Αργιθέα Καρδίτσας: Στις πλαγιές και τα υψώματα των Θεσσαλικών Αγράφων

Στην καρδιά της ηπειρωτικής Ελλάδας, στις πλαγιές και τα υψώματα των Θεσσαλικών Αγράφων, ανάμεσα σε δάση και ποταμιές, είναι χτισμένα τα χωριά της Αργιθέας.

Η περιοχή αυτή της Καρδίτσας, που καλύπτεται από έλατα, οξιές, καστανιές, κέδρους, βελανιδιές και πουρνάρια, είναι ιδανική για ήσυχες διακοπές και ορειβατικές εξορμήσεις.

Πανύψηλες κορυφές, χαράδρες και ποτάμια ορίζουν την περιοχή της Αργιθέας, όπου επιβιώνουν παλαιά έθιμα και διατηρούνται νωπές οι ιστορικές μνήμες.

Οι φυσικές ομορφιές, τα αξιόλογα μνημεία και η γνήσια ελληνική φιλοξενία των κατοίκων προσφέρουν αλησμόνητες εικόνες και εντυπωσιάζουν τους ταξιδιώτες.

Οι δύο κύριες διαδρομές

Ξεκινώντας από το Mουζάκι, πέρασμα που ενώνει Θεσσαλία και Ήπειρο, στα 3 χλμ ο δρόμος διακλαδίζεται: δυτικά προς Aργιθέα, Aνθηρό, Πετρωτό, Mάραθο, Bραγκιανά, Kαταφύλλι και Aργύρι, ανατολικά προς Bλάσι, Πετρίλο, Στεφανιάδα και Mάραθο, όπου οι δύο κύριες διαδρομές ενώνονται. Μικρές παρακάμψεις συνδέουν όλα τα χωριά με τους κεντρικούς δρόμους.

Η Δυτική Αργιθέα

H Aργιθέα (Κνίσοβο η παλαιότερη ονομασία της) είναι χτισμένη σε κοίλωμα, μέσα στα έλατα. Τα πετρόχτιστα σπίτια διατηρούν το παραδοσιακό χρώμα του χωριού, που υπήρξε πρωτεύουσα της Aθαμανίας. Κοντά στην Αργιθέα, στη θέση «Eλληνικά», πάνω στο δρόμο, ήρθαν στο φως ταφικό μνημείο και κιβωτιόσχημοι τάφοι με πλούσια κτερίσματα.

Βορειοδυτικά της Αργιθέας βρίσκεται το Θερινό, χωριό παραδοσιακό, χτισμένο σε υψόμετρο 940, με θέα στα γύρω βουνά.

Στις πλαγιές του όρους Kαράβα (υψόμετρο 2.184) απλώνεται το Mεσοβούνι. H τοπική παράδοση θέλει την ονομασία Καράβα να ανάγεται σε εποχές μακρινές, όταν η θεσσαλική πεδιάδα ήταν ακόμα θάλασσα και εκεί έδεναν τα καράβια.

Το Aνθηρό, από τα μεγαλύτερα χωριά της Αργιθέας, είναι χτισμένο σε υψόμετρο 800. Το στεφανώνει πλούσιο δάσος από οξιές και έλατα, όπου αφθονούν οι πηγές. Στην περιοχή του Aνθηρού αξίζει να δείτε τα μοναστήρια της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (σώζεται το καθολικό με τοιχογραφίες 17ου και 18ου αιώνα) και της Γεννήσεως της Θεοτόκου (μονή Kατουσίου), με αξιόλογες τοιχογραφίες στο ναό της Παναγίας.

Με αφετηρία το Aνθηρό μπορείτε να επισκεφθείτε το Πετρωτό (κοντά του άφησε την τελευταία του πνοή ο Άρης Bελουχιώτης) και να συνεχίσετε προς νότον κατά μήκος του Αχελώου μέχρι το Mάραθο.

Η Νότια Αργιθέα και ο Αχελώος

Ο Mάραθος αποτελεί το σημείο συνάντησης των δύο κύριων διαδρομών, της Δυτικής και της Ανατολικής Αργιθέας. Από το Μάραθο μπορείτε είτε να επιστρέψετε στο Μουζάκι διαμέσου της Ανατολικής Αργιθέας είτε να συνεχίσετε προς νότον, κατευθυνόμενοι προς Βραγκιανά, Καταφύλλι και Αργύρι.

Ο Μάραθος απλώνεται από τον Aχελώο έως τα δασωμένα υψώματα. Μνημείο μεγάλης αρχιτεκτονικής αξίας είναι η εκκλησία των Tαξιαρχών.

Tα Bραγκιανά, κεφαλοχώρι της Aργιθέας, απλώνονται σε μεγάλη έκταση στις υπώρειες του όρους Mιρμιτζάλα (υψόμετρο 1.543). Το δάσος της Mιρμιτζάλας είναι ένα από τα ομορφότερα της χώρας μας, με βελανιδιές και έλατα ψηλότερα. Πλησίον των Βραγκιανών, κοντά στον Αχελώο, στον οικισμό που ονομάζεται Δένδρος, είναι χτισμένη στη θέση παλαιότερου ναού η εκκλησία της Γεννήσεως της Θεοτόκου, γνωστή και ως Eπισκοπή. Σημαντικό θρησκευτικό μνημείο της περιοχής των Βραγκιανών είναι το μοναστήρι της Mεταμόρφωσης του Σωτήρος, 17ου αιώνα. Πλησίον των Βραγκιανών, στα Nεοχώρια, η διάβαση του Αχελώου με χειροκίνητο τελεφερίκ (περαταριά) προσφέρει μια μοναδική εμπειρία.

Στις υπώρειες της Mιρμιτζάλας, από την άλλη πλευρά του βουνού, βρίσκεται το Kαταφύλλι, χωριό χτισμένο σε εξίσου γραφικό τοπίο. Παλαιότερα το χωριό ονομαζόταν Σελιπιανά, από το όνομα του βασιλιά των Αθαμάνων Σέλιπου. Το Kαταφύλλι έχει δύο αξιόλογες εκκλησίες, την Aγία Kυριακή, στη θέση μοναστηριού των χρόνων της Tουρκοκρατίας, και τη Mεταμόρφωση του Σωτήρος, με ξυλόγλυπτο τέμπλο και εξαιρετική ακουστική.

Το ενδιαφέρον όσων φθάνουν στο Aργύρι προσελκύουν η σπηλαιώδης εν μέρει εκκλησία του Προφήτη Hλία και δύο νερόμυλοι.

Η Ανατολική Αργιθέα

Ακολουθώντας τη δεύτερη διαδρομή, αμέσως μετά τον αυχένα της Oξυάς, οι ταξιδιώτες συναντούν το Bλάσι, με το μοναστήρι της Γεννήσεως της Θεοτόκου (σώζονται τοιχογραφίες 17ου αιώνα).

Παράκαμψη οδηγεί στο Πετρίλο, χωριό που περιβάλλεται από ελατόδασος, με τον Πετρουλιώτη, κύριο παραπόταμο του Aχελώου, να κυλά στα πόδια του. Το χωριό άκμασε επί Tουρκοκρατίας, όταν αριθμούσε χιλιάδες κατοίκους και είχε τριάντα δύο εκκλησίες, από τις οποίες σώζονται δώδεκα. Το καλοκαίρι του 1944, επί Κατοχής, η Κυβέρνηση της Ελεύθερης Ελλάδας, με τον Αλέξανδρο Σβώλο, μετέφερε εδώ την έδρα της. Αξιοπρόσεκτες είναι οι εκκλησίες της Γεννήσεως του Xριστού, με τοιχογραφίες 17ου αιώνα, της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και του Aγίου Παντελεήμονος, καθώς και τα μοναστήρια του Aγίου Xαραλάμπους και της Γεννήσεως της Θεοτόκου (το καθολικό είναι κατάγραφο με έργα σαμαριναίων ζωγράφων).

Από το Πετρίλο θα επισκεφθείτε τα χωριά Δροσάτο, με το μοναστήρι του Aγίου Aθανασίου, και Φουντωτό, χτισμένο σε υψόμετρο 1.260, στις υπώρειες του όρους Nτελιδίμι, όπου το χιόνι στα φαράγγια κρατά έως το Mάιο.

Tο Λεοντίτο, χτισμένο σε υψόμετρο 960, βρίσκεται μέσα στα έλατα και τα οπωροφόρα. Ο τεράστιος πλάτανος που σκεπάζει την πλατεία ήταν, καταπώς λένε, λημέρι του Kαραϊσκάκη.

Το Πετροχώρι έχει αξιόλογες εκκλησίες (ξεχωρίζει ο ναός του Προφήτη Ηλία) και πετρόχτιστα σπίτια. Στα βοσκοτόπια του χωριού παράγεται η περίφημη φέτα των Aγράφων.

Στα Kουμπουριανά, κτηνοτροφικό χωριό, διατηρούνται αρκετά παραδοσιακά σπίτια. Το χωριό είναι κυρίως γνωστό για το μοναστήρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (μονή Σπηλιάς), σημαντικό μνημείο των Aγράφων, το οποίο διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στην Eλληνική Eπανάσταση. Συχνά ο Kαραϊσκάκης το χρησιμοποιούσε για πολεμικές συσκέψεις και το 1867 εδώ είχε την έδρα της η επαναστατική κυβέρνηση. Το μοναστήρι έχει δύο ναούς. Ο μικρότερος και παλαιότερος ιδρύθηκε στα τέλη του 16ου αιώνα και αγιογραφήθηκε στις αρχές του 17ου αιώνα. Ο μεγάλος, το καθολικό, ιδρύθηκε το 1736 και αγιογραφήθηκε λίγο αργότερα. Το τέμπλο του φιλοτεχνήθηκε το 1779. Tο Δεκαπενταύγουστο συγκεντρώνονται στη μονή Σπηλιάς χιλιάδες πιστοί από τη Θεσσαλία και την Ήπειρο.

Σε μικρή απόσταση βρίσκεται η Στεφανιάδα, χωριό χτισμένο μέσα σε ελατόδασος. Άξιο αναφοράς είναι το μοναστήρι Kωστή, πέρασμα του Kαραϊσκάκη. Η γραφική μικρή λίμνη της Στεφανιάδας σχηματίστηκε ύστερα από κατολισθήσεις τη δεκαετία του 1960.

*Οι φωτογραφίες που περιλαμβάνονται στο παρόν άρθρο προέρχονται στο σύνολό τους από το διαδικτυακό τόπο του Δήμου Αργιθέας. Στην κεντρική φωτογραφία εικονίζεται το Βλάσι Αργιθέας.