Ο Ερντογάν προδίδει το ΝΑΤΟ για την αγάπη του Πούτιν

Δεν είναι να απορείς που οι Ρώσοι δεν θέλουν τη Φινλανδία στο ΝΑΤΟ. Καθώς η εισβολή του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία μετατρέπεται σε έναν μακρύ χειμερινό πόλεμο, πολλοί ακόμα θυμούνται πώς οι Φινλανδοί κατατρόπωσαν τον Κόκκινο Στρατό τη διετία 1939-1940.

Ο στρατός του Στάλιν θεωρούνταν ένας από τους καλύτερους στον κόσμο. Σε σύγκριση με τους Φινλανδούς ήταν τέσσερις φορές μεγαλύτερος σε στρατεύματα και όπλα, κι όμως οι περιπολίες-φαντάσματα των στρατευμάτων που πολεμούσαν με πέδιλα του σκι κράτησαν τους Ρώσους μακριά για μήνες, ξεκοιλιάζοντας τους σκοπούς με φινλανδικά μαχαίρια puukko.

Διαβάστε επίσης: Ο Ερντογάν ετοιμάζεται να… βρέξει λεφτά – Προεκλογικές δαπάνες-μαμούθ

Ο σημερινός πόλεμος στην Ουκρανία πρόκειται να γίνει ακόμα πιο σκληρός, επισημαίνουν οι βρετανικοί Times. Έχοντας το πλεονέκτημα της εκπαίδευσης και του οπλισμού των δυτικών, οι Ουκρανοί στρατιώτες σταδιακά μεταβάλλονται -όπως οι Φινλανδοί πριν από παραπάνω από 80 χρόνια- σε μια μοντέρνα, εύστροφη αμυντική δύναμη, ικανή να ταπεινώσει τη Μόσχα.

Εκείνοι που αποφάσισαν να μην συμμαχήσουν με την Ουκρανία, όπως η Ινδία και άλλες χώρες της Ασίας, τώρα μάλλον ξύνουν το κεφάλι τους. Η Κίνα πρέπει να έχει αγχωθεί καθώς βρίσκεται σε συνεργασία με μια στρατιωτική δύναμη σε κατακόρυφη πτώση. Το ΝΑΤΟ παίρνει τα πάνω του: η αλληλεγγύη και η επέκταση μπορεί, παρά την ηττοπάθεια δεκαετιών, να συρρικνώσει την ισχύ του Πούτιν και του συναφιού του.

Αλλά η Τουρκία -επίσης μέλος του ΝΑΤΟ- δεν το βλέπει έτσι. Παρότι τα υπόλοιπα μέλη της Συμμαχίας έσπευσαν να επικυρώσουν την εισδοχή της Φινλανδίας και της Σουηδίας, η Άγκυρα δεν έχει καν ξεκινήσει τη διαδικασία. Τα δύο παραδοσιακά ουδέτερα κράτη δεν μπορούν να προσχωρήσουν στο διατλαντικό σύμφωνο μέχρι να επιτευχθεί απόλυτη ομοφωνία. Αντιθέτως, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιδιώκει ένα ριψοκίνδυνο φλερτ με τον Πούτιν. Ο Τούρκος πρόεδρος νομίζει ότι βαδίζει τον δρόμο που αρμόζει στους πολιτικούς άνδρες. Ενώ στην πραγματικότητα δίνει όλο και μεγαλύτερες δόσεις στρυχνίνης στην άμυνα της Δύσης.

Ο Ερντογάν βιάστηκε βέβαια να ευχηθεί τα χρόνια πολλά αυτό τον μήνα στον Πούτιν για τα 70α γενέθλιά του. Το εμπόριο με τη Ρωσία έχει αγγίξει νέα υψηλά: στα 50 δισ. δολάρια μέχρι στιγμής φέτος. Η Turkish Airlines επιστρατεύει μεγαλύτερα αεροσκάφη για τα δρομολόγια από και προς τη Ρωσία, λόγω της άνθισης στον τουρισμό. Οι Ρώσοι έχουν αγοράσει πάνω από 8.000 ακίνητα στην Τουρκία μέχρι στιγμής φέτος (έναντι 5.000 όλη τη χρονιά πέρυσι). Οι ολιγάρχες της Μόσχας νιώθουν ασφαλείς όταν δένουν και εξοπλίζουν τα γιοτ τους στην Τουρκία. Όταν ο Ερντογάν θέλει να εκνευρίσει τους Αμερικανούς, αγοράζει συστήματα αεράμυνας από τη Ρωσία. Το αποτέλεσμα; Ο Πούτιν δεν θα γίνει ποτέ παρίας όσο ο Ερντογάν είναι πρόθυμος να τον βοηθήσει.

Ο Τούρκος πρόεδρος θέλει κάτι σε αντάλλαγμα: βοήθεια από τη Ρωσία για να κερδίσει ξανά στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση τον ερχόμενο Ιούνιο. Με τον πληθωρισμό να σημειώνει ραγδαία αύξηση και με μια κατεστραμμένη οικονομία, ο Ερντογάν χρειάζεται να βγάλει ένα λαγό απ’ το καπέλο του. Αυτό θα μπορούσε να έρθει με τη μορφή μια προεκλογικής προσφοράς προς τους νέους Τούρκους ψηφοφόρους ώστε να τους βοηθήσει να μπουν στην αγορά ακινήτων. Η Ρωσία θα μπορούσε να το χρηματοδοτήσει αυτό.

Η Τούρκος ηγέτης είναι πολιτικός των ανταλλαγών. Θα μπορούσε να είναι οτιδήποτε: για παράδειγμα να εξασφαλίσει από τη Φινλανδία (και κυρίως από τη Σουηδία) σκληρότερους νόμους σχετικά με την έκδοση πολλών Κούρδων εξόριστων που ζουν εκεί, με αντάλλαγμα το να γίνει η τελευταία χώρα του ΝΑΤΟ που θα δεχθεί τα δύο νέα μέλη από τη Σκανδιναβία. Ή μπορεί απλά να καθυστερήσει τη διαδικασία επικύρωσης μέχρι και μετά την εκλογή του και μέχρι τότε η εξέλιξη του πολέμου να έχει μεταστραφεί υπέρ του Πούτιν ή η στήριξη από τους δυτικούς στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι να έχει εξασθενίσει.

Η σχέση όμως με τον Πούτιν δεν έχει να κάνει μόνο με την ανταλλαγή χαρών. Και οι δύο είναι πλέον πάρα πολύ καιρό στην εξουσία (Ο Πούτιν από το 2000 και ο Ερντογάν από το 2014) και έχουν πια κατανοήσει ο ένας τα όρια του άλλου. Ως παλιός κατάσκοπος, ο Πούτιν αρέσκεται να συναλλάσσεται με ουδέτερα κράτη και σίγουρα θα προτιμούσε η Φινλανδία να παραμείνει ένα από αυτά. Επιθυμεί μια διεθνώς υποχρεωτική ουδετερότητα απέναντι στην Ουκρανία, χορούς σε ιδιωτικούς γάμους στην ουδέτερη Αυστρία, ενώ λέγεται ότι έχει κρύψει ένα μέρος της περιουσίας του στην ουδέτερη Ελβετία.

Στρατηγικός του στόχος θα μπορούσε να ήταν να φύγει η Τουρκία από το ΝΑΤΟ και να δηλώσει ουδέτερη. Γνωρίζοντας ότι αυτό δεν είναι ρεαλιστικό, θα συμβιβαστεί με το γίνει η χώρα ένας διαρκώς περίπλοκος παράγοντας, ένας ύπουλος και αναξιόπιστος σύμμαχος για τη Δύση. Και αυτό θα το έχει όσο ο Ερντογάν θα βρίσκεται στην εξουσία.

Διαβάστε επίσης: Σε δύσκολη θέση ο Ερντογάν – Νέα δημοσκόπηση «χαστούκι»

Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι χρειάζεται να αποδεχθεί για λίγο καιρό το πάρε δώσε της Τουρκίας με μια ανεξάρτητη Ουκρανία. Ο Πούτιν όμως ξέρει πώς να καταστρέψει διακριτικά οποιαδήποτε τουρκική σχέση με το Κίεβο. Ο Ερντογάν συνδιαπραγματεύτηκε το άνοιγμα των ουκρανικών λιμανιών στη Μαύρη Θάλασσα, αλλά οι εξαγωγές σιτηρών καταλήγουν μόνο σε πελάτες στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Γιατί; Η Ρωσία καθυστερεί τις διαδικασίες και δεν προχωράνε τα φορτία -150 πλοία έχουν μπλοκαριστεί. Η ήδη εύθραυστη συμφωνία πρόκειται να λάβει τέλος τον επόμενο μήνα και ο Πούτιν σκοπεύει να εκμεταλλευτεί τη λήξη της προθεσμίας σε βάρος του Κιέβου. Ο Ερντογάν θα είναι ο μεσάζων, αποσπώντας παραχωρήσεις από τους Ουκρανούς προς όφελος του φίλου του.

Αρχικά η Τουρκία ενίσχυσε τα ουκρανικά στρατεύματα, προμηθεύοντάς τα με drones. Τώρα αυτά στερεύουν και η Ρωσία επενδύει στα φθηνότερα ιρανικά drones. Το αποτέλεσμα: η Ουκρανία είναι εκτεθειμένη από αέρος και η Τουρκία έμαθε ότι δεν είναι ο μόνος προμηθευτής drones σε αυτή την κρίση.

Τα συμφέροντα του Ερντογάν και του Πούτιν έρχονται σε σύγκρουση σε πολλά εκρηκτικά σημεία στην παγκόσμια σκηνή -στη Λιβύη, στη βόρεια Συρία, στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ- αλλά συνήθως οι δυο τους παραμένουν φίλοι. Ο Τούρκος ηγέτης νομίζει πως αυτό οφείλεται στη διπλωματική του ιδιοφυΐα. Ο Ρώσος ηγέτης πιθανώς πιστεύει ότι έχει μετατρέψει τον νέο σουλτάνο σ’ έναν χρήσιμο ηλίθιο.

Μοιράζονται, και αυτό τους συνδέει, μια βαθιά δυσπιστία απέναντι στις αμερικανικές προθέσεις. Αυτή δεν είναι υγιής βάση για το νέο ΝΑΤΟ. Η Φινλανδία και η Σουηδία θα πρέπει να ενταχθούν αμέσως στη συμμαχία και να φέρουν μαζί τους τις ιδιαίτερα ανεπτυγμένες ιδέες τους επάνω στη στρατηγική ανθεκτικότητα. Ο Ερντογάν στο μεταξύ θα πρέπει να κάνει την επιλογή του: να εργαστεί για μια κοινή άμυνα της Δύσης ή να απολαύσει μια μακρά συνταξιοδότηση με τον Πούτιν, τον εγκληματία πολέμου.