Ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν εξελίσσεται όπως ήλπιζε το Κρεμλίνο. Όταν η Ρωσία εισέβαλε στη γείτονα, επεδίωκε να καταλάβει γρήγορα γρήγορα το Κίεβο και να συνεχίσει θέτοντας υπό τον έλεγχό της όσο μεγαλύτερη έκταση από τ’ ανατολικά της χώρας ήταν δυνατό. Όπως το είχαν στο μυαλό τους υποτίθεται ότι θα διαρκούσε λίγες μέρες, ωστόσο είμαστε στον όγδοο μήνα και το τέλος δεν φαίνεται να πλησιάζει.

Καθώς ο Βλαντιμίρ Πούτιν χάνει δυνάμεις και εδάφη, η ρωσική πλευρά κλιμακώνει ανελέητα την κατάσταση με το Κίεβο. Τις τελευταίες τρεις μέρες η ουκρανική πρωτεύουσα δέχεται συνεχώς πλήγματα από drone καμικάζι. Οι επιθέσεις συχνά βάλλουν συγκροτήματα κατοικιών και σκοτώνουν άμαχους πολίτες, ενώ σημαντικές υποδομές έχουν υποστεί εκτεταμένες καταστροφές με αποτέλεσμα να υπάρχουν διακοπές σε βασικές παροχές.

Στο μεταξύ ο Ρώσος πρόεδρος κήρυξε στρατιωτικό νόμο στο Ντονέτσκ, το Λουχάνσκ, τη Χερσώνα και τη Ζαπορίζια. Την ίδια ώρα, Ρώσοι αξιωματούχοι εκτοπίζουν στη Ρωσία σχεδόν 60.000 κατοίκους από τη Χερσώνα. Τους λένε να εγκαταλείψουν την περιοχή «το συντομότερο δυνατό» για να εγκατασταθούν εκεί οι ίδιοι. Κι όλ’ αυτά με φόντο ένα ατέρμονο κουβεντολόι της Ρωσίας για τα πυρηνικά, με τα οποία ο Πούτιν προσπαθεί να φοβερίσει τη Δύση από την πρώτη στιγμή.

Η κατάσταση είναι κρίσιμη και αναρωτιόμαστε: πού πάει το πράγμα από ‘δω και πέρα;

Πυρηνική απειλή

Οι απανωτές αποτυχίες της ρωσικής πλευράς έχουν εγείρει το ερώτημα αν ο Πούτιν σκοπεύει να χρησιμοποιήσει πυρηνικό όπλο ενάντια στην Ουκρανία. Εξάλλου είχε εξαρχής απειλήσει με μια τέτοια κίνηση σε περίπτωση που ο πόλεμος δεν πήγαινε όπως θα ήθελε.

Όπως επισημαίνει στο περιοδικό Time ο Steven Pifer, πρώην πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ουκρανία, ο στόχος ενός τέτοιου χτυπήματος θα ήταν διττός: να αναγκάσει το Κίεβο να παραδοθεί και να πείσει τους δυτικούς να αποσύρουν τη στρατιωτική βοήθεια που προσφέρουν στην Ουκρανία. Αυτές οι εξελίξεις θα έδιναν στον Πούτιν μια ανάσα άκρως απαραίτητη, αφού αυτή τη στιγμή παραπαίει ανάμεσα στο πλεονέκτημα και την πανωλεθρία.

Ωστόσο, ο αξιωματούχος τονίζει πως οι Ρώσοι καλά θα κάνουν να το σκεφτούν επισταμένα προτού προβούν σε μια τέτοια επίθεση και συγκεκριμένα να υπολογίσουν πώς θα είναι τα πράγματα αφότου πατήσουν το κουμπί. Πρώτα από όλα, ένα πυρηνικό χτύπημα θα βοηθούσε ελάχιστα στο πεδίο, αφού ο ουκρανικός στρατός δεν συγκεντρώνει τις δυνάμεις του κάπου μαζικά προκειμένου να προσφέρει έναν αποτελεσματικό στόχο.

Κάτι άλλο που πρέπει να σκεφτούν είναι αν το σοκ από την πρώτη πυρηνική επίθεση εδώ και 75 χρόνια θα ενθαρρύνει πράγματι το Κίεβο να παραδώσει τα όπλα.

«Οι Ουκρανοί καταλαβαίνουν τι σημαίνει μια ρωσική νίκη: εκτελέσεις με συνοπτικές διαδικασίες, μαζικές συλλήψεις, θάλαμοι βασανιστηρίων, στρατόπεδα φιλτραρίσματος και απώλεια της ανεξαρτησίας τους. Η κλιμάκωση από την πλευρά της Ρωσίας -όπως βλέπουμε με τους πυραύλους που πέφτουν σε πόλεις αδιακρίτως- το μόνο που έκανε είναι να σκληρύνει τη θέληση της Ουκρανίας να αντισταθεί. Είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα συνεχίσουν να μάχονται και μετά την πυρηνική επίθεση» εκτιμά ο Pifer.

Τέλος, το Κρεμλίνο θα πρέπει να αναλογιστεί τις αντιδράσεις διεθνώς. Η Ρωσία πιθανότητα θα έβρισκε απέναντί της την Ινδία, σχεδόν σίγουρα την Κίνα, καθώς και τον υπόλοιπο νότιο κομμάτι του πλανήτη• μέχρι στιγμής όλα αυτά τα μέρη έχουν παραμείνει ουδέτερα. Η Μόσχα θα έρθει αντιμέτωπη με ευρεία διεθνή κατακραυγή, ο Πούτιν θα γίνει παρίας στην παγκόσμια σκηνή και άλλα κράτη -που δεν το έχουν κάνει μέχρι τώρα- πιθανώς θ’ ανέβουν στο τρένο των κυρώσεων.

Το ρίσκο είναι μεγάλο. Και δεν έχει λογική για το Κρεμλίνο να το πάρει εφόσον η χώρα του δεν απειλείται από τη σύγκρουση στην Ουκρανία. Η Ρωσία μπορεί να χάσει τον πόλεμο -δηλαδή τα ουκρανικά στρατεύματα να διώξουν τα ρωσικά απ’ τα ουκρανικά εδάφη- και το ρωσικό κράτος θα συνεχίσει να υπάρχει. Οι ουκρανικές δυνάμεις δεν θα εκστρατεύσουν ως τη Μόσχα.
Φυσικά κανείς δεν μπορεί να ξέρει αν στην περίπτωση του Πούτιν θα νικήσει η λογική.

Τι σκέφτεται;

Επανέρχεται λοιπόν το συνηθισμένο αλλά καίριο ερώτημα: τι ακριβώς σκέφτεται ο Βλαντιμίρ Πούτιν; «Το να μπει κανείς στο μυαλό του ηγέτη του Κρεμλίνου είναι ατελέσφορη αποστολή. Είναι όμως σημαντικό να προσπαθήσουμε. Ίσως τώρα περισσότερο από ποτέ, δεδομένου του διαρκούς ρωσικού τιτιβίσματος για τα πυρηνικά» σχολιάζει ο Steve Rosenberg του BBC.

Η Μόσχα παραδέχεται πως τα στρατεύματά της μετρούν σημαντικές απώλειες. Τις τελευταίες εβδομάδες χάνει ουκρανικά εδάφη που προηγούμενα είχε καταλάβει. Ο Πούτιν προχώρησε σε μερική επιστράτευση για να τονώσει τις δυνάμεις του• κάτι που είχε πει ότι δεν θα κάνει. Οι κυρώσεις εξακολουθούν να διαβρώνουν τη ρωσική οικονομία.

Μέσα σ’ αυτό το χάος θα σκεφτόταν ποτέ ο Πούτιν πως είχε άδικο και πως η απόφασή του να εισβάλει στην Ουκρανία ήταν ένα μεγάλο λάθος; Μπορεί και όχι.

Σύμφωνα με τον Konstantin Remchukov, εκδότη και αρχισυντάκτη της ρωσικής εφημερίδας Nezavisimaya Gazeta, «οι αντιλήψεις του Πούτιν είναι που κατευθύνουν όλη την κατάσταση σ’ αυτή τη σύγκρουση. Είναι ο απολυταρχικός ηγέτης μιας πυρηνικής δύναμης. Έχει κάποιες ισχυρές ιδέες και αντιλήψεις που τον τρελαίνουν. Έχει αρχίσει να πιστεύει πως αυτή η σύρραξη συνιστά υπαρξιακή απειλή και γι’ αυτό είναι σημαντική. Όχι μόνο για τον ίδιο, αλλά και για το μέλλον της Ρωσίας».

Αν ο πόλεμος έχει υπαρξιακό χαρακτήρα, μέχρι πού είναι ο Πούτιν έτοιμος να φτάσει; Όλα επιστρέφουν στα πυρηνικά. Θα το έκανε ή όχι; «Δεν νομίζω ότι θα το κάνει» είπε πριν λίγες μέρες ο Τζο Μπάιντεν στο CNN. «Αλλά πιστεύω ότι είναι ανεύθυνο από μέρους του να το συζητά».

Headlines