Ουκρανία: Ο χειμώνας έρχεται – Μπορεί το Κίεβο να στριμώξει ακόμα περισσότερο τον Πούτιν; Ο ρόλος της Δύσης

Η ουκρανική αντεπίθεση συνεχίζεται με τον πόλεμο να φτάνει στο τέλος του όγδοου μήνα του και το ερώτημα που τίθεται είναι αν ο ουκρανικός στρατός προλαβαίνει να πετύχει περισσότερες νίκες απέναντι στις ρωσικές δυνάμεις.

Το CNN, σε ανάλυσή του, επιχειρεί να μεταφέρει την εικόνα από τα πολεμικά μέτωπα μετά τις τελευταίες εξελίξεις. Η σχετική ηρεμία στις ουκρανικές πόλεις μακριά από τα πεδία των μαχών της χώρας διαλύθηκε από δύο οδυνηρά οικείους ήχους αυτή την εβδομάδα, σημειώνει το CNN: τον δυσοίωνο ήχο των σειρήνων των αεροπορικών επιδρομών και τις εκρήξεις από τις ρωσικές επιθέσεις.

• Διαβάστε επίσης: Συναγερμός στη Γαλλία: Ρωσικό υποβρύχιο εντοπίστηκε στα ανοιχτά της Βρετάνης

Σύμφωνα με αξιωματούχους, ένα «κύμα» πυραύλων, ρουκετών και μη επανδρωμένων αεροσκαφών έχει πλήξει από τη Δευτέρα δεκάδες τοποθεσίες σε ολόκληρη την Ουκρανία, στοχεύοντας πολιτικές υποδομές σε πολλές μεγάλες πόλεις, συμπεριλαμβανομένου του Κιέβου, που βρίσκεται εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από τις γραμμές του μετώπου στα ανατολικά και τα νότια.

Ο εκτεταμένος βομβαρδισμός θύμιζε τις πρώτες ημέρες της εισβολής της Ρωσίας τον Φεβρουάριο, αλλά υπογράμμισε επίσης ότι η σύγκρουση στην Ουκρανία, η οποία επί μήνες φαινόταν να εξελίσσεται ως μια αργή και επώδυνη διαδικασία στο Ντονμπάς, αναθερμάνθηκε και πάλι καθώς πλησιάζει ο χειμώνας.

Μια απρόβλεπτη νέα φάση

Όχι για πρώτη φορά, ο πόλεμος κινείται προς μια απρόβλεπτη νέα φάση, σημειώνει το CNN. «Αυτός είναι πλέον ο τρίτος, τέταρτος, ενδεχομένως ο πέμπτος διαφορετικός πόλεμος που παρατηρούμε», δήλωσε ο Κιρ Τζάιλς, ανώτερος σύμβουλος στο Πρόγραμμα για τη Ρωσία και την Ευρασία του Chatham House.

Τα πλήγματα ακολούθησαν εβδομάδες ουκρανικών εδαφικών κερδών και ξεκίνησαν δύο ημέρες μετά την τεράστια έκρηξη που προκάλεσε ζημιές στη γέφυρα του Κερτς, το μοναδικό πέρασμα μεταξύ της προσαρτημένης χερσονήσου της Κριμαίας και της Ρωσίας. Η έκρηξη αυτή, η οποία χρησιμοποιήθηκε από το Κρεμλίνο ως δικαιολογία για την επίθεση της Δευτέρας, έπληξε τη ρωσική ψυχή, όπως γράφει χαρακτηριστικά το CNN, και έδωσε στην Ουκρανία μια σημαντική στρατηγική ώθηση.

Με τους ψυχρούς μήνες να πλησιάζουν και πιθανότατα να φέρουν μια επιβράδυνση στις χερσαίες μάχες, οι ειδικοί λένε ότι οι επόμενες εβδομάδες του πολέμου αναμένεται τώρα να είναι ζωτικής σημασίας και μια άλλη πιθανή έξαρση της έντασης διαφαίνεται πάνω από την Ουκρανία, καθώς κάθε πλευρά προσπαθεί να καταφέρει ένα ακόμη χτύπημα.

«Αυτό που φαινόταν μακρινή προοπτική για οτιδήποτε θα μπορούσε να περιγραφεί πειστικά ως νίκη της Ουκρανίας είναι τώρα πολύ πιο πιθανό», δήλωσε ο Τζάιλς. «Η απάντηση της Ρωσίας είναι πιθανό να κλιμακωθεί περαιτέρω».

«Παίζοντας για το σφύριγμα»

Οι επιθέσεις της Δευτέρας και τα περαιτέρω χτυπήματα κατά τη διάρκεια της εβδομάδας ήταν απόδειξη του ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν επιτίθεται μετά από μια σειρά αποτυχιών στον πόλεμο που τον έχουν θέσει υπό πίεση στο εσωτερικό της χώρας.

Οι αεροπορικές επιδρομές αποσπούν την προσοχή από τη θλιβερή πορεία της Ρωσίας στον χερσαίο πόλεμο, σημειώνει το CNN.

Ο Ολεξίι Χρόμοφ, ανώτερος Ουκρανός στρατιωτικός αξιωματούχος, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι οι δυνάμεις του Κιέβου έχουν ανακαταλάβει περίπου 120 οικισμούς από τα τέλη Σεπτεμβρίου, καθώς προελαύνουν στις περιοχές του Χαρκόβου, του Ντονέτσκ και της Χερσώνας. Την Τετάρτη, η Ουκρανία δήλωσε ότι είχε απελευθερώσει άλλους πέντε οικισμούς στην αργή αλλά σταθερή προώθησή της στη Χερσώνα.

Η Ρωσία δήλωσε την Πέμπτη ότι οι δυνάμεις της θα βοηθήσουν στην απομάκρυνση των κατοίκων της κατεχόμενης Χερσώνας σε άλλες περιοχές, καθώς η Ουκρανία με την επίθεσή της συνέχισε να κερδίζει έδαφος στην περιοχή. Η ανακοίνωση ήρθε λίγο αφότου ο επικεφαλής της υποστηριζόμενης από τη Μόσχα διοίκησης στη Χερσώνα απηύθυνε έκκληση στο Κρεμλίνο για βοήθεια στη μετακίνηση των κατοίκων σε περιοχές εκτός κινδύνου, στην πιο πρόσφατη ένδειξη ότι οι ρωσικές δυνάμεις μάχονται απέναντι στις ουκρανικές προελάσεις.

Αυτές οι αντεπιθέσεις μετατόπισαν τη δυναμική του πολέμου και διέψευσαν την άποψη που δημιουργήθηκε στη Δύση και στη Ρωσία κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ότι ενώ η Ουκρανία μπορούσε να υπερασπιστεί σθεναρά εδάφη, δεν είχε την ικανότητα να καταλάβει έδαφος.

«Οι Ρώσοι παίζουν για το σφύριγμα (σ.σ. ελπίζοντας να) αποφύγουν την κατάρρευση του μετώπου τους πριν μπει ο χειμώνας», δήλωσε στο CNN ο Σαμίρ Πούρι, ανώτερος συνεργάτης του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Σπουδών και συγγραφέας του βιβλίου «Ο δρόμος της Ρωσίας προς τον πόλεμο με την Ουκρανία».

Ελπίζουν να φτάσουν στα Χριστούγεννα

«Αν μπορέσουν να φτάσουν στα Χριστούγεννα με το μέτωπο να φαίνεται περίπου όπως είναι, αυτό θα είναι μια τεράστια επιτυχία για τους Ρώσους, δεδομένου του πόσο μπερδεμένη ήταν η κατάσταση από τον Φεβρουάριο», τονίζει.

Αντιμέτωπο με αυξανόμενες αποτυχίες, το Κρεμλίνο διόρισε νέο γενικό διοικητή της ρωσικής εισβολής. Αλλά δεν υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι ο στρατηγός Σεργκέι Σουροβίκιν μπορεί να οδηγήσει τις δυνάμεις του πίσω στο σημείο που βρίσκονταν πριν από το τέλος του έτους, δεδομένου του ρυθμού και του κόστους των ουκρανικών αντεπιθέσεων.

Τα ουκρανικά στρατεύματα επικεντρώνονται κυρίως στην απώθηση των ρωσικών δυνάμεων προς τα ανατολικά, αφού διέσχισαν τον ποταμό Όσκιλ στα τέλη Σεπτεμβρίου, με τη Μόσχα να ετοιμάζεται πιθανότατα να υπερασπιστεί τις πόλεις Σταρομπίλσκ και Σβατόβε στην περιοχή του Λουγκάνσκ, σύμφωνα με το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου (ISW).

Η επίτευξη ενός σημαντικού πλήγματος στο Ντονμπάς θα έστελνε άλλο ένα ισχυρό μήνυμα και η Ουκρανία θα φαινόταν πρόθυμη να κερδίσει ακόμα περισσότερα στο πεδίο της μάχης πριν πέσουν θερμοκρασίες και ο πλήρης αντίκτυπος της αύξησης των τιμών της ενέργειας γίνει αισθητός σε όλη την Ευρώπη.

«Υπάρχουν τόσοι πολλοί λόγοι για τους οποίους υπάρχει κίνητρο για την Ουκρανία να κάνει τα πράγματα γρήγορα», δήλωσε ο Τζάιλς. «Η χειμερινή ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη και η καταστροφή των ενεργειακών υποδομών και της ηλεκτρικής ενέργειας στην ίδια την Ουκρανία θα είναι πάντα μια δοκιμασία ανθεκτικότητας για την Ουκρανία και τους δυτικούς υποστηρικτές της», τόνισε.

Για την κρίση στην Ευρώπη

Οι ηγέτες του ΝΑΤΟ έχουν ορκιστεί να στηρίξουν την Ουκρανία ανεξάρτητα από το πόσο θα διαρκέσει ο πόλεμος, αλλά αρκετές ευρωπαϊκές χώρες – ιδιαίτερα εκείνες που στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό στη ρωσική ενέργεια – αντιμετωπίζουν μια εξοντωτική κρίση κόστους ζωής, η οποία, χωρίς σημάδια προόδου της Ουκρανίας στο πεδίο της μάχης, θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια υποστήριξη στο Κίεβο.

Οι πρόσφατες ημέρες έδειξαν, εν τω μεταξύ, ότι οι τοποθεσίες πέραν του σημερινού θεάτρου των χερσαίων μαχών δεν είναι καθόλου απρόσβλητες από τις επιθέσεις. Παραμένει ασαφές πώς ακριβώς πραγματοποιήθηκε ο βομβαρδισμός της γέφυρας του Κερτς – και το Κίεβο δεν έχει αναλάβει την ευθύνη – αλλά το γεγονός ότι ένας στόχος τόσο βαθιά στο έδαφος που ελέγχεται από τη Ρωσία θα μπορούσε να χτυπηθεί με επιτυχία υποδηλώνει μια σοβαρή ουκρανική απειλή προς βασικά ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.

Ποιος ελέγχει τι

Ανθρώπινο δυναμικό λείπει στη Ρωσία

Η Ρωσία μάχεται στο έδαφος και δεν έχει καταφέρει να επιτύχει την κυριαρχία στον αέρα, αλλά οι επιθέσεις της Δευτέρας μπορεί να πέτυχαν έναν στόχο: να στείλουν ένα μήνυμα ισχύος προς τον αυξανόμενο κατάλογο των εσωτερικών επικριτών του Πούτιν.

Η επίθεση προκάλεσε ζημιές σε μη στρατιωτικές υποδομές σε πόλεις σε όλη την Ουκρανία, σκοτώνοντας πολλούς ανθρώπους και διακόπτοντας την ηλεκτροδότηση σε θύλακες της χώρας. Ήταν «μια ένδειξη της φύσης της απειλής από τη Ρωσία», δήλωσε ο Τζάιλς. «Εδώ και πολλούς μήνες, ο ρωσικός στόχος είναι να καταστρέψει την Ουκρανία αντί να την κατέχει», σημείωσε ο ίδιος.

Η εθνική εταιρεία ηλεκτρισμού της Ουκρανίας, Ukrenergo, δηλώνει ότι έχει σταθεροποιήσει την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στο Κίεβο και στις κεντρικές περιοχές της Ουκρανίας, μετά τη διακοπή της ηλεκτροδότησης σε μεγάλο μέρος της χώρας από τις ρωσικές πυραυλικές επιθέσεις τη Δευτέρα και την Τρίτη.

Ωστόσο, ο Ουκρανός πρωθυπουργός προειδοποίησε ότι «υπάρχει πολλή δουλειά να γίνει» για να αποκατασταθεί ο κατεστραμμένος εξοπλισμός και ζήτησε από τους Ουκρανούς να μειώσουν τη χρήση ενέργειας κατά τις ώρες αιχμής.

Τα στρατιωτικά αποθέματα

Οι ειδικοί πιστεύουν ότι παραμένει απίθανο οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί της Ρωσίας να αποτελέσουν ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο, ενώ η εκτίμηση των στρατιωτικών αποθεμάτων οποιουδήποτε στρατού είναι μια δύσκολη προσπάθεια, οι δυτικές εκτιμήσεις δείχνουν ότι η Μόσχα μπορεί να μην έχει την ικανότητα να συνεχίσει.

«Γνωρίζουμε – και οι Ρώσοι διοικητές στο έδαφος γνωρίζουν – ότι οι προμήθειες και τα πυρομαχικά τους εξαντλούνται», δήλωσε ο Τζέρεμι Φλέμινγκ, επικεφαλής κατασκοπείας του Ηνωμένου Βασιλείου, σε μια σπάνια τοποθέτησή του την Τρίτη.

Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε και το ISW, το οποίο ανέφερε στην καθημερινή του ενημέρωση για τη σύγκρουση τη Δευτέρα ότι τα πλήγματα «σπατάλησαν κάποια από τα μειωμένα όπλα ακριβείας της Ρωσίας εναντίον πολιτικών στόχων, σε αντίθεση με στρατιωτικά σημαντικούς στόχους».

«Η χρήση όπλων ακριβείας από τη Ρωσία λόγω του περιορισμένου εφοδιασμού μπορεί να στερήσει από τον Πούτιν επιλογές για να διαταράξει τις συνεχιζόμενες ουκρανικές αντεπιθέσεις», εκτίμησε το ISW.

Το πόσο ακριβώς οπλισμό και ανθρώπινο δυναμικό έχει αφήσει η κάθε πλευρά σε εφεδρεία θα είναι κρίσιμο για να καθοριστεί πώς θα μετατοπιστεί η δυναμική τις επόμενες εβδομάδες. Η Ουκρανία δήλωσε ότι αναχαίτισε 18 πυραύλους κρουζ την Τρίτη και δεκάδες άλλους τη Δευτέρα, αλλά προτρέπει τους δυτικούς συμμάχους της να της στείλουν περισσότερο εξοπλισμό για να αποκρούσει τυχόν μελλοντικές επιθέσεις.

Η βοήθεια του Λουκασένκο

Ωστόσο, μπορεί να υπάρξει κάποια βοήθεια για τον Πούτιν. Η ανακοίνωση του προέδρου της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο ότι η Λευκορωσία και η Ρωσία θα «αναπτύξουν μια κοινή περιφερειακή ομάδα στρατευμάτων» δημιούργησε φόβους για εμβάθυνση της στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ των στενών συμμάχων και ότι τα στρατεύματα της Λευκορωσίας θα μπορούσαν να συμμετάσχουν επίσημα στη ρωσική εισβολή.

Η Λευκορωσία διαμαρτύρεται για υποτιθέμενες ουκρανικές απειλές κατά της ασφάλειάς της τις τελευταίες ημέρες, γεγονός που παρατηρητές λένε ότι θα μπορούσε να αποτελεί προοίμιο για κάποιο επίπεδο εμπλοκής.

Ο αντίκτυπος μιας τέτοιας επέμβασης από την άποψη του καθαρού ανθρώπινου δυναμικού θα ήταν περιορισμένος. Η Λευκορωσία διαθέτει περίπου 45.000 στρατιώτες εν ενεργεία, οι οποίοι δεν θα ενίσχυαν σημαντικά τον στρατό της Ρωσίας. Θα υπήρχε, όμως, κίνδυνος για μια νέα επίθεση στη βόρεια πλευρά της Ουκρανίας κάτω από τα σύνορα με τη Λευκορωσία.

Επίσης, στο εσωτερικό της Ρωσίας, η συμμετοχή της Λευκορωσίας στην εισβολή «θα έπαιζε στην αφήγηση του Πούτιν ότι αυτός ο πόλεμος αφορά την επανένωση των εδαφών των αρχαίων ρωσικών κρατών».

Έκκληση προς τη Δύση

Ανατρέποντας την εικόνα της σύγκρουσης τους τελευταίους δύο μήνες, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι πέτυχε έναν από τους δικούς του βασικούς στόχους: να δείξει στους δυτικούς συμμάχους της Ουκρανίας ότι η στρατιωτική τους βοήθεια μπορεί να βοηθήσει το Κίεβο να κερδίσει τον πόλεμο.

Τώρα ο Ζελένσκι θα ελπίζει σε περισσότερες προμήθειες βραχυπρόθεσμα, καθώς προσπαθεί να κεφαλαιοποιήσει ό, τι κέρδισε. Ο Ζελένσκι προσπάθησε να τονίσει την επιτυχία της Ουκρανίας στην αναχαίτιση των ρωσικών πυραύλων, λέγοντας ότι περισσότεροι από τους μισούς πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη που εκτοξεύτηκαν κατά της Ουκρανίας σε ένα δεύτερο κύμα επιθέσεων την Τρίτη καταρρίφθηκαν.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ δήλωσε την Τρίτη ότι η Ουκρανία χρειάζεται «περισσότερα» συστήματα για την καλύτερη αναχαίτιση των πυραυλικών επιθέσεων, ενόψει της συνάντησης των υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.

Ο Τζάστιν Μπρονκ, στρατιωτικός εμπειρογνώμονας του Βασιλικού Ινστιτούτου Ηνωμένων Υπηρεσιών (RUSI) με έδρα το Λονδίνο, συμφώνησε με αυτή την εκτίμηση, λέγοντας στο CNN ότι «τα ποσοστά επιτυχίας της ουκρανικής αναχαίτισης κατά των ρωσικών πυραύλων κρουζ έχουν αυξηθεί σημαντικά από την έναρξη της εισβολής τον Φεβρουάριο».

«Χρειάζεται επειγόντως» σύγχρονα συστήματα

Η Ουκρανία «χρειάζεται επειγόντως» σύγχρονα συστήματα όπως το IRIS-T που έφτασε αυτή την εβδομάδα από τη Γερμανία και το NASAMS που αναμένεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, δήλωσε ο Μπρονκ.

Πέρα από τις προμήθειες όπλων, η Ουκρανία θα παρακολουθεί για να διασφαλίσει ότι η αποφασιστικότητα της Δύσης θα παραμείνει σταθερή εάν η Ρωσία περιορίσει ακόμη περισσότερο τις ενεργειακές προμήθειες, τονίζει το CNN.

Οι αεροπορικές επιδρομές αυτής της εβδομάδας μπορεί να δείχνουν προς αυτή την κατεύθυνση. Ο υπουργός Ενέργειας της Ουκρανίας Χέρμαν Χαλουστσένκο δήλωσε στο CNN ότι περίπου το 30% των ενεργειακών υποδομών στην Ουκρανία χτυπήθηκε από ρωσικούς πυραύλους τη Δευτέρα και την Τρίτη. Ο υπουργός δήλωσε στο CNN ότι αυτή ήταν η πρώτη φορά από την αρχή του πολέμου που η Ρωσία στόχευσε δραματικά τις ενεργειακές υποδομές.

Επομένως, οι επόμενες εβδομάδες είναι κρίσιμες τόσο στο πεδίο της μάχης όσο και στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο, εκτιμούν οι ειδικοί. Όπως πάντα, το πού θα πάει στη συνέχεια ο Πούτιν εξαρτάται από το πώς ανταποκρίνεται ο υπόλοιπος κόσμος», δήλωσε ο Τζάιλς. Η στάση της Ρωσίας διαμορφώνεται από την αποτυχία των δυτικών χωρών να την αντιμετωπίσουν και να την αποτρέψουν», πρόσθεσε.

Αυτό σημαίνει ότι, καθώς πλησιάζει ο χειμώνας, το διακύβευμα του πολέμου έχει μεγαλώσει για άλλη μια φορά. «Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η Ρωσία θα ήθελε να συνεχίσει», δήλωσε ο Τζάιλς. Αλλά οι ουκρανικές επιτυχίες των τελευταίων εβδομάδων έχουν στείλει ένα άμεσο μήνυμα και στο Κρεμλίνο. «Είναι σε θέση να κάνουν πράγματα που μας αιφνιδιάζουν, οπότε ας το συνηθίσουμε», κατέληξε ο Τζάιλς.