναι) ασυνήθιστο για τη συγκεκριμένη ειδικότητα. «Δεν είχα συνειδητοποιήσει πόσο τυχερή ήμουν. Μας εκπαίδευαν για να γίνουμε ακτιβιστές όσο και γιατροί» είπε η ίδια.

• Διαβάστε επίσης: Οι σκληροπυρηνικοί Ρεπουμπλικάνοι κατά των αμβλώσεων τρέμουν την ψήφο των γυναικών

Όταν έγινε γιατρός, η Πράιν εργάστηκε σε ένα κέντρο πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Εάν οι ασθενείς του ιατρείου της χρειάζονταν άμβλωση, τους παρέπεμπε σε μια αυτόνομη κλινική Planned Parenthood, όπου επίσης εργαζόταν. Η εξωτερική ανάθεση της διαδικασίας δεν είχε νόημα για την Πράιν. «Γεννούσαμε μωρά. Γιατί να μην κάνουμε αμβλώσεις, οι οποίες ήταν πολύ λιγότερο περίπλοκες;». Το 2000, συμπεριέλαβε τις χειρουργικές αμβλώσεις ως μέρος της τακτικής της πρακτικής και έλαβε χρηματοδότηση εν μέρει για να δημιουργήσει ένα πρωτόκολλο για άλλους κλινικούς γιατρούς πρωτοβάθμιας περίθαλψης ώστε να τις ενσωματώσουν επίσης.

Την ίδια χρονιά, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων ενέκρινε έναν συνδυασμό δύο χαπιών – μιφεπριστόνη και μισοπροστόλη – για φαρμακευτικές αμβλώσεις και η Πράιν είδε έναν άλλο τρόπο να κάνει την αμβλωτική περίθαλψη πιο προσιτή. Προσέφερε το ιατρείο πρωτοβάθμιας περίθαλψης που διατηρούσε ως χώρο για κλινικές δοκιμές, τις οποίες διεξήγαγαν άλλοι ερευνητές, οι οποίοι διαπίστωσαν ότι ήταν ασφαλές και αποτελεσματικό να χορηγούνται στις γυναίκες τα χάπια και να στέλνονται στο σπίτι τους για να αποβάλουν, με εφεδρική φροντίδα.

Η Λίντα Πράιν / Photo: The institute of family health

Αλλά προς απογοήτευσή της, η F.D.A. έθεσε εμπόδια απαιτώντας από τους παρόχους να αποκτήσουν ειδική πιστοποίηση για να χορηγούν τα χάπια και τοποθετώντας προειδοποίηση στη μιφεπριστόνη για τις απειλητικές για τη ζωή επιπτώσεις, επικαλούμενη κινδύνους για την ασφάλεια των γυναικών (από τη σπάνια περίπτωση ατελούς έκτρωσης ή σοβαρής λοίμωξης).

Για τους υπερασπιστές των αμβλώσεων όπως η Πράιν, η εξεύρεση τρόπων για την αύξηση της πρόσβασης σε συντηρητικές πολιτείες έγινε επιτακτική ανάγκη όταν το Τέξας επέβαλε περιορισμούς στις κλινικές αμβλώσεων το 2013, οι οποίοι οδήγησαν περισσότερες από τις μισές από αυτές να κλείσουν. Η Πράιν άρχισε να πετάει στο Νέο Μεξικό μια φορά το μήνα για να κάνει αμβλώσεις σε μια κλινική στο Las Cruces, κοντά στα σύνορα με το Τέξας. Καθώς οι κλινικές συνέχιζαν να κλείνουν αποφάσισε ότι ήταν καιρός να υιοθετήσει πιο ριζοσπαστικές τακτικές. Το 2019, η Πράιν κάλεσε τη Ρεμπέκα Γκόμπερτς, μια Ολλανδή γιατρό και διεθνή ακτιβίστρια, η οποία, όπως και εκείνη, έβλεπε τα χάπια άμβλωσης ως το μέλλον.

Περισσότερο από μια δεκαετία νωρίτερα, η Γκόμπερτς ξεκίνησε ένα διαδικτυακό γραφείο βοήθειας, το Women on Web, για ανθρώπους σε χώρες όπου η άμβλωση ήταν παράνομη ή μη διαθέσιμη. Το 2018, επεκτάθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, ξεκινώντας μια νέα υπηρεσία τηλεϊατρικής με την ονομασία Aid Access, ανταποκρινόμενη στις εκκλήσεις γυναικών σε πολιτείες όπου οι κλινικές έκλειναν και οι γιατροί δεν μπορούσαν να προσφέρουν τηλεϊατρικές αμβλώσεις. Η Γκόμπερτς χρησιμοποίησε την αυστριακή ιατρική της άδεια και συνταγογράφησε χάπια για να ταχυδρομηθούν από έναν διανομέα στην Ινδία – λειτουργώντας έτσι, όπως διαπίστωσε, πέρα από την εμβέλεια των αμερικανικών αρχών.

• Διαβάστε επίσης: The Jane: Το παράνομο δίκτυο εκτρώσεων με το κωδικό όνομα

Φαρμακευτική άμβλωση και πανδημία

Η Πράιν ρώτησε την Γκόμπερτς πώς θα μπορούσε να βοηθήσει, και μαζί με έναν άλλο γιατρό δημιούργησε τη Γραμμή τηλεφωνικής εξυπηρέτησης για αποβολές και αμβλώσεις, για να απαντά σε ερωτήσεις ασθενών της Aid Access και οποιουδήποτε άλλου τερματίζει μια εγκυμοσύνη στο σπίτι. Δώδεκα γιατροί προσφέρθηκαν εθελοντικά για βάρδιες στην τηλεφωνική γραμμή. Ένα χρόνο αργότερα, άρχισε η πανδημία. Οι πτήσεις από την Ινδία καθηλώθηκαν και η προμήθεια χαπιών της Aid Access δεν μπορούσε να φτάσει στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Γκόμπερτς απηύθυνε έκκληση σε κλινικούς γιατρούς στις Ηνωμένες Πολιτείες για βοήθεια. Τον Ιούλιο του 2020, ένας ομοσπονδιακός δικαστής διευκόλυνε το δρόμο, αναστέλλοντας την απαίτηση προσωπικής επίσκεψης για φαρμακευτική άμβλωση λόγω της πανδημίας. Μια μικρή ομάδα γιατρών, συμπεριλαμβανομένης της Πράιν, άρχισε να προμηθεύει χάπια σε ασθενείς της Aid Access στις πολιτείες όπου μπορούσαν νόμιμα. Κατά τους χαοτικούς πρώτους μήνες της πανδημίας, οι πάροχοι έστελναν οι ίδιοι τα χάπια.

Και τώρα; 

Στις 24 Ιουνίου του 2022, όταν το Ανώτατο Δικαστήριο ανέτρεψε την απόφαση Ρόου εναντίον Ουέιντ, η Πράιν βρισκόταν στο αυτοκίνητο όταν το τηλέφωνό της ανατινάχθηκε με κλήσεις. Μίλησε με δεκάδες γυναίκες των οποίων τα ραντεβού για άμβλωση είχαν μόλις ακυρωθεί στο Τέξας, τη Λουιζιάνα και την Οκλαχόμα. «Οι άνθρωποι ήταν χάλια, τόσο αναστατωμένοι και θυμωμένοι, που έκλαιγαν».

Όταν το τοπίο κατασταλάξει, οι αμβλώσεις είναι πιθανό να είναι παράνομες ή να περιοριστούν σημαντικά σε τουλάχιστον 20 πολιτείες – όπου μόλις πριν από δύο χρόνια, το 2020, περίπου 250.000 άνθρωποι έκαναν αμβλώσεις. Είναι σαφές ότι οι κλινικοί γιατροί σε αυτές τις πολιτείες θα αντιμετωπίσουν άμεση δίωξη εάν συνεχίσουν να παρέχουν αμβλώσεις, θα μπορούσαν να συλληφθούν ή να μηνυθούν ή να χάσουν τις ιατρικές τους άδειες. Για να προστατευτούν, ίσως χρειαστεί να σταματήσουν να ταξιδεύουν σε ορισμένα μέρη της χώρας – και αυτό δεν αποτελεί ακόμη εγγύηση.

Καθισμένη στο γραφείο της στη Νέα Υόρκη, εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από τις πολιτείες που θα μπορούσαν να την κυνηγήσουν, η Πράιν, στα 71 της χρόνια, είναι κοντά στη συνταξιοδότηση και πρόθυμη να ρισκάρει. «Δεν θέλω οι νεότεροι γιατροί να εμπλακούν σε αγωγές ή να κατηγορηθούν ποινικά. Εγώ είμαι αυτή που θα έπρεπε να δράσει. Γιατροί σαν εμένα που βρίσκονται στο τέλος της καριέρας μας, εμείς θα πρέπει να είμαστε αυτοί που θα πρέπει να αναλάβουμε δράση» λέει.

Ο απώτερος στόχος, για υποστηρικτές όπως η Πράιν και η Γκόμπερτς, ήταν πάντα να γίνουν τα χάπια άμβλωσης άμεσα διαθέσιμα. Για το σκοπό αυτό, η Γκόμπερτς σχεδιάζει να ξεκινήσει ένα διεθνές ερευνητικό πρόγραμμα για να δοκιμάσει τη μιφεπριστόνη ως μορφή αντισύλληψης. Όσο περισσότερες είναι οι χρήσεις, τόσο πιο προσιτό θα μπορούσε να γίνει το φάρμακο. Εν τω μεταξύ, οι υποστηρικτές όλων των πλευρών αναμένουν νομικές συγκρούσεις και υπολογίζουν τις πολιτικές επιπτώσεις. «Θα μπουν αλήθεια γιατροί σε κάποια φυλακή του Τέξας; Πρέπει να το ζήσουμε αυτό και να αντιληφθούμε σε ποιο σημείο έχουμε φτάσει» λέει η Πράιν.

*Με στοιχεία από nytimes.com