Mike Davis (1946-2022): Ο μαρξιστής που ήξερε να λέει μια ιστορία

Ο Μάικ Ντέιβις και υπήρξε πολλά πράγματα στη ζωή του: 16χρονος redneck με μάλλον δεξιές και πατριωτικές απόψεις, που ενδιαφερόταν να κάνει κόντρες με αμάξια, οργανωτής του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα, τμήμα της ριζοσπαστικής έκρηξης της δεκαετίας του 1960, φορτηγατζής και οδηγός λεωφορείου και καθηγητής πανεπιστημίου. Δήλωνε πάντα – και ήταν μια μάλλον ακριβής περιγραφή – «σοσιαλιστής της παλιάς σχολής», καθώς συνδύαζε τη μαρξιστική αναφορά με την επιμονή σε μια πολιτική με αναφορά στην εργατική τάξη.

Πάνω από, όμως, ήταν ένας άνθρωπος που μπορούσε πάντα να πει μια ιστορία με ένα μοναδικό τρόπο.

Τα βιβλία του εντάσσονται σε αυτό που λέμε ιστορία αλλά δεν είναι τα τυπικά βιβλία ιστορίας. Αυτό έχει να κάνει με τα θέματα με τα οποία αποφάσισε να ασχοληθεί, αλλά και με τον τρόπο γραφής του.

Στο Prisoners of the American Dream του 1986, έγραψε για την ιστορία του εργατικού κινήματος. Στο εκπληκτικής δύναμης City of Quartz toy 1990, γράφει ένα πανόραμα της ιστορίας μιας πόλης, του Λος Άντζελες συζητώντας ταυτόχρονα το μέλλον της. Θα ξαναγυρίσει σε αυτό μαζί με τον Jon Wiener το 2020 όταν θα γράψουν μαζί την μεγάλου εύρους ελεγεία για το ριζοσπαστισμό του Λος Άντζελες στη δεκαετία του 1960. Στο Ecology of Fear, όπου στηλιτεύσει τις τεράστιες ανισότητες ως προς τα μέτρα για ενδεχόμενη πυρκαγιά ανάμεσα σε εύπορες και φτωχές περιοχές, θα ξεκινήσει μια σειρά βιβλίων που αντικείμενο θα έχουν τα πράγματα που τον τρόμαζαν, κάτι που θα το συνεχίσει με το The Monster at Our Door του 2005, που αντικείμενο θα έχει μια ενδεχόμενη πανδημία γρίπης των πτηνών και θα το επανεκδώσει συμπληρωμένο το 2020,με νέο τίτλο, The Monster Enters με βάση και τα δεδομένα από την πανδημία Covid-19. Στο Late Victorian Holocausts πιάνει τη σχέση ανάμεσε φυσικά φαινόμενα και αποικιοκρατικές πολιτικές. Στο Planet of Slums θα ασχοληθεί με το πώς εξελίσσονται οι μεγαπόλεις του πλανήτη και οι μεγάλες μάζες της εργατικής τάξης του «άτυπου» τομέα. Στο Buda’s Wagon του 2007 προσέφερε μια ιστορία του αυτοκινήτου βόμβα ως όπλου στα χέρια κινήματων. Στο Old Gods, New Enigmas του 2018 θα επιστρέψει στον ίδιο τον Μαρξ και το έργο του.

Και την ίδια στιγμή παρέμεινε πάντα ακτιβιστής, ενεργός, στο πλευρό των κινημάτων και με εξαιρετική ικανότητα να αναλύσει τη συγκυρία στα δοκίμιά του, συχνά δημοσιευμένα στο New Left Review, του οποίου άλλωστε υπήρξε μέλος της συνταντικής επιτροπής,

Άνθρωπος εντυπωσιακής ευρυμάθειας, ικανός να καταβροχθίζει κυριολεκτικά κάθε βιβλία ή άρθρο πάνω σε ένα αντικείμενο, με ξεχωριστή οξυδέρκεια αλλά και μοναδική ικανότητα να μπορεί όλα αυτά να εντάσσονται σε αφηγήματα που ήταν ταυτόχρονα ακριβόλογα και συναρπαστικά, ο Ντέιβις κατάφερε να είναι ταυτόχρονα ιδιαίτερα επιδραστικός ως ιστορικός, με σημαντική επίδραση και σε όσους αναζητούν κριτικές προσεγγίσεις στα ζητήματα του χώρου και της πολεοδομίας, σημείο αναφοράς για την αμερικανική Αριστερά, αλλά και μια από τις καλύτερες πένες στον αγγλόφωνο δοκιμιακό λόγο.

Πάλεψε για καιρό με τον καρκίνο του οισοφάγου, όμως το καλοκαίρι του 2022 ανακοίνωσε ότι σταματούσε τις θεραπείες και θα ελάμβανε πλέον μόνο παρηγορικη-ανακουφιστική φροντίδα.

«Εάν λυπάμαι για κάτι, είναι που δεν θα πεθάνω στη μάχη ή σε ένα οδόφραγμα, όπως πάντα φανταζόμουν ρομαντικά – εννοώ πολεμώντας», είπε σε μια από τις τελευταίες συνεντεύξεις του.