Kαλάθι του νοικοκυριού: Συνεχίζονται τα παζάρια

γράφει η Ξανθή Γούναρη

«Αντίδοτο» στο sticker shock (η δυσάρεστη έκπληξη που βιώνουν οι καταναλωτές από την υψηλή τιμή ή την αύξηση της τιμής ενός προϊόντος) μέσω των εκπτωτικών stickers, που θα έχουν τα 50 βασικά προϊόντα στο «καλάθι του νοικοκυριού», αναζητεί η κυβέρνηση, την ώρα που ακόμη και τα αγαθά πρώτης ανάγκης έχουν μετατραπεί σε πολυτέλεια για αρκετά μεγάλο τμήμα της κοινωνίας.

Στην πράξη το «καλάθι» που θα «τρέχει» με χαμηλότερο πληθωρισμό έναντι του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, προκειμένου οι ευάλωτοι να μπορούν να εξασφαλίσουν τα «απαραίτητα για τη διαβίωση ενός νοικοκυριού», εξελίσσεται σε μια δύσκολη εξίσωση. Το μεγαλύτερο «αγκάθι» είναι να εξασφαλιστεί η νομιμότητα της διαδικασίας σε ανταγωνιστικό επίπεδο και καθώς φαίνεται πρόκειται για τη μόνη «σταθερά» αυτή τη στιγμή, αφού και η ίδια η λίστα με τα 50 προϊόντα από 31 κατηγορίες ενδεχομένως να τροποποιηθεί σε κάποια σημεία.

Διαβάστε επίσης: «Καλάθι του νοικοκυριού»: Αναποτελεσματικό το χαρακτηρίζουν ΓΣΕΒΕΕ – ΕΕΑ

Αλλωστε, όπως τόνισε και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη Βουλή απαντώντας σε ερώτηση του Αλέξη Τσίπρα για την ακρίβεια στην Ωρα του Πρωθυπουργού, «δεν νοείται παρέμβαση στη λειτουργία της αγοράς, η οποία να μην εγκρίνεται από την Επιτροπή Ανταγωνισμού».

Γι’ αυτό και από πλευράς του αρμόδιου υπουργείου, σύμφωνα με πληροφορίες, εργάζονται επί του θέματος ώστε η σχετική νομοθετική ρύθμιση, η οποία με τη μορφή τροπολογίας θα κατατεθεί πιθανόν την ερχόμενη εβδομάδα σε επερχόμενο νομοσχέδιο, να «θωρακίσει» νομικά το «καλάθι του νοικοκυριού», μη αφήνοντας «παράθυρα» που δημιουργούν αμφιβολίες ή οδηγούν σε νόθευση του ανταγωνισμού.

Ειδικά η πλευρά των αλυσίδων σουπερμάρκετ, εξαρχής είχε θέσει στην κορυφή της ατζέντας των συζητήσεων το ζήτημα της νομιμότητας με βάση το δίκαιο του ανταγωνισμού.

Διαβουλεύσεις

Την πρωτοβουλία για να ξεκινήσουν οι διαβουλεύσεις μεταξύ λιανικής και προμηθευτών την έχουν προς το παρόν οι αλυσίδες σουπερμάρκετ, οι οποίες προσεγγίζουν αναγνωριστικά τους εκπροσώπους της βιομηχανίας τροφίμων ζητώντας να δημιουργηθεί ένα φθηνό «καλάθι», το οποίο εκτός από προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας επιδιώκουν να περιέχει και επώνυμα προϊόντα.

Από την πλευρά των βιομηχανιών οι αντιδράσεις δεν κινούνται όλες στην ίδια κατεύθυνση. Μέλος της διοίκησης μεγάλης γαλακτοβιομηχανίας ανάφερε στο «Βήμα» ότι βλέπει θετικά την όλη πρωτοβουλία.

Αντίθετα, από στέλεχος ομίλου τροφίμων, με δραστηριότητα σε τρεις διαφορετικές κατηγορίες προϊόντων, δηλώνεται ότι η σημερινή πληθωριστική συγκυρία δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια στη βιομηχανία να «θυσιάσει» τους ευπώλητους κωδικούς της.Να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη ενέργεια του υπουργείου Ανάπτυξης έχει εθελοντικό χαρακτήρα.

Χαμηλή τιμή

Αν και η σύνθεση του «καλαθιού» των 50 θα βρίσκεται στη διακριτική ευχέρεια της κάθε αλυσίδας, με στόχο να μην υπάρχει νόθευση του ανταγωνισμού, δεν θα υπάρχει «ποικιλία» στις τιμές.  Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, σε επίπεδο τιμής τα προϊόντα που θα συμπεριληφθούν στο «καλάθι» θα προέρχονται από την κατηγορία των φθηνών τιμών, ούτε καν των μεσαίων, και πόσο μάλλον της ανώτερων. Ο λόγος είναι μέσω των έκτακτων προσφορών να καθίστανται πραγματικά ελκυστικά για καταναλωτές χαμηλού εισοδηματικού επιπέδου.

Παρακολούθηση

Οι τιμές των 50 προϊόντων είτε θα παραμένουν σταθερές είτε θα αυξάνονται με ρυθμό μικρότερο του μέσου επιπέδου της αντίστοιχης κατηγορίας και σε αραιότερα χρονικά διαστήματα.

Οπως επεσήμανε ο γενικός γραμματέας Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή Σωτήρης Αναγνωστόπουλος, «η επιτυχία του εγχειρήματος θα είναι εάν το καλάθι αυτό κινείται κάτω από το επίπεδο του τρέχοντος πληθωρισμού (σ.σ.: εκάστου μηνός)». Για παράδειγμα, στον πληθωρισμό 12% του Σεπτεμβρίου το καλάθι να κινείται στα επίπεδα του 6%-7%.

Η εξέλιξη των τιμών των προϊόντων αυτών θα βρίσκεται υπό συνεχή παρακολούθηση από το υπουργείο Ανάπτυξης, ώστε σε τακτική βάση να διαπιστώνεται ότι όντως επιδεικνύεται τιμολογιακή αυτοσυγκράτηση από την πλευρά της αγοράς.

Οι αλυσίδες που θα συμμετέχουν στην πρωτοβουλία, δηλαδή οι περίπου 13 που εμφανίζουν τζίρο 90 εκατ. ευρώ και άνω, θα είναι υποχρεωμένες να αναρτούν στην ιστοσελίδα του e-katanalotis.gr με διακριτό τρόπο το καλάθι με τα προϊόντα τα οποία έχουν συγκρατημένες τιμές.

Δυναμική λίστα

Η λίστα με τους κωδικούς δεν θα είναι μόνιμη αλλά «δυναμικά προσδιοριζόμενη», καθώς δύναται κάθε 7 ή 15 ημέρες να εμπλουτίζεται λαμβάνοντας υπόψη την εποχικότητα κάποιων προϊόντων, π.χ. την περίοδο των Χριστουγέννων.

Τα προϊόντα μέσω σαφούς σήμανσης – ενδεχομένως με ειδικό sticker – θα ξεχωρίζουν πως ανήκουν στο «καλάθι με τον χαμηλότερο πληθωρισμό», ενώ θα μπορούν να περιλαμβάνονται επιλεκτικά ή και στο σύνολό τους στα φυλλάδια προσφορών των αλυσίδων.

Αν διαπιστωθεί παρατυπία, οι κυρώσεις θα επιβάλλονται βάσει του νόμου περί παραπλάνησης των καταναλωτών.

Ποια είναι τα 50 προϊόντα

Το «καλάθι των 50» σύμφωνα με το ΥΠΑΝ περιλαμβάνει τα εξής προϊόντα:

Ρύζι (τύπου «Καρολίνα» μακρύκοκκο), ψωμί (για τοστ, φραντζόλα, φρυγανιές), μακαρόνια Νο 6, χοιρινό και πουλερικά (συσκευασμένα), αλλαντικά (γαλοπούλα ή/και πάριζα), κατεψυγμένα ψάρια (ένα είδος τουλάχιστον), γάλα φρέσκο (πλήρες και με χαμηλά λιπαρά), γάλα εβαπορέ, αγελαδινό γιαούρτι (γιαούρτι από γάλα αγελάδας χωρίς γεύσεις, γιαούρτι από γάλα αγελάδας), τυριά (φέτα, γκούντα, τυρί με χαμηλά λιπαρά), χυμός ντομάτας διατηρημένος, αβγά (κλωβοστοιχίας και αχυρώνα), μαργαρίνες παρθένο ελαιόλαδο, ηλιέλαιο, λαχανικά κατεψυγμένα (τουλάχιστον ένα από αρακά, μπάμιες, φασολάκια), λευκή ζάχαρη, παιδικές τροφές (φόρμουλα μωρών, γάλα βρεφικής ηλικίας), καφές (ελληνικός, στιγμιαίος καφές, γαλλικός), τσάι ή χαμομήλι, κακάο σε σκόνη, χυμός πορτοκάλι, εμφιαλωμένο μεταλλικό νερό (500 ml ή 1 lt), απολυμαντικά χεριών και αντισηπτικά, απορρυπαντικά πλυντηρίου (υγρά και σε σκόνη – όχι ταμπλέτες), απορρυπαντικά για σφουγγάρισμα και καθαρισμού επιφανειών – χλωρίνες, απορρυπαντικά πιάτων για πλύσιμο στο χέρι, χαρτί κουζίνας, οδοντόκρεμες, χαρτί υγείας, σερβιέτες, ταμπόν, σαμπουάν, σαπούνια σε στερεή κατάσταση, πάνες ακράτειας, πάνες για μωρά, μωρομάντιλα, είδη ατομικής υγιεινής για μωρά, σαμπουάν για μωρά, τροφή για σκύλους και γάτες, ένα τουλάχιστον είδος αναψυκτικού.

Στην παραπάνω λίστα ασφαλείς πληροφορίες αναφέρουν ότι θα προστεθούν το αλεύρι και τα όσπρια και ενδεχομένως να αφαιρεθούν τα αναψυκτικά.

Eντυπη έκδοση ΤΟ ΒΗΜΑ