Γιατί δεν υπάρχουν άνδρες στους δρόμους της Μόσχας;

Κάποτε τις Παρασκευές τα απογεύματα το κουρείο Chop-Chop στο κέντρο της Μόσχας ήταν φίσκα. Όμως το τελευταίο Σαββατοκύριακο μόλις μία στις τέσσερις καρέκλες ήταν κατειλημμένη.

«Κανονικά θα ήμασταν γεμάτοι τώρα, αλλά περίπου οι μισοί από τους πελάτες μας έχουν φύγει» λέει στους NYTimes η Olya, υπεύθυνη του μαγαζιού. Πολλοί από τους πελάτες -μαζί με τους μισούς μπαρμπέρηδες- έχουν φύγει από τη Ρωσία για να αποφύγουν την εκστρατεία επιστράτευσης του Βλαντιμίρ Πούτιν που επιθυμεί να κινητοποιήσει εκατοντάδες χιλιάδες άνδρες για τη φθίνουσα στρατιωτική του επιχείρηση στην Ουκρανία.

Διαβάστε επίσης: Tass: Ζητούν από τον Ζελένσκι να αλλάξει σε λατινικό το κυριλλικό αλφάβητο της Ουκρανίας

Πολλοί άνδρες δεν βγαίνουν στους δρόμους από φόβο μήπως τους επιδώσουν την ειδοποίηση. Καθώς πήγαινε στη δουλειά την Παρασκευή, ο Olya είδε μέλη των αρχών να στέκονται σε καθεμία από τις τέσσερις εξόδους του μετρό και να ελέγχουν προσωπικά έγγραφα. Ο σύντροφός της, που ήταν κουρέας στο μαγαζί, επίσης έφυγε• και ο χωρισμός τους έχει αρχίσει να τους επηρεάζει.

«Κάθε μέρα είναι δύσκολη» παραδέχθηκε η Olya, που όπως και άλλες γυναίκες που έχουν δώσει συνεντεύξεις δεν ήθελε να δώσει το επίθετό της γιατί φοβάται την τιμωρία. «Είναι δύσκολο για μένα να γνωρίζω τι πρέπει να κάνω. Πάντα κάναμε σχέδια σαν ζευγάρι» είπε.

Η περίπτωση της Olya δεν είναι μοναδική. Αν και εξακολουθούν να υπάρχουν πολλοί άνδρες σ’ αυτή την πόλη των 12 εκατ. κατοίκων, η παρουσία τους σε ολόκληρη την πρωτεύουσα έχει μειωθεί αισθητά -στα εστιατόρια, στις κοινότητες, σε συγκεντρώσεις όπως τα δείπνα και τα πάρτι. Αυτό ισχύει κυρίως για τους διανοούμενους της πόλης, οι οποίοι συχνά έχουν διαθέσιμο εισόδημα και διαβατήρια για να ταξιδέψουν στο εξωτερικό.

Κάποιοι άνδρες που αποστρέφονται την εισβολή στην Ουκρανία, έφυγαν όταν ξέσπασε ο πόλεμος. Άλλοι που αντιτίθενται συγκεκριμένα στον Πούτιν, έφυγαν γιατί φοβήθηκαν τη φυλάκιση ή την καταστολή. Όμως οι περισσότεροι άνδρες που έφυγαν τις τελευταίες εβδομάδες το έκαναν είτε γιατί τους ζήτησε να πολεμήσουν, είτε επειδή ήθελαν να αποφύγουν την επιστράτευση, είτε επειδή ανησυχούσαν πως η Ρωσία θα κλείσει τα σύνορα σε περίπτωση που ο Πούτιν κηρύξει στρατιωτικό νόμο.

Κανείς δεν ξέρει ακριβώς πόσοι έχουν εγκαταλείψει τη χώρα από όταν ο Πούτιν ανακοίνωσε μερική επιστράτευση. Πάντως λείπουν εκατοντάδες χιλιάδες άνδρες. Ο Πούτιν είπε την Παρασκευή ότι τουλάχιστον 220.000 έχουν επιστρατευτεί.

Τουλάχιστον 200.000 άνδρες πήγαν στο γειτονικό Καζακστάν, στο οποίο οι Ρώσοι μπορούν να μπουν χωρίς διαβατήριο, σύμφωνα με τις αρχές εκεί. Δεκάδες χιλιάδες άλλοι έχουν διαφύγει στη Γεωργία, στην Αρμενία, στο Αζερμπαϊτζάν, στο Ισραήλ, στην Αργεντινή και στη δυτική Ευρώπη.

«Νιώθω ότι τώρα είμαστε μια χώρα γυναικών» είπε η Stanislava, φωτογράφος 33 ετών, στη διάρκεια ενός πάρτι στο οποίο παρευρέθηκαν κυρίως γυναίκες. «Έψαχνα φίλους μου άνδρες να με βοηθήσουν να μετακινήσω κάτι έπιπλα και συνειδητοποίησα ότι σχεδόν όλοι έχουν φύγει».

Πολλές παντρεμένες γυναίκες παρέμειναν στη Μόσχα όταν έφυγαν οι άνδρες τους, είτε επειδή τους επιδόθηκε το χαρτί να παρουσιαστούν, είτε πριν προλάβει αυτό να έρθει.

«Βρισκόμαστε με τις φίλες μου για κρασί και συζητάμε και υποστηρίζουμε η μία την άλλη για να νιώθουμε ότι δεν είμαστε μόνες» περιγράφει η Λίζα, της οποίας ο σύζυγος -δικηγόρος σε μεγάλη πολυεθνική- έλαβε την ειδοποίηση αρκετές μέρες πριν ο Πούτιν ανακοινώσει την επιστράτευση. Παραιτήθηκε από τη δουλειά του και δραπέτευσε σε μια χώρα της δυτικής Ευρώπης. Όμως η Λίζα, 43 ετών, έμεινε πίσω γιατί η κόρη τους πάει στο σχολείο και όλοι οι παππούδες της είναι στη Ρωσία.

Διαβάστε επίσης: Πώς ο Πούτιν χάνει τη… σοβιετική Κεντρική Ασία

Μοναξιά αισθάνονται και οι γυναίκες των οποίων οι σύντροφοι έχουν πάει στον πόλεμο. Αλλά η δική τους μοναξιά επισκιάζεται από το φόβο πως ο άνθρωπός τους μπορεί να μην γυρίσει ζωντανός.

Την περασμένη εβδομάδα σύζυγοι, μητέρες και παιδιά συγκεντρώθηκαν σ’ ένα κομισαριάτο για να αποχαιρετήσουν τους αγαπημένους τους που έφευγαν για να πολεμήσουν.

«Αυτοί οι άνδρες είναι σαν παιχνίδια στα χέρια παιδιών» είπε η Ekaterina, 27 ετών, της οποίας ο σύζυγος, ο 25χρονος Βλαντιμίρ, ήταν μέσα και μάζευε τα δελτία προμηθειών του, λίγες μόνο στιγμές πριν τον μεταφέρουν σε στρατόπεδο εκπαίδευσης έξω από τη Μόσχα. «Είναι απλά τροφή για τα κανόνια». Η ίδια θα προτιμούσε να μην είχε πάει όταν τον κάλεσαν, θεωρώντας ότι θα ήταν καλύτερο να μείνει στη φυλακή για λίγα χρόνια παρά να επιστρέψει νεκρός.

Και ο χειμώνας που έρχεται θα είναι ακόμα πιο σκληρός για τους Μοσχοβίτες και τις Μοσχοβίτισσες: οι επιπτώσεις του πολέμου, περιλαμβανομένων και των δυτικών κυρώσεων, πρόκειται να γίνουν πολύ πιο αισθητές.

Τη Δευτέρα ο δήμαρχος της Μόσχας ανακοίνωσε ότι η επιστράτευση στην πρωτεύουσα έχει και επισήμως τελειώσει. Αλλά πολλές επιχειρήσεις ήδη αιμορραγούν. Στις δύο εβδομάδες μετά το κάλεσμα, ο αριθμός των παραγγελιών στα εστιατόρια της Μόσχας μειώθηκε κατά 29% σε σύγκριση με πέρυσι. Η Sberbank, η μεγαλύτερη τράπεζα της Ρωσίας, έκλεισε 529 υποκαταστήματα μόνο τον Σεπτέμβριο, σύμφωνα με την εφημερίδα Kommersant. Πολλά καταστήματα είναι πλέον κλειστά με το «Ενοικιάζεται» κολλημένο στις βιτρίνες. Ακόμα και η Aeroflot, ο εμβληματικός αερομεταφορέας της χώρας, έκλεισε τα γραφεία του. Στις βιτρίνες των καταστημάτων ρούχων οι κούκλες στέκονται γυμνές.

«Μου θυμίζει την Αθήνα το 2008» σχολίασε ο Aleksei Ermilov, ιδιοκτήτης του Chop-Chop, συγκρίνοντας τη Μόσχα με την ελληνική πρωτεύουσα στη διάρκεια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Όπως είπε, από τα 70 κουρεία της αλυσίδας του, αυτά που αισθάνονται περισσότερο την απουσία των ανδρών είναι αυτά στη Μόσχα και στην Αγία Πετρούπολη.

Την ίδια ώρα, το κατέβασμα εφαρμογών γνωριμιών έχει αυξηθεί σημαντικά στις χώρες στις οποίες κατέφυγαν οι άνδρες από τη Ρωσία: στην Αρμενία η κύρια χρησιμοποιούμενη εφαρμογή έχει εμφανίσει αύξηση 135%, στην Γεωργία και την Τουρκία 110%, στο Καζακστάν 32%.

«Όλοι οι λογικοί άνδρες έχουν φύγει» λέει η Tatiana, 36 ετών που εργάζεται στις πωλήσεις τεχνολογίας. «Το περιθώριο για φλερτ έχει συρρικνωθεί τουλάχιστον κατά 50%». Αν και η ίδια δεν σκέφτεται να φύγει από τη χώρα, πολλές άλλες γυναίκες σχεδιάζουν να το κάνουν.

Όπως η 21χρονη Alisa που μόλις αποφοίτησε και μαζεύει χρήματα γι’ αυτό τον σκοπό. «Δεν βλέπω κανένα μέλλον εδώ στη Ρωσία. Τουλάχιστον όχι όσο είναι ο Πούτιν στην εξουσία» λέει.