«Είναι απίθανο ο Ερντογάν να επιτεθεί στην Ελλάδα»

Της Μαρίας Βασιλείου

Μια επίθεση στην Ελλάδα θα οδηγούσε την Τουρκία εκτός ΝΑΤΟ, δηλώνει ο ελληνικής καταγωγής ναύαρχος ε.α. και πρώην ανώτατος συμμαχικός διοικητής Ευρώπης του ΝΑΤΟ Τζέιμς Σταυρίδης στη συνέντευξη που παραχώρησε στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο», προτάσσοντας την ανάγκη για διάλογο μεταξύ των δύο πλευρών. Ο έμπειρος ναύαρχος αναλύει επίσης τα δεδομένα στον ουκρανικό πόλεμο, αλλά και τις πιθανές αντιδράσεις του Πούτιν.

«Πιστεύω ότι είναι πολύ απίθανο ο πρόεδρος Ερντογάν να επιτεθεί στην Ελλάδα. Ενώ ο πολεμικός τόνος και οι περιστασιακές στρατιωτικές εξορμήσεις, τόσο ναυτικές όσο και αεροπορικές, πιθανότατα θα συνεχιστούν, η πιθανότητα η Τουρκία να φύγει από τη συμμαχία του ΝΑΤΟ, και μια επίθεση στην Ελλάδα θα οδηγούσε, φυσικά, σε άμεση αποχώρηση από το ΝΑΤΟ, δεν είναι ρεαλιστική. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα αυτή τη στιγμή, καθώς η τουρκική οικονομία συνεχίζει να υποχωρεί άσχημα», επισημαίνει ο πρώην ανώτατος συμμαχικός διοικητής Ευρώπης του ΝΑΤΟ απαντώντας σε σχετική μας ερώτηση. Τι προτείνει; «Οπως πάντα, ο καλύτερος τρόπος δράσης είναι να κάνουμε ανεπίσημες (off the record) συνομιλίες που επισημαίνουν στους τούρκους εταίρους μας στο ΝΑΤΟ ότι η επιθετική συμπεριφορά προς την Ελλάδα δεν είναι αποδεκτή. Ο δρόμος της διαπραγμάτευσης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, που διευκολύνεται από το ΝΑΤΟ, για στρατιωτική απεμπλοκή είναι σαφώς καλύτερος από την επίδειξη δύναμης σε μια ήδη ασταθή Ανατολική Μεσόγειο», συνιστά ο ελληνικής καταγωγής αμερικανός ναύαρχος.

Οι ανησυχίες του Πούτιν

Περνώντας στον ουκρανικό πόλεμο, ο κ. Σταυρίδης επισημαίνει εξαρχής ότι ο Πούτιν αντιμετωπίζει συνεχώς «μια σειρά από πισωγυρίσματα». «Στην κορυφή της λίστας των ανησυχιών του βρίσκονται τα συνεχιζόμενα σημαντικά κέρδη των Ουκρανών. Εχοντας εκδιώξει τη Ρωσία από σχεδόν 3.000 τετραγωνικά μίλια κατακτημένου εδάφους, τα περισσότερα στα ανατολικά, το Κίεβο στρέφει τώρα το βλέμμα του στον Νότο. Οι Ρώσοι μέχρι στιγμής δεν μπόρεσαν να σταθεροποιήσουν τις γραμμές τους στο μέτωπο και τα στρατεύματα σε ορισμένες περιπτώσεις απλώς υποχωρούν. Οι Ουκρανοί καταλαμβάνουν χωριά που προστατεύονται από μια διμοιρία με δώδεκα στρατιώτες, όπου θα έπρεπε να υπάρχει τουλάχιστον ένας λόχος ή ένα τάγμα. Παράλληλα, αυξάνονται οι αναφορές για ρώσους στρατιώτες που απλώς βάζουν πολιτικά ρούχα και φεύγουν από το πεδίο της μάχης, οι οποίοι μπορεί να μην προσπαθούν καν να επιστρέψουν στη Ρωσία, αλλά μάλλον στοχεύουν να ενταχθούν στη διασπορά των 200.000-300.000 ρώσων στρατιωτών σε γειτονικές χώρες».

Κατά τον κ. Σταυρίδη, ούτε η εικόνα στο εσωτερικό της Ρωσίας βοηθά τον Πούτιν. «Η κριτική τόσο στον Πούτιν όσο και στους δύσμοιρους στρατηγούς του αυξάνεται τόσο από την Αριστερά, που μισεί τον πόλεμο και βλέπει όλο και περισσότερες ευκαιρίες να αποδυναμώσει τον Πούτιν, όσο και από τη Δεξιά, που ζητεί πυρηνικά χτυπήματα και γενική κινητοποίηση όλων των ανδρών αμέσως. Το υπερθέαμα του Πούτιν στην Κόκκινη Πλατεία ξεγέλασε λίγους από τους διανοουμένους με πρόσβαση στο Διαδίκτυο, ενώ η αγροτική, αμόρφωτη και φτωχή βάση της χώρας είναι ακόμα με τον Πούτιν – ωστόσο οι ρωγμές αναπτύσσονται ακόμη και εκεί. Ενώ ο Πούτιν έχει ακόμα τα χέρια του στους πραγματικούς μοχλούς εξουσίας, υπηρεσίες πληροφοριών, ελίτ στρατιωτικές μονάδες, πυρηνικούς κώδικες, υποδομές υδρογονανθράκων, υπάρχει μια αυξανόμενη αίσθηση χάους και επικείμενης καταστροφής. Οι πιθανότητες να ανατραπεί ο Πούτιν παραμένουν ελάχιστες, αλλά είναι σίγουρα υψηλότερες από ό,τι πριν από οκτώ μήνες, 10%-15%, παρουσιάζοντας δεκαπλάσια αύξηση». Προειδοποιεί, όμως, ότι «όλα αυτά κάνουν τον Πούτιν περισσότερο και όχι λιγότερο επικίνδυνο. Η εικόνα των γεγονότων του 1917-1922 σε ένα πυρηνικό κράτος δεν είναι παρήγορη, αλλά ελπίζουμε ότι θα άνοιγε την πόρτα σε μια διαπραγμάτευση με βάση τις παλιές συμφωνίες του Μινσκ».

Η έκβαση του πολέμου

Κατά τον κ. Σταυρίδη, «η βασική έκβαση του πολέμου με 60%-65% πιθανότητες παραμένει οι Ρώσοι να σκληρύνουν, να κρατήσουν την Κριμαία και το μεγαλύτερο μέρος του Ντονμπάς, ενώ οι Ουκρανοί θα πιέσουν σκληρά για να πάρουν πίσω όσο περισσότερο έδαφος μπορούν, αναζητώντας την καλύτερη διαπραγματευτική θέση για την άνοιξη». Θεωρεί ότι ο Πούτιν ελπίζει για έναν παγωμένο χειμώνα και για ρωγμές στην ενότητα της Δύσης, ΗΠΑ και Δύση θα συνεχίσουν να προσπαθούν να καλιμπράρουν τα γεγονότα με τρόπο που να επιτρέπει κάποιες εύλογες διεξόδους για τον Πούτιν, ενώ ο Μπάιντεν προσπαθεί για μια σχετικά ήπια προσγείωση, τουλάχιστον μέχρι στιγμής. «Μια χρήση πυρηνικών από τον Πούτιν θα μπορούσε να αλλάξει την εικόνα. Η δουλειά μας είναι να βρούμε έναν δρόμο προς μια διαπραγμάτευση που να αποφεύγει μια πυρηνική αντιπαράθεση. Κατά ειρωνικό τρόπο, οι ουκρανικές επιτυχίες καθιστούν πιο δύσκολο να επιτευχθεί αυτό», επισημαίνει.

«Ασύμμετρες απαντήσεις»

Ο κ. Σταυρίδης προειδοποιεί επίσης για το ενδεχόμενο ο Πούτιν, λόγω της αυξανόμενης αποτυχίας στο πεδίο της μάχης, να αναζητήσει «ασύμμετρες απαντήσεις». Ποιες; Πρώτον, μια εκστρατεία τρομοκρατικών βομβαρδισμών εναντίον του άμαχου πληθυσμού της Ουκρανίας. «Θα επιτύχουν ελάχιστα, ενώ θα πυροδοτήσουν την ήδη τεράστια οργή των Ουκρανών, θα αναγκάσουν τη Δύση να επιταχύνει τις παραδόσεις όπλων και πολύ πιθανόν να δημιουργήσουν ένα άνοιγμα για την παροχή τακτικού οπλισμού υψηλής απόδοσης στους Ουκρανούς», επεξηγεί. Προτείνει μεταξύ άλλων πυραυλικά συστήματα επιφανείας προς αεράμυνα, πιθανώς Patriot και Iron Dome, για άμυνα γύρω από μεγάλα πληθυσμιακά κέντρα και κρίσιμες υποδομές. Ταυτόχρονα θεωρεί ότι η τοποθέτηση του Σεργκέι Σουροβίκιν στη θέση του νέου διοικητή «δείχνει την πιθανότητα μιας παρατεταμένης εκστρατείας βομβαρδισμών».

Μια δεύτερη ασύμμετρη απάντηση θα μπορούσε να σημειωθεί στον κυβερνοχώρο. Ο ελληνικής καταγωγής ναύαρχος προβλέπει ότι «πιθανότατα ο Πούτιν θα κατευθύνει κυβερνοεπιθέσεις σε μαλακούς στόχους, όπως οι αλυσίδες εφοδιασμού των καταναλωτών. Οι σκληροί στόχοι των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, στρατιωτική διοίκηση και έλεγχος, χρηματοπιστωτικό σύστημα, κρίσιμες υποδομές όπως δίκτυα ηλεκτρισμού, νερού, φυσικού αερίου και μεταφορών, προστατεύονται καλύτερα, ενώ μια τέτοια επίθεση θα προκαλούσε σημαντική αντεπίθεση από τη Διοίκηση Κυβερνοχώρου των ΗΠΑ, κάτι που ανησυχεί σημαντικά το Κρεμλίνο».

Οσον αφορά τη χρήση πυρηνικών, εκτιμά: «Αν και δεν είναι αδιανόητο, η χρήση ενός τακτικού πυρηνικού όπλου από τους Ρώσους είναι δυνατή με πιθανότητα 10%-15%. Η χρήση ακόμη και ενός τακτικού πυρηνικού όπλου θα σήμαινε αμέσως μια σημαντική αλλαγή της παγκόσμιας γνώμης εναντίον της Ρωσίας και τόσο η Κίνα όσο και η Ινδία, που έχουν παίξει ουδέτερο ρόλο μέχρι στιγμής, το επεσήμαναν στον Πούτιν», καταλήγει.