Ξανά το χρέος

Επειτα από μεγάλο χρονικό διάστημα επέστρεψε ξανά αυτή την εβδομάδα το σενάριο για ένα νέο σχέδιο μείωσης του ελληνικού χρέους. Η διαρροή δεν έγινε οπουδήποτε, αλλά στη γερμανική εφημερίδα «Handelsblatt». Τον Νοέμβριο θα παρουσιάσει η Κομισιόν την πρότασή της για το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, το οποίο επί της ουσίας έχει ανασταλεί από τις αρχές του 2020. Το αργότερο στις αρχές του 2024 θα τεθεί εκ νέου σε εφαρμογή, προφανώς με κάποιες αλλαγές που τώρα θα αποφασιστούν. Σύμφωνα με τη διαρροή, θα προβλέπει σε γενικές γραμμές ό,τι ίσχυε, δηλαδή ανώτατο επιτρεπόμενο όριο χρέους της τάξεως του 60%, αλλά με πολλές επιμέρους αλλαγές.

Ειδικά για την Ελλάδα και την Ιταλία όμως, τις χώρες υψηλού κινδύνου, το πλάνο είναι να υποβληθούν ξεχωριστά σχέδια, με στόχο τη μείωση των χρεών τους, μόνο για αυτές τις χώρες στο 90%.

Το ρεπορτάζ συνοδευόταν από τέσσερα ανησυχητικά σημάδια. Το πρώτο ήταν ότι στις χώρες αυτές, δηλαδή στην Ελλάδα και την Ιταλία, θα ασκηθεί πίεση για αυξημένη εξοικονόμηση πόρων. Το δεύτερο είναι ότι το σχέδιο θα συνοδεύεται από ορισμένες μεταρρυθμίσεις, όπως αυτές του συνταξιοδοτικού. Το τρίτο, θα υπάρξουν διμερείς διαπραγματεύσεις, που μοιραία σκάνε πάνω στον χρόνο των εκλογών. Το μόνο καθησυχαστικό ήταν η αναφορά στο μοντέλο που θα ακολουθηθεί, το οποίο θα προσιδιάζει στο συνοδευτικό πακέτο μεταρρυθμίσεων του Ταμείου Ανάκαμψης. Υπενθυμίζεται ότι για την εκταμίευση των συγκεκριμένων κονδυλίων προϋπόθεση αποτελεί η υλοποίηση μιας σειράς εξαιρετικά ήπιων μεταρρυθμίσεων.

Η «βόμβα» ωστόσο που περιλαμβάνει το εν λόγω δημοσίευμα είναι ότι η χώρα θα πρέπει να δεσμευτεί ότι θα εφαρμόσει ένα τετραετές πρόγραμμα που θα βάλει την οικονομία σε ένα μονοπάτι μείωσης του χρέους της στο 90% του ΑΕΠ, έπειτα από μερικά χρόνια! Πώς θα γίνει αυτό; Από τη διαπραγμάτευση που θα κάνει η ελληνική κυβέρνηση. Πιθανότατα, μια τέτοιου είδους συμφωνία να ξεπερνά την πολιτική εντολή της παρούσας κυβέρνησης και να αποτελεί τη βάση εκλογής της επόμενης. Να ψηφίσουμε δηλαδή για την κυβέρνηση που θα διαπραγματευτεί το οικονομικό μας μέλλον. Οπως γίνεται αντιληπτό από μόνο του το εν λόγω θέμα, μπορεί να αποτελέσει τη βάση όλων των συζητήσεων κατά την προεκλογική περίοδο. Υπενθυμίζεται ότι το ελληνικό δημόσιο χρέος κινείται στην περιοχή του 164% του ΑΕΠ και υπό προϋποθέσεις, βοηθούντος και του πληθωρισμού, αλλά και κάποιων αποπληρωμών παλαιών δανείων που κάνει αυτή η κυβέρνηση, μπορεί να διολισθήσει στο 150% του ΑΕΠ στο τέλος του έτους. Ολα αυτά με προϋπόθεση ότι το ΑΕΠ θα φτάσει τα 205 δισ. ευρώ φέτος. Στον βαθμό που επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες, οι οποίες η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν εδώ και ένα έτος καθώς μετατέθηκαν οι αποφάσεις λόγω της ενεργειακής κρίσης, τότε η ελληνική οικονομία θα πρέπει να ανέβει ξανά ένα βουνό. Να ξεπεράσει τον εαυτό της.

Μια επιθετική μείωση χρέους σαν αυτή που προτείνεται μπορεί να γίνει με συγκεκριμένους τρόπους. Ο πρώτος είναι ξεκάθαρο ότι δεν «παίζει» και είναι το κούρεμα του χρέους. Ο δεύτερος είναι να επιστρέψει η χώρα σε σκληρά μέτρα ώστε να πετυχαίνει μεγάλα πρωτογενή πλεονάσματα (της τάξεως του 3,5%), όπως προβλεπόταν μετά τη συμφωνία του 2018.

Ο τρίτος είναι ο συνδυασμός πολύ υψηλών ρυθμών ανάπτυξης (αύξηση του αριθμητή) σε συνδυασμό με μέτρα, προφανώς ηπιότερα ώστε να μην μπλοκάρεται η ανάπτυξη. Το σίγουρο είναι ότι αργά ή γρήγορα η χώρα θα βρεθεί ξανά να συζητά για υπαρξιακά της ζητήματα, εν μέσω προεκλογικής περιόδου…