Η Ελλάδα αναβαθμίζει τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ ενώ η Άγκυρα επιτίθεται στην Ουάσιγκτον

Περνάνε κρίση οι σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας; Διανύουμε μία περίοδο που μπορεί να οδηγήσει σε ρήξη; Είναι τα ελληνοτουρκικά μέρος του παζλ; Μπορεί η Αθήνα να «επωφεληθεί» από ενδεχόμενη κρίση των σχέσεων; Και τέλος είναι στις επιλογές των ΗΠΑ μία ρήξη με την Άγκυρα;

Είναι γεγονός ότι ο τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιλέγει να στοχοποιεί τις ΗΠΑ, για όσα δεν του δίνουν και κυρίως για όσα θεωρεί ότι δίνουν σε άλλους. Το αίτημα της Τουρκίας για τα F-16, τόσο την αναβάθμιση όσο και μία νέα παρτίδα, οι αμερικανικές κυρώσεις CAATSA, που επιβλήθηκαν στην Άγκυρα με αιχμή την αγορά των S-400 από τη Ρωσία, η αποβολή της Τουρκίας από το πρόγραμμα των F-35 είναι στα ζητήματα που κάνουν τον Ερντογάν να θεωρεί ότι πρέπει να αντιδράσει απέναντι στις ΗΠΑ.

Διαβάστε επίσης: Ερντογάν: Απειλεί τις ΗΠΑ – «Αν δεν προχωρήσουν τα F-16, θα στραφούμε αλλού»

Η αντίδραση περνάει σαφώς και από τις σχέσεις που αναπτύσσουν οι ΗΠΑ με την Ελλάδα, οι οποίες διανύουν την πιο ισχυρή φάση της ιστορίας τους, όπως σημειώνουν αναλυτές και διπλωμάτες. Με το ερώτημα να είναι αν τελικά αυτό μπορεί να έχει αποτέλεσμα μετατόπιση της Ουάσιγκτον στα ελληνοτουρκικά προς τις θέσεις της Ελλάδας και να αλλάξει όντως τις ισορροπίες να επιμένει.

Η ελληνική απειλή

Τόσο ο Ερντογάν, όσο και οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης του, Χουλουσί Ακάρ και Μεβλούτ Τσαβούσογλου επιμένουν να στηλιτεύουν την ελληνοαμερικανική συμφωνία αμοιβαίας αμυντικής συνεργασίας και δη τη βάση της Αλεξανδρούπολης και της Σούδας. Η Άγκυρα βάζει την «ελληνική απειλή» στο κάδρο του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας προκειμένου να χτίσει το αφήγημα της ενώ δείχνει τις ΗΠΑ ως τη δύναμη που υποκινεί τις εξελίξεις.

Συνδέει την Ουάσιγκτον με την «στρατικοποίηση των νησιών» ενώ την καταγγέλλει και για την άρση του εμπάργκο όπλων απέναντι στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Ωστόσο ο Ερντογάν δείχνει να θέλει να διατηρήσει κάποιες ελάχιστες ισορροπίες, δεδομένου ότι έχει ανάγκη τα F-16 και παρά τις κατηγορίες που εξαπολύει προς την Ουάσιγκτον, υποστηρίζει ότι οι προοπτικές για την απόκτηση των μαχητικών είναι σε θετική κατεύθυνση. Για να προσθέσει ωστόσο ότι τα αμερικανικά αεροσκάφη δεν αποτελούν την μοναδική επιλογή για την Τουρκία.

Η σχέση Πούτιν – Ερντογάν

Ακόμα και αν Ελλάδα και Κύπρος εμφανίζονται ως ένας παράγοντας έντασης στις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας, στην πραγματικότητα ο λόγος που ανεβάζει τους τόνους, όλοι γνωρίζουν ότι είναι οι σχέσεις Πούτιν – Ερντογάν. Και αν ο Πούτιν χρησιμοποιεί τον Ερντογάν ως έναν «Δούρειο Ίππο» με στόχο ρήγμα στο ΝΑΤΟ και ο Ερντογάν με την πολιτική των ισορροπιών έχει πετύχει ΗΠΑ και Ρωσία να ανταγωνίζονται και να πλειοδοτούν – ορισμένες φορές – για την συμμαχία της Τουρκίας.

Πούτιν και Ερντογάν ανακοίνωσαν συμφωνία για την δημιουργία ενός κέντρου φυσικού αερίου που θα τροφοδοτεί την Ευρώπη. Ενώ την ίδια στιγμή η ρωσική εταιρεία Rosatom ανακοίνωσε ότι ξεκίνησαν συνομιλίες με την Άγκυρα για ένα δεύτερο πυρηνικό εργοστάσιο πλην του Ακκουγιού στη Σινώπη.

Για κάποιους δε για τις ΗΠΑ η αντικατάσταση της Γερμανίας από την Τουρκία στην εξίσωση της μεταφοράς του ρωσικού φυσικού αερίου θα μπορούσε να είναι και ένα «στοίχημα».

Η καταδίκη των ρωσοτουρκικών σχεδιασμών

Επισήμως πάντως το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχει τοποθετηθεί όσον αφορά την ενεργειακή συνεργασία και τα πρότζεκτς που έχουν ανακοινώσει Μόσχα και Άγκυρα σημειώνοντας ότι η οι ΗΠΑ: «παροτρύνουμε τους συμμάχους μας να λάβουν μέτρα για να διαφοροποιήσουν τις πηγές ενέργειας τους και να μειώσουν την ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία. Ειδικότερα στην περίπτωση της Τουρκίας, συνεργαζόμαστε στενά μαζί της για να βοηθήσουμε τις δικές της προσπάθειες για την ενίσχυση της μακροπρόθεσμης ενεργειακής ασφάλειας».

Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με δημοσίευμα της Daily Sabah στις 13 Οκτωβρίου ο αμερικανός βοηθός υφυπουργός – και πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Αθήνα – Τζέφρι Πάιατ σε δηλώσεις του στην Τουρκία αναφέρθηκε στην προσοχή που δίνει η Ουάσιγκτον στο διάλογο με την ΆΓκυρα για ζητήματα προμήθειας φυσικού αερίου. Έκανε δε λόγο για υψηλού βαθμού συναίνεσης με τις τουρκικές αρχές για τη σημασία του διαλόγου.

Λέγοντας ότι  η προμήθεια αμερικανικού LNG στην Ευρώπη θα συνεχίσει να αυξάνεται, ο Πάιατ  είπε ότι οι ΗΠΑ τείνουν να γίνουν ο μεγαλύτερος εξαγωγέας LNG στον κόσμο φέτος και είναι «σαφές ότι οι αμερικανικές εταιρείες συνεργάζονται με επιτυχία με την Τουρκία στον τομέα του LNG».

Την ίδια στιγμή υπενθυμίζεται ο δίαυλος επικοινωνίας του συμβούλου εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, Τζέικ Σάλιβαν με τον εκπρόσωπο του Ερντογάν, Ιμπραχήμ Καλίν, ο οποίος έχει ενεργοποιηθεί και λειτουργεί με τη συνάντηση τους στις αρχές Οκτωβρίου να ακολουθεί τηλεφωνική επικοινωνία λίγες μέρες μετά.

Η αναβάθμιση της Ελλάδας

Διπλωμάτες αναγνωρίζουν ότι οι συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί και οι γεωπολιτικές αλλαγές που προκαλεί η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχουν φέρει την Ελλάδα σε αναβαθμισμένη θέση στο ΝΑΤΟ. Σημειώνουν δε ότι και οι σχέσεις Ελλάδας – ΗΠΑ έχουν φτάσει στο υψηλότερο επίπεδο της ιστορίας τους.

Δεν τα βάζουν ωστόσο στη ζυγαριά με τις σχέσεις της Τουρκίας, τόσο με τις ΗΠΑ όσο και με το ΝΑΤΟ, υπογραμμίζοντας ότι παρά την όποια κρίση, οι συγκρίσεις καλό είναι να αποφεύγονται. Γιατί όσο και αν ο Ερντογάν εκνευρίζει τους δυτικούς, η Τουρκία δεν χάνει τη σημασία της.

Εκτιμώντας ότι όσο και αν προχωρά η αναβάθμιση της Ελλάδας αυτό δεν σημαίνει και μετατόπιση της Ουάσιγκτον στα ελληνοτουρκικά, επί της ουσίας και με την έννοια της παρέμβασης. Ακόμα και αν Τσαβούσογλου και Ερντογάν γκρινιάζουν περί ανισορροπίας.

Για άλλους διπλωμάτες πάλι οι τοποθετήσεις των τούρκων αξιωματούχων είναι ενδεικτική για το προβάδισμα που αποκτά η Αθήνα και λόγω της τουρκικής συμπεριφοράς.

Με τους πιο ψύχραιμους να απεύχονται μία κρίση στα ελληνοτουρκικά που θα δείξει τις προθέσεις όλων…