Τράπεζες: Καθοριστικός ο ρόλος τους στη στήριξη της οικονομίας

Έτοιμες να στηρίξουν την πραγματική οικονομία στη νέα αναπτυξιακή φάση της χώρας, όπως και στα πρώτα χρόνια μετά την είσοδο στη ζώνη του ευρώ, είναι οι τράπεζες. Με πλεονάζουσα ρευστότητα, καθαρούς ισολογισμούς και ισχυρούς δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας, βρίσκονται πλέον σε θέση να χρηματοδοτήσουν επαρκώς νοικοκυριά και επιχειρήσεις, συμβάλλοντας για μία ακόμη φορά καθοριστικά στην ενίσχυση του ΑΕΠ.

Τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο την άμεση συσχέτιση της πιστωτικής επέκτασης με τους ρυθμούς μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας. Την επταετία 2002 – 2008, τα δανειακά υπόλοιπα των τραπεζών από τη δραστηριότητά τους στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 200 δισ. ευρώ περίπου. Την ίδια περίοδο, το ΑΕΠ από τα 147 αναρριχήθηκε στα 232 δισ. ευρώ. Πρόκειται για μία ενίσχυση της τάξης του 58%.

• Διαβάστε επίσης: Ο «χάρτης» του νέου τραπεζικού τοπίου

Την ανοδική πορεία διέκοψε η χρεοκοπία του δημοσίου και το κούρεμα του ελληνικού χρέους, που εξανέμισε εν μία νυκτί τα κεφάλαια του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Οι αγορές έκλεισαν τόσο για το κράτος, όσο και για τις τράπεζες, οι διοικήσεις των οποίων επικεντρώθηκαν για αρκετά χρόνια στη διαχείριση των κόκκινων δανείων που δημιούργησε η ύφεση και στην αναζήτηση κεφαλαίων προς εξασφάλιση της βιωσιμότητάς τους.

.

.

Μετά την είσοδο της χώρας στα μνημόνια, οι δανειοδοτήσεις υποχώρησαν σε ιστορικό χαμηλό στην εποχή του ευρώ, μιας και τα κανάλια άντλησης ρευστότητας από τις διεθνείς αγορές έκλεισαν, ενώ ο πιστωτικός κίνδυνος κατέστησε εξαιρετικά αυστηρούς τους κανόνες πιστοληπτικής αξιολόγησης των ενδιαφερόμενων για νέο δανεισμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα υπόλοιπα των δανείων κατέγραψαν αρνητικούς ρυθμούς μεταβολής για 9 συνεχή έτη, από το 2011 έως το 2019. Το ΑΕΠ από την άλλη υποχώρησε κατά 30% περίπου στο χαμηλό των 175 δισ. ευρώ το 2016.

Η έξοδος ωστόσο από τα προγράμματα στήριξης, η σημαντική βελτίωση της επενδυτικής εμπιστοσύνης την τελευταία τριετία, ο επιτυχημένος μετασχηματισμός των μεγαλύτερων τραπεζικών ομίλων, η στήριξη της ρευστότητας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και από ευρωπαϊκούς φορές μέσω προγραμμάτων εγγυοδοσίας που ενεργοποιήθηκαν μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, αλλά και οι ευνοϊκές για τα δεδομένα της κρίσης συνθήκες στις αγορές, οδήγησε σε σημαντική ενίσχυση του δανεισμού.

Το ΑΕΠ σκαρφάλωσε στα 183 δισ. ευρώ το 2019, με την υποστήριξη και των τραπεζικών πιστώσεων. Μετά την αναπόφευκτη βουτιά του 2020 λόγω των lockdowns που περιόρισαν την οικονομική δραστηριότητα, το 2021 η χώρα πέτυχε ρυθμούς ανάπτυξης 8,4%, ενώ το 2022 αναμένεται να κλείσει με άνοδο της τάξης του +6%.

Σε αυτό το διάστημα οι ρυθμοί πιστωτικής επέκτασης διαμορφώθηκαν για πρώτη φορά μετά από 9 χρόνια σε θετικό έδαφος. Στο 3,50% το 2020, στο 1,4% το 2021, ενώ εφέτος, με βάση τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, διαμορφώνονται στη ζώνη του 5%.

Οι νέες εκταμιεύσεις πέρυσι έφτασαν σε υψηλό δεκαετίας, στα 25 δισ. ευρώ, με την καθαρή πιστωτική επέκταση να ανέρχεται σε 5,5 δισ. ευρώ περίπου. Για το 2022 οι νέες χορηγήσεις εκτιμάται ότι θα ξεπεράσουν τα 10 δισ. ευρώ, ενώ σημαντικό ρόλο για τη στήριξη της οικονομίας με φθηνά κεφάλαια παίζει ήδη το Ταμείο Ανάκαμψης, με συνολικούς πόρους της τάξης των 12 δισ. ευρώ, που μπορούν να κινητοποιήσουν επενδύσεις άνω των 25 δισ. ευρώ τα επόμενα 5 χρόνια.