Η «Αγαπημένη» της Τόνι Μόρισον -της πρώτης Αφροαμερικανής που τιμήθηκε με το βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας- απορρίπτεται από πολλά σχολεία στις ΗΠΑ ως ιστορικά ρεβιζιονιστικό, επειδή μιλά για το τραύμα της δουλείας. Η «Ιστορία της θεραπαινίδας» της Μάργκαρετ Άτγουντ θεωρείται ότι διαδίδει τον «ριζοσπαστικό φεμινισμό» στους μαθητές.

Το «Ολα τα αγόρια δεν είναι Μπλε» του Τζορτζ Τζόνσον κρίνεται ότι δεν συνάδει με τις «αμερικανικές αξίες» επειδή μιλά για τα βιώματά του ως μαύρου μέλους της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Μέχρι και το βραβευμένο με Πούλιτζερ graphic novel (εικονιστόρημα) του Αρτ Σπίγκελμαν για το Ολοκαύτωμα χαρακτηρίζεται «πορνογραφία»…

Αντιθέτως, επιτρέπονται μετά πολλών… επαίνων βιβλία π.χ. για την Ημέρα των Ευχαριστιών και γενικά όλα τα θρησκευτικού περιεχομένου, οι βιογραφίες για τον Αμερικανό πρώην αντιπρόεδρο και πολεμοχαρές «γεράκι» Ντικ Τσέινι ή για τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β’, ο οποίος έχει ευρέως -και κυρίως μετά θάνατον- κατηγορηθεί για αναιμική αντίδραση στα σκάνδαλα παιδεραστίας στην Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.

@theresabender1 #ihaterondesantis #censorship  #floridapublicschools #teachersoftiktok ♬ original sound – Theresa Bender

Από το Τενεσί μέχρι το Τέξας, σκληροπυρηνικοί Ρεπουμπλικάνοι -πολιτικοί και υποστηρικτές τους- χαράσσουν εδώ και καιρό ένα μέτωπο σε αυτό που θεωρούν «πολιτιστικό πόλεμο» και «πατριωτική σταυροφορία» στις ΗΠΑ.

Η εκστρατεία τους επικεντρώνεται στα σχολεία, από τα θρανία έως τις δανειστικές βιβλιοθήκες, με «εμπροσθοφυλακή» τις σχολικές επιτροπές, τα μέλη των οποίων εκλέγονται από τους κατοίκους μιας σχολικής περιφέρειας ή μπορεί να διοριστούν.

Διαθέτοντας ευρείες εξουσίες, μπορούν να διαμορφώνουν σε τοπικό επίπεδο την εκπαιδευτική πολιτική. Όπως καταμαρτυρεί η τελευταία, επικαιροποιημένη έκθεση η οργάνωση PEN America, που μέσω της λογοτεχνίας υπερασπίζεται το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης, οι σκληροπυρηνικοί κύκλοι δείχνουν να το καταφέρνουν, εδραιώνοντας έναν μακαρθισμό στις ΗΠΑ του 21ου αιώνα.

Αυτά, με το βλέμμα τους στραμμένο στις ενδιάμεσες εκλογές του Νοεμβρίου και πρωτίστως εστιασμένο στις προεδρικές εκλογές του 2024.

Πηγή: PEN America

Νεο-σκοταδισμός

Μεταξύ των αρχών του Ιουλίου του 2021 και του τέλους του φετινού Ιουνίου, οι απαγορεύσεις βιβλίων σε δημοτικά σχολεία και βιβλιοθήκες σημείωσαν ανησυχητική άνοδο, διαπιστώνει η PEN America.

Καταγράφηκαν 2.532 περιστατικά σε 32 από τις 50 πολιτείες των ΗΠΑ, επηρεάζοντας συνολικά 1.648 τίτλους βιβλίων, 5.049 σχολεία και σχεδόν 4 εκατομμύρια μαθητές. Αυτά, κατόπιν αποφάσεων των επιτροπών 138 σχολικών περιφερειών.

Στην πλειονότητά τους, τα αιτήματα απαγόρευσης προέρχονται από μια χούφτα (ακρο)δεξιών ομάδων, που στοχοποιούν ως αντίθετα στην «πολιτική ορθότητα» και στις «παραδοσιακές αμερικανικές αξίες» λογοτεχνικά έργα που πραγματεύονται ζητήματα φυλής, φύλου, σεξουαλικότητας, ακτιβισμού και θρησκευτικών μειονοτήτων.

«Το εύρος της λογοκρισίας έχει επεκταθεί δραστικά και με άνευ προηγουμένου τρόπο από την αρχή του σχολικού έτους 2021–2022», επισημαίνεται στην έκθεση.

Οι πολιτείες με τα περισσότερα περιστατικά απαγόρευσης βιβλίων είναι το Τέξας, η Φλόριντα, η Πενσυλβάνια και το Τενεσί -οι μοναδικές της λίστας με τριψήφιους αριθμούς. Με εξαίρεση την τρίτη, οι υπόλοιπες της τετράδας έχουν σκληροπυρηνικούς -τραμπικής γραμμής- Ρεπουμπλικανούς κυβερνήτες.

Εξ αυτών πιο κρίσιμη θεωρείται η Φλόριντα και η περίπτωση του 43χρονου κυβερνήτη της πολιτείας, Ρον ΝτεΣάντις, ο οποίος δείχνει να υπερθεματίζει του νεοσυντηρητικού «πολιτιστικού πολέμου».

Στις ενδιάμεσες εκλογές της 8ης Νοεμβρίου άλλωστε δεν διεκδικεί απλά την επανεκλογή του. Θέλει να γίνει ο νέος Τραμπ, σε νέα εκδοχή, και -όπως φημολογείται εντόνως- ο προεδρικός υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών για το 2024.

Καν’ το… όπως ο Ντόναλντ

Τους τελευταίους μήνες, ο Ντε Σάντις έχει υπογράψει έναν σκασμό πολιτειακούς νόμους που περιορίζουν τα δημόσια σχολεία σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων και τομέων.

Έτσι, απαγορεύει στα σχολεία να χρησιμοποιούν βιβλία που -βάσει ευρέως αμφισβητούμενων κριστηρίων- θεωρούνται «πορνογραφικά» ή «ακατάλληλα». Δίνει στους γονείς τη δυνατότητα να αμφισβητήσουν όλα τα βιβλία και το υλικό που χρησιμοποιούνται για διδασκαλία και σε σχολικές βιβλιοθήκες.

Με τον νόμο HB 1557, που οι επικριτές του τον αποκαλούν καυστικά «Μην λες γκέι», φιμώνει πρακτικά κάθε συζήτηση στις σχολικές τάξεις για θέματα που αφορούν σε ΛΟΑΤΚΙ+. Με ανάλογου ύφους νομοθέτημα, περιορίζει τη συζήτηση για τον ρατσισμό.

Αν και έγιναν προσφυγές κατά ορισμένων μέτρων, από την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς έχει σημάνει συναγερμός σε σχολεία και δασκάλους.

Οι νέες οδηγίες είναι τόσο συγκεχυμένες, που κάθε περιοχή τις ερμηνεύει διαφορετικά και κατά το δοκούν. Υπό την απειλή μηνύσεων, πολλοί στον εκπαιδευτικό τομέα αυτολογοκρίνονται.

Ορισμένες σχολικές περιφέρειες συμβούλεψαν μάλιστα από το καλοκαίρι τους δασκάλους να αδειάσουν τις σχολικές βιβλιοθήκες μέχρι να ελεγχθεί και να εγκριθεί και το τελευταίο βιβλίο.

Άλλες έδωσαν οδηγία να σταματήσουν οι αγορές βιβλίων και να «παγώσουν» οι δωρεές τουλάχιστον μέχρι τον Ιανουάριο, μέχρι να γίνουν προσλήψεις «ειδικών» που θα εξετάσουν κάθε τίτλο.

Η κατάσταση αυτή δεν διαμορφώθηκε από τη μια στιγμή στην άλλη, ούτε πρόκειται για το αποτέλεσμα μιας αυθόρμητης πρωτοβουλίας.

Αν και βρήκε πρόσφορο έδαφος εν μέσω πανδημίας και τηλεκπαίδευσης, η εκστρατεία αυτή άρχισε από το 2017 με… μπροστάρη την υπερσυντηρητική ΜΚΟ Florida Citizens Alliance, στοχοποιώντας σε πρώτη φάση την εκπαιδευτική ύλη για την κλιματική αλλαγή.

Στελέχη της οργάνωσης εντάχθηκαν στο επιτελείο του ΝτεΣάντις.

Από το 2021, η Florida Citizens Alliance συντόνισε τη δράση της με άλλες ανάλογες οργανώσεις. Πρώτα και κύρια με τις Moms for Liberty, που διατηρούν στενούς δεσμούς με τους Ρεπουμπλικανούς και έχουν περίπου 200 τοπικά παραρτήματα σε 37 αμερικανικές πολιτείες.

«Πατρίς, θρησκεία, οικογένεια»

«Έχουμε ευθύνη να διασφαλίσουμε ότι οι μαθητές που βγαίνουν από το σχολικό μας σύστημα κατανοούν τι σημαίνει να είσαι Αμερικανός», διακήρυξε ο ΝτεΣάντις σε πρόσφατη προεκλογική συγκέντρωσή του.

Σε αυτό μάλιστα το πλαίσιο λάνσαρε αυτό το καλοκαίρι νέο πρόγραμμα για «ενάρετους πολίτες», που είχε στο επίκεντρο τους εκπαιδευτικούς.

Αρκετοί από τους συμμετέχοντες στα σεμινάρια, σε εθελοντική βάση, δήλωσαν σοκαρισμένοι από όσα άκουσαν, κάνοντας λόγο για προπαγάνδα «χριστιανικού εθνικισμού» και «φονταμενταλισμού».

«Όλο αυτό το αφήγημα περί μη εμπιστοσύνης στο πρόγραμμα σπουδών ή στο διαθέσιμο περιεχόμενο στις βιβλιοθήκες μας εξυπηρετεί τη δημιουργία κλίματος δυσπιστίας στο δημόσιο εκπαιδευτικό μας σύστημα», επισημαίνει στο Salon η Στέφανα Φέρελ, συνιδρύτρια του Florida Freedom to Read: μιας οργάνωσης-«ομπρέλα» συλλόγων γονέων σε όλη την πολιτεία της Φλόριντα, που προασπίζεται το δικαίωμα κάθε μαθητή να έχει ανοιχτή πρόσβαση σε πληροφορίες και ιδέες στο σχολείο.

Κατά τον Κένεθ Γουόνγκ, καθηγητή Πολιτικών Επιστημών και διευθυντή του Προγράμματος Εκπαιδευτικής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Μπράουν, «πίσω από όλα αυτά βρίσκεται ένα ολόκληρο δίκτυο αλλαγής ιδεών». «Σκοπός», είχε επισημάνει πρόσφατα στην DW, «είναι η αποσταθεροποίηση των δημοκρατικών θεσμών και του τρόπου που λειτουργούν».

Headlines