«Είναι σαν φρέσκος αέρας στα αυτιά μου»: Μπορεί ο καφέ θόρυβος να σας βοηθήσει πραγματικά να συγκεντρωθείτε;

Υπάρχει ένας νέος θόρυβος στο TikTok – καλά, όχι ακριβώς θόρυβος. Είναι περισσότερο ένα βουητό, ίσως τα κύματα που σκάνε, ένας ανεμιστήρας που γουργουρίζει ή μια σταθερή, δυνατή βροχή. Για κάποιους ακούγεται σαν ένα άδειο αεροπλάνο, που ταξιδεύει ήρεμα σε συγκεκριμένο ύψος. Είναι ο καφέ θόρυβος, ένας στενός ξάδελφος του πιο γνωστού λευκού θορύβου, και οι χρήστες του TikTok, ιδιαίτερα η κοινότητα της ΔΕΠΥ (ADHD) πλατφόρμας, είναι όλοι πάνω του: υπάρχουν 85,3 εκατομμύρια προβολές για το hashtag #brownnoise.

Ένα βίντεο με την υψηλότερη βαθμολογία (1,3 εκατ. προβολές) δείχνει την @NatalyaBubb να ακούσει για πρώτη φορά τον καφέ θόρυβο. Φαίνεται αρχικά ξαφνιασμένη και στη συνέχεια μαγεμένη. «Πού πήγαν όλες οι σκέψεις;» γράφει η λεζάντα πάνω από το έκπληκτο πρόσωπό της. Οι σχολιαστές στο δικό της και σε άλλα κλιπ με καφέ θόρυβο είναι κυρίως – αν και όχι αποκλειστικά – εκστασιασμένοι. «Έκλεισα τα μάτια μου και κυριολεκτικά δεν σκέφτηκα ΤΙΠΟΤΑ … κάνει τον εγκέφαλό μου να αισθάνεται μαλακός με τον καλύτερο δυνατό τρόπο». «Αυτό ήταν σαν φρέσκος αέρας στα αυτιά μου». «Σαν μια μαλακή κουβέρτα στην οποία έχω τυλίξει με ασφάλεια τον εγκέφαλό μου» λέει ένας συγγραφέας με ΔΕΠΥ.

@natalyabubb #brownnoise #brownnoisers #adhdinwomen #adhdcheck #adhdtipsandtricks #adhdhacks #adhdhavks #adhdproblems #adhdsquad ♬ Brown noise – Pure Brown Noise – Power of Noise

Το «καφέ» στον καφέ θόρυβο δεν είναι χρώμα, αλλά μια αναφορά στον ήχο που μιμείται την κίνηση Μπράουν, την κίνηση που κάνει η γύρη στο νερό, η οποία αναγνωρίστηκε από τον βοτανολόγο Robert Brown το 1827. Στην ουσία, ο καφέ θόρυβος είναι ο γνωστός, στατικός ήχος του λευκού θορύβου (δηλαδή όλες οι ακουστικές συχνότητες ταυτόχρονα), αλλά με τις νότες χαμηλών συχνοτήτων αυξημένες και τις λιγότερο ευχάριστες νότες υψηλών συχνοτήτων μειωμένες, εξουδετερώνοντας τη φυσική τάση του ανθρώπινου αυτιού να ακούει τις υψηλότερες συχνότητες πιο δυνατά.

• Διαβάστε επίσης: Οι συμβουλές ύπνου που κανείς δεν σας λέει – Τα μυστικά του ειδικού

«Ο καφέ θόρυβος είναι μια πιο ευχάριστη εμπειρία ακρόασης επειδή οι περισσότερες από τις υψηλότερες συχνότητες, οι οποίες μπορεί να είναι σκληρές ή να αποσπούν την προσοχή του ακροατή, αφαιρούνται» λέει ο Giles Williams, ο μουσικός διευθυντής της εμπορικής υπηρεσίας μουσικής Rehegoo.

Μιλάμε για τα ίδια, αποδεδειγμένα οφέλη με τον λευκό θόρυβο;

Έχει οπαδούς και εκτός της κοινότητας της ΔΕΠΥ, συμπεριλαμβανομένης της συγγραφέως Zadie Smith. «Ακούω καφέ θόρυβο … μέρα και νύχτα» δήλωσε σε ένα podcast του Penguin. «Ζω σε αυτό το απογυμνωμένο ηχοτοπίο». Ο συνάδελφός μου Nikola ανακάλυψε τον καφέ θόρυβο στο πανεπιστήμιο. «Κατάφερνα να συγκεντρωθώ μόνο σε καφετέριες. Όταν ήμουν φτωχός και δεν είχα την οικονομική δυνατότητα να πάω σε καφετέρια, προσπάθησα να βρω ήχους καφετέριας στο YouTube και μετά βρήκα κάτι που ονομάζεται «καφέ θόρυβος για συγκέντρωση». Από τότε, το χρησιμοποιώ κάθε φορά που το μυαλό μου είναι τελείως αφηρημένο και πρέπει να τελειώσω τη δουλειά μου».

Αρκετοί άνθρωποι χρησιμοποιούν τον καφέ θόρυβο για να κομηθούν τη νύχτα («Δεν μπορώ να κοιμηθώ χωρίς αυτόν» λέει ένας. «Με βοηθάει να μην ξυπνάω ξαφνικά με κάθε μικροσκοπικό θόρυβο» λέει ένας άλλος). Ορισμένοι πάσχοντες από εμβοές βρίσκουν ότι μειώνει τα συμπτώματά τους. Σύμφωνα με τον Williams, θεωρείται πλέον «μια βιώσιμη επιλογή για χρήση σε δωμάτια βαθιάς χαλάρωσης», για επιχειρήσεις ευεξίας που επιθυμούν να απομακρυνθούν από το τραγούδι της φάλαινας.

Ο στατικός ήχος του λευκού θορύβου έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει τον ύπνο και ορισμένες μαθησιακές δυσκολίες για παιδιά με ΔΕΠΥ, ενώ μηχανήματα «λευκού θορύβου» υπάρχουν από τη δεκαετία του 1960. Μιλάμε για τα ίδια, αποδεδειγμένα οφέλη στον καφέ θόρυβο;

Ο Dan Berlau, καθηγητής φαρμακευτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Regis στο Κολοράντο, εξέτασε τη βιβλιογραφία σχετικά με τα οφέλη του λευκού θορύβου. «Δεν νομίζω ότι υπάρχει κάτι μαγικό στον καφέ θόρυβο» λέει. «Νομίζω ότι όλοι αυτοί οι ήχοι μπορούν να έχουν παρόμοια αποτελέσματα στον εγκέφαλο, αλλά στους ανθρώπους αρέσει ο ήχος του καφέ θορύβου, οπότε αυτός είναι που πιάνει τόπο».

Το τι πραγματικά βιώνουν οι άνθρωποι όταν ακούν καφέ θόρυβο δεν είναι σαφές. Η έρευνα δεν έχει ακόμη ορίσει την ηρεμιστική, «χωρίς σκέψεις» αντίδραση στον καφέ θόρυβο που περιγράφει η κοινότητα ΔΕΠΥ του TikTok. Ωστόσο, «έχει νόημα» λέει ο Berlau. Τα άτομα με ΔΕΠΥ δεν έχουν την τακτική ροή της «τονωτικής ντοπαμίνης» των νευροτυπικών εγκεφάλων, εξηγεί, με αποτέλεσμα να κάνουν «συνεχείς σκέψεις από τις οποίες δεν μπορούν πραγματικά να απαλλαγούν. Η δημιουργία αυτού του εξωτερικού θορύβου που κατά κάποιο τρόπο «σκεπάζει» τον εγκέφαλο- είναι λογικό ότι θα ηρεμούσε μέρος αυτού του εγκεφαλικού θορύβου. Απλά δεν έχει επιβεβαιωθεί πειραματικά».

Πιθανώς υπάρχουν και άλλα στοιχεία: τα θεραπευτικά αποτελέσματα του θορύβου πλήρους φάσματος (είτε πρόκειται για λευκό, καφέ ή άλλο θόρυβο) έχουν αποδειχθεί μόνο σε υψηλά επίπεδα ντεσιμπέλ, λέει ο Berlau. Οι άνθρωποι που διαπιστώνουν ότι η εστίαση ή η συγκέντρωσή τους βελτιώνεται με χαμηλού επιπέδου καφέ θόρυβο στο παρασκήνιο μπορεί απλώς να επωφελούνται από την «ηχητική κάλυψη». «Ο ήχος αποκλείει άλλους ήχους, ώστε να αποσπάται λιγότερο η προσοχή σας» εξηγεί.

Ο καφέ θόρυβος δεν είναι για όλους

Αυτός είναι πιθανώς και ο λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι αναφέρουν βελτιωμένο ύπνο με τον καφέ θόρυβο. Μπορεί επίσης να υπάρχει κάποιο φαινόμενο placebo. «Αν ένα άτομο στο TikTok θέλει να νιώσει τη θεραπευτική δύναμη του καφέ θορύβου, πιθανότατα θα το νιώσει» λέει ο Berlau. «Ο γιος μου έχει ΔΕΠΥ, παλεύουμε με διάφορες θεραπείες και όσο περισσότερα στοιχεία και έρευνες σχετικά με αυτό, τόσο το καλύτερο».

Ο καφέ θόρυβος δεν είναι για όλους. «Υπάρχουν τεράστιες ατομικές διαφορές στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο εγκέφαλος των ανθρώπων, οπότε η προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα είδος ενιαίου θορύβου για όλους είναι απίθανο να λειτουργήσει» λέει ο Berlau. Η φίλη μου Helena έχει ΔΕΠΥ και είναι μπερδεμένη. «Είναι εντελώς ανησυχητικό να σταματούν οι σκέψεις μου μετά από 45 χρόνια γνωστικής υπερδραστηριότητας» λέει. «Αλλά φαίνεται να λειτουργεί».

«Δεν έχω ΔΕΠΥ, αλλά σε μια υπερφορτωμένη εβδομάδα με πολλαπλές ανταγωνιστικές προθεσμίες, ταξίδια και μια ανησυχητική πορεία για την υγεία του σκύλου μου, οι σκέψεις μου είναι παντού, ταυτόχρονα» λέει η Emma Beddington, που υπογράφει το άρθρο στην Guardian.

«Όταν δοκιμάζω διάφορες λίστες αναπαραγωγής καφέ θορύβου του Spotify και του YouTube, το αποτέλεσμα είναι ανάμεικτο: κάποιες τις μισώ από το πρώτο δευτερόλεπτο, άλλες είναι υποφερτές ως θόρυβος στο παρασκήνιο, χωρίς να βελτιώνουν ιδιαίτερα τη συγκέντρωσή μου. Στην πραγματικότητα, όταν στρέφομαι σε εργασίες που απαιτούν έντονη προσοχή, το άμεσο ένστικτό μου είναι να τις απενεργοποιήσω. Ο σύζυγός μου, ο οποίος έχει εμβοές, βρίσκει ότι επιδεινώνει παρά καταπραΰνει τα συμπτώματά του.

»Αλλά αν είστε αφηρημένοι, υπερδιεγερμένοι ή απλώς περίεργοι, δεν υπάρχει λόγος να μην ακούσετε, όπως επισημαίνει ο Berlau».

*Με στοιχεία από theguardian.com