Κτίριο «Νομπέλ»

Στο Χαλάνδρι, στην οδό Ηβης 30, βρίσκεται το κτίριο «Νομπέλ». Ενα κτίσμα με αρχιτεκτονικά γνωρίσματα ιαπωνικού μεταβολισμού στην παράδοση του Κένζο Τάνγκε και μοντερνιστικών επιρροών του Εντουαρντ Λάραμπι Μπαρνς. Το κτίριο αυτό ήταν το όνειρο ζωής του δαιμόνιου ερευνητή και καθηγητή Μεσαιωνικού Δίκαιου Γιώργου Μάρκου, κατόχου της ελληνικής συλλογής Νομπέλ. Ο Μάρκου είχε καταφέρει να εντοπίσει και να πάρει στην κατοχή του το αρχείο του σουηδού εφευρέτη Αλφρεντ Νομπέλ που είχε εξαφανιστεί μυστηριωδώς από τη βίλα του στο Σαν Ρέμο μετά τον θάνατό του, το 1896. Ο συλλέκτης είχε οραματιστεί ένα μουσείο στο Χαλάνδρι για να φιλοξενήσει τα περίπου 12.000 αντικείμενα – σπάνια, αυθεντικά και άγνωστα – τα οποία φυλάσσονταν σε θυρίδες τραπεζών στην Ελβετία, στην Ιταλία και στην Ελλάδα.

Το πελώριο κτίριο με τη μεσογειακή βλάστηση και τη ζεν χάραξη του κήπου του είναι ημι-αποπερατωμένο. Το εσωτερικό του από γυμνό σκυρόδεμα γδέρνεται από τον χρόνο και την υγρασία. Εκεί την ερχόμενη Τετάρτη ο φωτογράφος Τάσος Βρεττός θα δείξει «Το αίνιγμα του δάσους». Μέσα σε αυτό το κτίριο, το οποίο ο Δήμος Χαλανδρίου προσεχώς προορίζει για πολιτιστικό κέντρο, οι φωτογραφίες του θα ενεργοποιήσουν τον αλλόκοτο χώρο. Καθώς το υλικό του εστιάζει στις καμένες το 2021 δασικές εκτάσεις της Αττικής και σε εικόνες ζωντανών δασών από άλλα μέρη της χώρας, το εκθεσιακό στήσιμο του «αινίγματος» δημιουργεί ξέφωτα, μονοπάτια, συστάδες.

Η κεντρική ιδέα εδώ είναι ότι τα δέντρα μάς δείχνουν πόσο στενά μπορεί να αλληλεπιδράσει ένας οργανισμός με το περιβάλλον του. «Για να υπάρξει», γράφει στο «The Life of plants» ο ιταλός φιλόσοφος Εμανουέλε Κότσια, «το φυτό πρέπει να συγχωνευτεί με τον κόσμο». Ο ίδιος υποστηρίζει πως «φτιάχνουν από την ύλη, τον αέρα και το φως του ήλιου αυτό που, για τους υπόλοιπους ζωντανούς οργανισμούς, θα είναι ένας χώρος κατοίκησης, ένας κόσμος». Για εμάς που το σκυρόδεμα έγινε η δεύτερη φύση μας και δεν έχουμε πολλές ευκαιρίες να αναλογιστούμε τη φυτική νοημοσύνη, η επίσκεψη σε αυτό το αινιγματικό δάσος είναι μια καλή υπενθύμιση.