«Μάτια ανοικτά» για τα πρώιμα σημάδια της θρόμβωσης

Περίπου ένας στους 1000 ενήλικες κάθε χρόνο παθαίνει κάποιου είδους φλεβική θρόμβωση, η οποία αποτελεί την αιτία για έναν στους τέσσερις θανάτους παγκοσμίως.

Στις καταστάσεις αυτές περιλαμβάνονται επίσης η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση και η πνευμονική εμβολή, οι οποίες προσβάλλουν 900.000 άτομα και 300.000 άτομα, αντίστοιχα.

Τα ποσοστά αυτά αυξάνονται μετά την ηλικία των 45 ετών και είναι λίγο πιο αυξημένα στους άνδρες από τις γυναίκες.

Περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι πεθαίνουν από θρόμβωση κάθε χρόνο.

Κίνδυνο για θρόμβωση εγκυμονεί η νοσηλεία στο νοσοκομείο, όπου πάνω από το 60% των φλεβικών θρομβώσεων συμβαίνουν ή κατά τη διάρκεια της νοσηλείας ή μέσα σε τρεις μήνες από τη νοσηλεία του ασθενή.

Εξαιτίας των δυσάρεστων αυτών δεδομένων, το φετινό σύνθημα για την Παγκόσμια Ημέρα Θρόμβωσης 2022 ήταν «Μάτια ανοιχτά στη Θρόμβωση», τονίζοντας την ανάγκη να είμαστε σε εγρήγορση και να αναγνωρίζουμε τα πρώιμα, προειδοποιητικά σημάδια της θρόμβωσης προτού αυτή επιδεινωθεί.

Ποιος κινδυνεύει

Οι κύριοι παράγοντες κινδύνου για θρόμβωση, εκτός από την ηλικία, περιλαμβάνουν εξωγενείς παράγοντες όπως η νοσηλεία, η ακινησία, το τραύμα, η εγκυμοσύνη και η λοχεία, η χρήση ορμονών, τα υπερατλαντικά ταξίδια, αλλά και ενδογενείς παράγοντες όπως ο καρκίνος, η παχυσαρκία και η κληρονομική και επίκτητη θρομβοφιλία.

Κίνδυνο θρόμβωσης προκαλούν και οι μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις, όπως ορθοπεδικές, γυναικολογικές, ουρολογικές, νευροχειρουργικές, καρδιοθωρακικές κλπ. Στις περιπτώσεις αυτές μπορεί να χορηγούνται προληπτικά αντιπηκτικά, αφού προηγηθεί ανάλυση κινδύνου – οφέλους και δεν συνυπάρχει αιμορραγία, καθώς όλα τα αντιπηκτικά οδηγούν σε αυξημένο κίνδυνο αιμορραγίας.

Η Καθηγήτρια Αιματολογίας-Θεραπευτικής των Μεταγγίσεων Μαριάννα Πολίτου και ο Πρύτανης του ΕΚΠΑ, Καθηγητής Θεραπευτικής-Αιματολογίας-Ογκολογίας Θάνος Δημόπουλος αναφέρουν ότι η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή θεραπεία μπορούν να μας βοηθήσουν να σώσουμε τις ζωές των πασχόντων. Όπως αναφέρουν πρόσφατες αναφορές, οι θάνατοι που οφείλονται σε θρόμβωση κάθε χρόνο είναι πολύ περισσότεροι από τους θανάτους που οφείλονται σε καρκίνο του μαστού, καρκίνο του προστάτη και  αυτοκινητιστικά ατυχήματα. Γι΄ αυτό επισημαίνουν πως είναι απαραίτητη η ενημέρωση του πληθυσμού αλλά και των επαγγελματιών υγείας για τη συχνότητα και τους  παράγοντες κινδύνου για θρόμβωση, τα συμπτώματά της και τους τρόπους πρόληψης και θεραπείας.

Τι είναι η θρόμβωση

Θρόμβωση είναι ο σχηματισμός  ενός θρόμβου μέσα σε ένα αιμοφόρο αγγείο, που εμποδίζει τη ροή του αίματος μέσω του κυκλοφορικού συστήματος. Μετά από τον τραυματισμό ενός αγγείου ( φλέβα ή  αρτηρία), ο οργανισμός μας  χρησιμοποιεί  τα αιμοπετάλια και  το ινώδες για να σχηματίσει  έναν θρόμβο  και να αποτρέψει την απώλεια αίματος. Ακόμη και όταν ένα αιμοφόρο  δεν έχει τραυματιστεί, μπορεί να σχηματιστούν θρόμβοι αίματος στο σώμα σε ορισμένες συνθήκες υπερπηκτικότητας (εγκυμοσύνη, καρκίνος).

Η φλεβική θρόμβωση οδηγεί σε θρόμβο αίματος στο προσβεβλημένο αγγείο, ενώ η αρτηριακή θρόμβωση – και σπάνια, η σοβαρή φλεβική θρόμβωση- επηρεάζουν την παροχή αίματος και οδηγούν σε βλάβη του ιστού που αρδεύεται από αυτήν την αρτηρία, οδηγώντας σε ισχαιμία και νέκρωση.

Ένα κομμάτι είτε ενός αρτηριακού ή ενός φλεβικού θρόμβου μπορεί να  αποσπαστεί από τη θέση του αρχικού σχηματισμού του, να ταξιδέψει μέσω της κυκλοφορίας και να εγκατασταθεί κάπου αλλού  (π.χ. πνεύμονες) ως εμβολή. Αυτός ο τύπος εμβολής είναι γνωστός ως θρομβοεμβολή.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα μιας θρόμβωσης  περιλαμβάνουν: κράμπα, πόνο, οίδημα, ερυθρότητα και θερμότητα σε κάποιο άκρο (πόδι ή  χέρι), ξαφνική δύσπνοια, οξύ πόνο στο στήθος που μπορεί να είναι χειρότερος στην εισπνοή και βήχα που μπορεί να συνοδεύεται με αίμα.

Θρόμβωση και πανδημία

Σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη θρόμβων παίζει και η νόσηση από κοροναϊό. Η πανδημία έδωσε ένα σημαντικό μάθημα στην επιστημονική κοινότητα σχετικά με τη Φλεβική Θρομβοεμβολική Νόσο και τους μηχανισμούς που ενεργοποιούνται από το ανοσοποιητικό σύστημα για τη δημιουργία θρόμβων στην προσπάθεια του οργανισμού να ανταπεξέλθει στη λοίμωξη από τον νέο κοροναϊό.

Η λοίμωξη COVID -19 συσχετίστηκε με αυξημένα ποσοστά θρομβωτικών επιπλοκών και καταγράφηκε ο υψηλός κίνδυνος για τους ασθενείς να αναπτύξουν τόσο αρτηριακή όσο και φλεβική θρόμβωση. Φαίνεται πως η ανοσοθρόμβωση όπως είναι ο ακριβής όρος που περιγράφει αυτές τις στενές αλληλεπιδράσεις μεταξύ της εγγενούς ανοσίας (ουδετερόφιλα, μονοκύτταρα, συμπλήρωμα), της φλεγμονής και της πήξης πυροδοτείται από με την υπερέκκριση προ- φλεγμονωδών παραγόντων και την ενεργοποίηση πολλών παραγόντων του καταρράκτη της πήξης, οδηγώντας σε κλινικό επίπεδο σε ανάπτυξη θρόμβωσης.

Διαβάστε επίσης: Κοροναϊός: Από 7,7% έως και 49% η συχνότητα θρόμβωσης σε ασθενείς με CoViD

Για την διαχείριση της «Θρόμβωσης σχετιζόμενης με τη νόσο COVID-19», η επιστημονική κοινότητα λαμβάνοντας υπόψη την διαφορετική παθοφυσιολογία και την ανάγκη να αντιμετωπιστεί η γενικευμένη ενεργοποίηση των μηχανισμών πήξης σε διάφορα επίπεδα, προέκρινε τόσο στις διεθνείς όσο και στις εγχώριες κατευθυντήριες οδηγίες την έναρξη αντιπηκτικής αγωγής για θρομβοπροφύλαξη σε όλους τους νοσηλευόμενους ασθενείς με COVID-19.

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Θρόμβωσης, το ΕΚΠΑ διοργανώνει σεμινάριο με τίτλο «Meet the hemostasis experts» την Παρασκευή 14/10/2022 στο αμφιθέατρο Δρακόπουλου στο κεντρικό κτίριο του ΕΚΠΑ.