Ένα και πλέον αιώνα αφότου απέκτησαν δικαίωμα ψήφου στις ΗΠΑ, ο ρόλος των γυναικών ψηφοφόρων προβάλει από τους πλέον κρίσιμους στις ενδιάμεσες εκλογές που θα διεξαχθούν σε μια εβδομάδα.
Αφορούν στην εκλογή νέων μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων, σχεδόν του ενός τρίτου των 100 μελών της Γερουσίας και περίπου των τριών τετάρτων των κυβερνητών αμερικανικών πολιτειών, επί συνόλου 50.
Δεδομένου ότι η αναμέτρηση διεξάγεται… παραδοσιακά στα μισά της εκάστοτε προεδρικής θητείας και δύο χρόνια πριν από τις επόμενες προεδρικές εκλογές, έχει τεράστια σημασία στη διαμόρφωση των πολιτικών ισορροπιών.
Οι φετινές ενδιάμεσες εκλογές γίνονται σε κλίμα μεγάλης πόλωσης, καθώς οι Ρεπουμπλικανοί -όπου η τοξική επιρροή του Ντόναλντ Τραμπ παραμένει ισχυρή- επιδιώκουν να πάρουν τη ρεβάνς με την απόκτηση του ελέγχου του Κογκρέσου και κατ’ επέκταση της νομοθετικής ατζέντας.
Οι κάλπες στήνονται εν μέσω εκτίναξης του κόστους διαβίωσης, έξαρσης της εγκληματικότητας, αλλά και στον απόηχο των πρόσφατων διχαστικών και βαθιά συντηρητικών αποφάσεων του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου των ΗΠΑ.
Πιο σοκαριστική από αυτές αποτελεί η άρση της συνταγματικής προστασίας στο δικαίωμα στην άμβλωση. Απόφαση, που πλέον επηρεάζει άμεσα τις ζωές δεκάδων εκατομμυρίων Αμερικανίδων.
Αντιμέτωποι με πολλαπλές προκλήσεις και τα κάκιστα ποσοστά αποδοχής του προέδρου Μπάιντεν, οι Δημοκρατικοί ευελπιστούν ότι αποφάσεις όπως οι προαναφερθείσες όχι μόνο θα συσπειρώσουν και θα κινητοποιήσουν την εκλογική βάση τους, αλλά και θα την διευρύνουν με την ενεργοποίηση των δημοκρατικών αντανακλαστικών πολιτών που δεν αποτελούν παραδοσιακούς ψηφοφόρους του νυν κυβερνώντος κόμματος.
Οι μέχρι τώρα δημοσκοπήσεις μάλλον τους διαψεύδουν. Υπό αυτό το πρίσμα, η κρίσιμη ψήφος των γυναικών είναι από τα μεγάλα «στοιχήματα» που πρέπει τώρα να κερδίσουν.
Μια μεγάλη «δεξαμενή» συνεπών ψηφοφόρων
Σε παναμερικανικό επίπεδο, οι εγγεγραμμένες γυναίκες ψηφοφόροι είναι περισσότερες από τους άνδρες -ένα σταθερό πλέον μοτίβο στις ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια.
Στις προεδρικές εκλογές του 2020, αποτελούσαν το 53,1% του εκλογικού σώματος. Σήμερα υπερισχύουν αριθμητικά κατά 10 εκατομμύρια στους εκλογικούς καταλόγους.
Στις προεδρικές εκλογές του 2020 για παράδειγμα ψήφισαν 88,2 εκατομμύρια γυναίκες, σε σύγκριση με 72,5 εκατομμύρια άνδρες.
Ήταν η ψήφος τους το 2018 που έδωσε στο Δημοκρατικό Κόμμα την πλειοψηφία στο Κογκρέσο και αυτή που δύο χρόνια αργότερα ώθησε τον Τζο Μπάιντεν στην προεδρία με διαφορά επτά εκατομμυρίων ψήφων έναντι του Ντόναλντ Τραμπ.
Τις εβδομάδες που ακολούθησαν τη σοκαριστική απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου για τις αμβλώσεις, ΜΚΟ που ασχολούνται με την κινητοποίηση των ψηφοφόρων κατέγραψαν τεράστια αύξηση στις εγγραφές γυναικών στους αμερικανικούς εκλογικούς καταλόγους.
«Το θέμα της άμβλωσης είναι ένα πολύ ισχυρό κίνητρο από μόνο του, αλλά και επειδή συνδέεται στενά με άλλα ζητήματα οικονομικής δικαιοσύνης και φυλετικής ανισότητας στη χώρα μας», εξηγεί η Αμάντα Μπράουν Λίρμαν, διευθύντρια της οργάνωσης Supermajority. Ζήτημα, που απασχολεί εξίσου και σημαντική μερίδα των ανδρών ψηφοφόρων.
Όχι τυχαία, το Δημοκρατικό Κόμμα ανάγει το δικαίωμα στην άμβλωση σε ένα από τα κεντρικά θέματα σε αυτές τις εκλογές, ειδικά σε αμφίρροπες πολιτείες όπως η Πενσυλβάνια, το Μίσιγκαν και η Τζόρτζια.
Ο ίδιος ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν υποσχέθηκε στα μέσα Οκτωβρίου τη θέσπιση νόμου για την προστασία αυτού του δικαιώματος, εφόσον το κόμμα του διατηρήσει τον έλεγχο του Κογκρέσου.
Δημοσκοπήσεις ωστόσο καταδεικνύουν ότι το θέμα δεν απασχολεί στον ίδιο βαθμό τις επιμέρους ομάδες των γυναικών ψηφοφόρων, ανάλογα π.χ. την ηλικία και τη φυλή.
Συν τω χρόνω, δε, την πλειονότητα του εκλογικού σώματος δείχνουν να απασχολούν περισσότερο έτερα ζητήματα που άπτονται αμιγώς της οικονομίας.
Δικαιώματα vs οικονομίας
Τελευταία δημοσκόπηση του ινστιτούτου Ipsos για το δίκτυο ABC έδειξε ότι περίπου τρεις στους πέντε εγγεγραμμένους ψηφοφόρους στις ΗΠΑ θεωρούν ότι η άμβλωση πρέπει να είναι νόμιμη σε όλες ή στις περισσότερες περιπτώσεις, καθώς και ότι μια σχετική πλειοψηφία πιθανόν θα υποστηρίξει στις επικείμενες ενδιάμεσες εκλογές έναν υποψήφιο που υποστηρίζει την ίδια θέση.
Ωστόσο η οικονομία και ο πληθωρισμός είναι τα πιο «καυτά» ζητήματα που απασχολούν έναν στους δύο ερωτηθέντες και τα οποία, όπως δηλώνουν, θα κρίνουν την τελική τους ψήφο.
Μεμονωμένα, το 26% προσδιορίζει την οικονομία ως γνώμονα. Το 23% αναφέρει τον πληθωρισμό. Σχεδόν τρεις στους τέσσερις ψηφοφόρους των Ρεπουμπλικανών επισημαίνουν αυτά τα δύο θέματα ως προτεραιότητα, έναντι 28% των ψηφοφόρων των Δημοκρατικών που συμμερίζονται την ίδια άποψη.
«Αυτή η δυάδα ζητημάτων -οικονομία και πληθωρισμός- είναι πολύ πιο πιθανό να οδηγήσει τους ψηφοφόρους προς τους Ρεπουμπλικάνους», σχολιάζει το ABC, «ενόσω οι Δημοκρατικοί ελπίζουν επίσης ότι η πρόσφατη απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου που έκανε την πρόσβαση στις υπηρεσίες άμβλωσης πιο δύσκολη -και σε ορισμένες περιπτώσεις ανύπαρκτη- θα στρέψει την προσέλευση στις κάλπες υπέρ τους».
Επίσης «σημαντικό είναι ότι οι ανεξάρτητοι ψηφοφόροι αντικατοπτρίζουν σε μεγάλο βαθμό τη γενική εικόνα», υπογραμμίζει, «με το 49% να βάζει τα θέματα πληθωρισμού και οικονομίας πάνω από όλα».
Πρόσφατες δημοσκοπήσεις είχαν ήδη ηχήσει «καμπανάκι» στους Δημοκρατικούς, που μέχρι πρότινος προέβλεπαν ισχυρή υποστήριξη από γυναίκες ψηφοφόρους που δεν είναι εγγεγραμμένες σε κανένα κόμμα.
Τελευταία έρευνα των New York Times κατέγραψε τάση μεταστροφής σημαντικής μερίδας αυτής της κατηγορίας από τους Δημοκρατικούς προς τους Ρεπουμπλικάνους.
Διαχωριστικές γραμμές, «θολά» νερά
Η ελευθερία της επιλογής και τα δικαιώματα των γυναικών αποτελούν κορυφαία ζητήματα για τις γυναίκες έως 35 ετών, όπως δείχνουν δημοσκοπήσεις. Ερώτημα παραμένει σε τι ποσοστό θα προσέλθουν στις κάλπες.
Για μια από τις μεγαλύτερες (27% του εκλογικού σώματος) και πιο συνεπείς ομάδες ψηφοφόρων, τις Αμερικανίδες από 50 ετών και άνω, οι παράγοντες που θα κρίνουν την ψήφο τους δείχνουν πάντως να είναι άλλες.
Δύο στις τρεις αναφέρουν ως κύριες πηγές ανησυχίας την εκτίναξη του κόστους ζωής -το 66% αναφέρει ότι έχει μειώσει τις μη βασικές δαπάνες φέτος- την πορεία της οικονομίας και το θέμα της ασφάλειας.
Πρόσφατη έρευνα της αμερικανικής οργάνωσης AARP σκιαγράφησε αυτή την ηλικιακή κατηγορία γυναικών ως μια από τις πιο αμφιταλαντευόμενες ομάδες ψηφοφόρων ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών της 8ης Νοεμβρίου.
Μένει επίσης να φανεί εάν θα διατηρηθεί η τάση των λευκών γυναικών να υποστηρίζουν τους Ρεπουμπλικανούς (στις προεδρικές του 2020, το 53% εξ αυτών ψήφισε Τραμπ).
Ερώτημα παραμένει επίσης η ψήφος και το ποσοστό συμμετοχής για τις Αφροαμερικανίδες, τις ψηφοφόρους με λατινική, αστιατική καταγωγή και άλλου μειονοτικού υπόβαρθου γυναίκες ψηφοφόρους, που θεωρείται παραδοσιακά ότι υποστηρίζουν κυρίως τους Δημοκρατικούς.
Την εκλογική «εξίσωση» μπορεί εν τω μεταξύ να μπερδέψει η διαφοροποίηση των τάσεων μεταξύ των αναμετρήσεων σε εθνικό και πολιτειακό ή τοπικό επίπεδο, αλλά και τα προβλήματα που μπορεί να ανακύψουν στην άσκηση του εκλογικού δικαιώματος.
Κάθε πολιτεία για παράδειγμα ορίζει αυτόνομα εάν και ποια έγγραφα ταυτοποίησης θα πρέπει να έχουν μαζί τους οι ψηφοφόροι. Πολλές φορές μπορεί να απαιτηθούν πρόσθετες ενέργειες για την απόκτησή τους, όχι μόνο χρονοβόρες, αλλά και δαπανηρές, αποτρέποντας ή και εμποδίζοντας κοινωνικές ομάδες από το να ψηφίσουν.
Έρευνες έχουν καταδείξει ότι πιο πιθανό να ζητηθεί έλεγχος ταυτότητας σε μέλη μειονοτήτων, παρά σε λευκούς. Κάτι που συνδυαστικά με τους αυστηρούς νόμους έχει καταγραφεί ότι επηρεάζει δυσανάλογα τη συμμετοχή στις κάλπες.
Ζούμε σε μια εποχή με γρήγορους και έντονους ρυθμούς, που πολλά πράγματα μπορούν να φέρουν την καθημερινότητά μας άνω κάτω. Για αυτό ο αυτοέλεγχος είναι σημαντικός.
Η παράσταση «Στο Τσακ» θα παρουσιαστεί στις και 25 και 26 Δεκεμβρίου στο Radio City της Θεσσαλονίκης, ενώ από τις 16 Ιανουαρίου θα μεταφερθεί στο Θέατρο Αλέκος Αλεξανδράκης στην Αθήνα.
