Η μακροχρόνια και περίπλοκη γοητεία της χιπ-χοπ κουλτούρας με τη Μαφία

γράφει η Βασιλίνα Ριστάνη *

Όσο κι αν είναι δημοφιλής, από την αρχή ο ήχος της ραπ κατηγορήθηκε ότι ενθαρρύνει τη βία στο νεανικό του ακροατήριο. Πολλοί καλλιτέχνες χρηματοδοτούνται από εγκληματίες, εμπνέονται από αυτούς ή και έχουν ζήσει όπως εκείνοι. Στις αρχές της δεκαετίας ’90, αρκετοί ράπερ της Νέας Υόρκης, έφεραν στον κόσμο το γκανγκστερικό κινηματογραφικό ισοδύναμο της μουσικής.

Εμπνευσμένοι από την κληρονομιά των ταινιών όπως «ο Νονός», ο «Σημαδεμένος» και οι «Goodfellas», η δόξα συνάρπασε ολόκληρες γενιές δημιουργών. Αυτές οι δραματικές αναπαραστάσεις της ζωής της μαφίας, αντανακλούσαν την πολύ πραγματική δυναμική των ιστοριών του δρόμου που βίωσαν ή παρατήρησαν και οι ίδιοι.

• Διαβάστε επίσης: ΛΕΞ: Ποιος είναι ο ράπερ που ξεσηκώνει τα πλήθη και γεμίζει τα στάδια

Η αμερικανική «Κόζα Νόστρα»

Άνδρες αποφασισμένοι να πετύχουν παρά τις αντιξοότητες, έβαλαν ρίζες στο Μανχάταν και το Μπρούκλιν, τη Φιλαδέλφεια, το Σικάγο, τη Νέα Ορλεάνη και το Ντιτρόιτ. Πολλά από αυτά τα ίδια ακριβώς μέρη όπου, γενιές αργότερα, θα γεννιόντουσαν τα αστέρια του χιπ-χοπ. Το Κογκρέσο θέσπισε την Ποτοαπαγόρευση το 1920 και αμέσως γέννησε τη λαθραία αγορά του υπόκοσμου.

Οι γκάνγκστερ που έβγαζαν χρήματα ως τοκογλύφοι και διαχειριστές καζίνο, γίνονταν τώρα εκατομμυριούχοι ως λαθρέμποροι. Η μαφία ανέκαθεν βασιζόταν στη μυστικότητα και την παραπλάνηση όταν επρόκειτο να αποφύγει το νόμο. Αυτό επεκτείνεται ακόμη και στην αναφορά των εγκληματικών δραστηριοτήτων της στην κοινή συζήτηση. Για τη μαφία, δεν υπάρχει μαφία.

Υπάρχει μόνο αυτό που αποκαλούμε «Κόζα Νόστρα» ή αλλιώς «το δικό μας πράγμα». Στο πλαίσιο της εκκολαπτόμενης αμερικανικής μαφίας των αρχών του 1900, ο όρος αυτός κατέληξε να σημαίνει μια νέα τάξη στη νέα της πατρίδα. Σύμφωνα με τους κανόνες της «Κομισιόν», πέντε οικογένειες καθιερώθηκαν ως επικεφαλής.

Αυτές οι οικογένειες θα είχαν τον απόλυτο έλεγχο του εγκληματικού παρακράτους της πόλης. Άλλαξαν ονόματα με την πάροδο των χρόνων, αλλά σήμερα είναι περισσότερο γνωστές με τα ονόματα των πιο τρομερών ηγετών τους: Gambino, Bonanno, Colombo, Lucchese και Genovese.

Η μαφία εισχωρεί στην ποπ κουλτούρα

Τα επόμενα τριάντα χρόνια, η Μαφία ενσωματώθηκε αθόρυβα σε όλες τις φάσεις της αμερικανικής ζωής και η λαϊκή κουλτούρα δεν αποτέλεσε εξαίρεση. Το Χόλιγουντ ήταν ερωτευμένο με τους γκάνγκστερ και τις πρώτες μέρες του αμερικανικού κινηματογράφου είδαμε αμέτρητες απεικονίσεις της ζωής της μαφίας.

Αυτές οι κλασικές ταινίες επηρέασαν το χιπ χοπ με απροσδόκητους τρόπους. Δεν ήταν μόνο ότι υπήρχαν ταινίες για τους γκάνγκστερ – πολλές φορές ήταν οι γκάνγκστερ που έκαναν τις ταινίες.

Για παράδειγμα, το πιο ισχυρό πρακτορείο στο Σικάγο, το MCA, θα έφτανε να έχει το μονοπώλιο σε όλα τα πιο καυτά νυχτερινά κέντρα της Αμερικής.

Όταν το MCA επεκτάθηκε για να εκπροσωπεί αστέρες του Χόλιγουντ, οι μαφιόζικες σχέσεις του άνοιξαν το δρόμο. Ο Φρανκ Σινάτρα ήταν πελάτης της MCA για πολλά χρόνια και ίσως όχι τυχαία. Ήταν από τους πρώτους πραγματικούς αστέρες της ποπ που δόξασαν τον μαφιόζικο τρόπο ζωής.

Από τον κινηματογράφο στην χιπ-χοπ σκηνή

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970, οι ταινίες «ο Νονός», κυριαρχούσαν στην πολιτιστική συνείδηση του κόσμου. Η ρομαντική εικόνα του μαφιόζου διείσδυσε σε μια μουσική υποκουλτούρα που διαμορφωνόταν στη Νέα Υόρκη. Παρότι αδίστακτοι και παράνομοι, είναι εύκολο να γίνει η σύνδεση της ιστορίας τους με το αμερικανικό όνειρο.

Η επίδραση του οργανωμένου εγκλήματος στη μουσική εμφανίζεται με διάφορες μορφές. Αναμφίβολα παρατηρείται έντονο το στοιχείο της εξιδανίκευσης της ζωής θρυλικών μαφιόζων όπως ο Αλ Καπόνε.

Πώς; Υμνώντας τις πολλές ανταμοιβές της γρήγορης ζωής ή απλά μιμούμενοι την επική έκταση των μυθιστορηματικών εκδοχών της ζωής τους.

Εν τω μεταξύ, στον πραγματικό κόσμο του οργανωμένου εγκλήματος, η δύναμη της Μαφίας είχε αρχίσει να μειώνεται. Αλλά στον χιπ-χοπ κόσμο, ο τρόπος ζωής των μαφιόζων εξακολουθούσε να είναι το πρότυπο με το οποίο μετριόταν κάθε επιτυχία. Οι μαφιόζοι ήταν επίσημα ήρωες.

Οι αλληλοδιαπλεκόμενες εμμονές του χιπ-χοπ για ρεαλισμό και η φαντασίωση του αμύθητου πλούτου είναι η καρδιά του υποείδους της γκάνγκστερ ραπ. Η υιοθέτηση των μαφιόζικων χαρακτηριστικών ήταν μια δύναμη που γέννησε μερικούς από τους καλύτερους δίσκους του είδους.

Το 1992, περίπου την εποχή που οι N.W.A. έκαναν δημοφιλές το «gangsta rap», ο τελευταίος πραγματικός αρχηγός της Μαφίας, ο Τζον Γκότι, καταδικάστηκε για πολλαπλές κατηγορίες. Ένας υποδιοικητής που μετατράπηκε σε χαφιέ, κατέθεσε εναντίον του. Από εκείνη την ημέρα και μετά, η Μαφία δεν ήταν ποτέ πια η ίδια.

Παρ’ όλα αυτά, τα συγκροτήματα έπαιρναν τα ονόματα αξιοσημείωτων οικογενειών της La Cosa Nostra. Οι Wu-Tang Clan κάποτε αυτοαποκαλούνταν Wu-Gambino, έπαιρναν επιπλέον ονόματα ράπερ που βασίζονταν σε παλιές φιγούρες της Μαφίας. Το δεύτερο LP του Snoop Dogg ονομαζόταν The Doggfather.

Το σήμερα

Το μοντέλο των κεντρικών οίκων της Μαφίας, ακολούθησαν και οι δισκογραφικές μετέπειτα. Εταιρείες όπως οι Death Row, Bad Boy και No Limit παρουσιάζονταν ως μεγάλες οικογένειες. Οι καλλιτέχνες τους δεσμεύονταν πίστη σε αυτή την οικογένεια.

Η μαφιόζικη νοοτροπία στο χιπ-χοπ έφτασε στο απόγειό της και από το 2000 και μετά άρχισε να σβήνει. Έτσι έγινε και με το οργανωμένο έγκλημα. Οι επικεφαλής των εταιριών που έμοιαζαν με μαφιόζους Ντον έχουν, ως επί το πλείστον, απομακρυνθεί από το παιχνίδι. Στη βιομηχανία έχουν επικρατήσει ηγέτες με περισσότερο καλλιτεχνικό όραμα.

Ωστόσο, ομάδες χιπ-χοπ όπως οι A$AP Mob, TDE, YMCMB και OVO Sound θα έχουν πάντα να κάνουν με την οικογένεια. Τώρα πρόκειται για αυτές τις οικογένειες που εργάζονται μαζί, όχι η μία εναντίον της άλλης. Το χιπ-χοπ του 21ου αιώνα είναι η απόδειξη ότι το «δικό μας πράγμα» μπορεί όχι μόνο να επιβιώσει, αλλά και να ευδοκιμήσει.

* Η Βασιλίνα Ριστάνη σπουδάζει στη New Media Studies