Μπορεί η κατάσταση της οικονομίας στην Ουγγαρία να βαίνει εδώ και καιρό επιδεινούμενη -παράλληλα με τη δημοκρατικότητά της– κανείς όμως δεν περίμενε ότι το… ταπεινό εγχώριο τυρί trappista θα έφτανε να είναι ακριβότερο στα ράφια των σούπερ μάρκετ από το φημισμένο γαλλικό μπρι.

Ομοίως, στους Ούγγρους κοστίζει πια περισσότερο να αγοράσουν το ξακουστό σαλάμι τους απ’ ό,τι το αντίστοιχο εισαγόμενο από τη Δανία ή το εγχώριας παρασκευής βούτυρο συγκριτικά με αυτό από την Ιρλανδία και το Βέλγιο.

Όχι τυχαία τον Σεπτέμβριο ο πληθωρισμός χτύπησε «ταβάνι» στην Ουγγαρία και σε επίπεδο ΕΕ, φτάνοντας το 20,1%, σε υψηλό περίπου 28ετίας.

Ένας παράγοντας στον οποίο αποδίδεται η εκτίναξη των τιμών είναι το αδύναμο φιορίνι. Σε ένα σερί πτώσης, η ισοτιμία του ουγγρικού νομίσματος έφτασε σε ιστορικό χαμηλό έναντι του ευρώ, του δολαρίου και του ελβετικού φράγκου.

Πορεία, που την Παρασκευή ανακόπηκε με παρέμβαση της Κεντρικής Τράπεζας της Ουγγαρίας, με έκτακτη αύξηση των επιτοκίων.

Ένας δεύτερος παράγοντας για το σπιράλ αυξήσεων στις τιμές των τροφίμων θεωρείται ωστόσο η ίδια η πολιτική της Βουδαπέστης, με την επιβολή ανώτατου ορίου τιμών σε έξι βασικά προϊόντα.

Το… τερπνόν μετά του ωφελίμου

Στις αρχές του περασμένου Φεβρουαρίου -πριν καν ξεσπάσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, δηλαδή, κι ενώ οι τιμές της ενέργειας και των τροφίμων είχαν ήδη πάρει την ανιούσα- η κυβέρνηση Όρμπαν αποφάσισε να παρέμβη.

Έτσι, στα ράφια των σούπερ μάρκετ, έβαλε στον «πάγο» την τιμή της κρυσταλλικής ζάχαρης, του αλεύρου σίτου, του ηλιέλαιου, των χοιρινών μπουτιών, του στήθους κοτόπουλου και του αγελαδινού γάλακτος με περιεκτικότητα 2,8% σε λιπαρά. Ο πήχης ορίστηκε στα επίπεδα του Οκτωβρίου του 2021.

Το σχετικό κυβερνητικό διάταγμα υποχρέωνε μάλιστα μεγάλους λιανοπωλητές, αλλά και μικρά καταστήματα να εξασφαλίσουν ότι δεν θα υπήρχαν ελλείψεις στα ράφια, χωρίς ωστόσο να προβλέπεται κάποιου είδους επιδότηση ή κρατική ενίσχυση.

Κάτι που έχει προκαλέσει πλήθος αντιδράσεων από εμπόρους, και δη από μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ για παρεμπόδιση του ελεύθερου εμπορίου.

Εστιασμένο στο «καλάθι του νοικοκυριού», το μέτρο είχε ανακοινωθεί ότι θα είναι προσωρινό. Αποτελούσε κοινό μυστικό ωστόσο ότι ήταν πρωτίστως προεκλογικού χαρακτήρα, ένεκα των βουλευτών εκλογών του περασμένου Απριλίου.

Τελικά το μέτρο αποδείχθηκε πράγματι… ευεργετικό για τον ίδιο τον Όρμπαν. Κατάφερε τότε να εξασφαλίσει μια τέταρτη θητεία στην πρωθυπουργία της Ουγγαρίας, παρά το γεγονός ότι βρισκόταν πρώτη φορά αντιμέτωπος με μια ενωμένη αντιπολίτευση, διακηρυγμένος στόχος της οποίας ήταν να καταπολεμήσει τη διαφθορά και τον αυταρχισμό.

Για τον μέσο Ούγγρο ωστόσο το «πάγωμα» των τιμών αποδεικνύεται δίκοπο μαχαίρι, ελλείψει σοβαρών ελέγχων έναντι κερδοσκοπικών πρακτικών.

Εν μέσω νέων διαταραχών στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και με τον  πληθωρισμό να καλπάζει, η απάντηση της Βουδαπέστης ήταν να παρατείνει δις το πλαφόν στις τιμές των έξι βασικών τροφίμων: αρχικά μέχρι την 1η Οκτωβρίου και έπειτα έως τις 31 Δεκεμβρίου.

View this post on Instagram

A post shared by RTL Híradó (@rtlhirado)

Αυξήσεις που ζαλίζουν

Σε έναν φαύλο κύκλο ωστόσο, παραγωγοί -ειδικά οι εταιρείες τροφίμων- όχι μόνο μετακύλησαν το αυξημένο κόστος των προϊόντων τους στους καταναλωτές, αλλά βρήκαν την ευκαιρία να καλύψουν τα «σπασμένα».

«Σκυτάλη» πήραν μοιραία και οι έμποροι, που άρχισαν να αυξάνουν ένθεν κακείθεν τις τιμές των εκτός λίστας προϊόντων.

Έτσι η τιμή του ψωμιού στην Ουγγαρία εκτοξεύτηκε κατά 66% σε ετήσια βάση τον Αύγουστο σύμφωνα με τη Eurostat -μακράν η μεγαλύτερη αύξηση στην ΕΕ. Ακόμη πιο εφιαλτικά είναι τα στοιχεία της ουγγρικής στατιστικής υπηρεσίας για τον Σεπτέμβριο, που δείχνουν αύξηση 92% για το λευκό ψωμί.

Αντίστοιχα η χήνα έφτασε -σε μια χώρα που συγκαταλέγεται από τους μεγαλύτερους εκτροφείς του είδους στην Ευρώπη, έφτασε να πωλείται κοντά στα 3.000 φιορίνια το κιλό, ποσό διπλάσιο συγκριτικά με πέρυσι.

Σε αντιστάθμισμα των «παγωμένων» τιμών για το στήθος κοτόπουλου, πήραν… «φωτιά» οι τιμές για τα μπουτάκια του διατροφικά δημοφιλούς πτηνού, σημειώνοντας αύξηση 65% μέσα σε ένα χρόνο.

Το ουγγρικό τυρί trappista είναι κατά 95% ακριβότερο από ό,τι πριν από ένα χρόνο. Κατά 87% το βούτυρο.

Η τιμή των αυγών αυξήθηκε φέτος στην ουγγρική αγορά κατά 37-39%, σχεδόν όσο η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου, καθώς και των πρώτων υλών ζωοτροφών.

Με τούτα και με εκείνα, αναφέρει σχετικό ρεπορτάζ του δικτύου RTL Ουγγαρίας, μια τετραμελής οικογένεια αναγκάζεται για μια μέση κατανάλωση να ξοδεύει για φαγητό 50.000 φιορίνια περισσότερα το μήνα σε σύγκριση με πέρυσι. Ποσό, που ισοδυναμεί περίπου με το ένα δέκατο ενός μέσου μισθού.

Για να καταφέρει ακόμη και αυτό ωστόσο ορισμένες φορές φαίνεται ότι απαιτείται ένα μικρό… «κυνήγι θησαυρού».

Άλλα… κόλπα

Ουγγρικά ΜΜΕ επισημαίνουν ότι ορισμένα σούπερ μάρκετ και καταστήματα τροφίμων βάζουν όριο στην ποσότητα βασικών ειδών με «παγωμένες» τιμές που μπορεί να αγοράσει κάθε φορά έκαστος πελάτης, με αποτέλεσμα οι καταναλωτές να πηγαίνουν από μαγαζί σε μαγαζί για να αγοράσουν τις ποσότητες που χρειάζονται. Άλλα κρύβουν τα φθηνότερα προϊόντα στο πίσω μέρος των ραφιών, προτάσσοντας τα ακριβότερα. Πολλά καταστήματα –αναφέρεται– αρνούνται πλέον να πουλήσουν ζάχαρη, παρέχοντας υποκατάστατα σε πολύ υψηλότερες τιμές.

Ούγγροι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι ο κύκλος της ακρίβειας κάθε άλλο παρά έχει κλείσει, προβλέλοντας επιπλέον μέση αύξηση των τιμών κατά 10% για φέτος και σταθεροποίησή τους την ερχόμενη άνοιξη.

Κι ενώ οι τσέπες του μέσου Ούγγρου αδειάζουν με τάχιστους ρυθμούς, δεν φαίνεται να συμβαίνει το ίδιο με τα ταμεία των καταστημάτων τροφίμων, καθώς αποκτούν και νέα πελατεία.

Όλο και περισσότερα αυτοκίνητα με ξένες πινακίδες καταλαμβάνουν τους χώρους στάθμευσης των εμπορικών κέντρων στην Ουγγαρία, αναφέρουν δημοσιεύματα.

Πρόκειται, γράφουν, κυρίως για Αυστριακούς και Σλοβάκους που ζουν κοντά στα σύνορα και εκμεταλλεύονται τη συγκυρία της πτώσης που σημειώνει το φιορίνι έναντι του ευρώ για να προμηθευτούν κατά πολύ φθηνότερα από την ουγγρική αγορά τα ίδια ή αντίστοιχα προϊόντα.

Headlines