γράφει η Βασιλίνα Ριστάνη * 

Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν πέθανε από ανεύρυσμα, σε ηλικία 76 ετών, στο Πανεπιστημιακό Ιατρικό Κέντρο του Πρίνστον στο Πλέινσμπορο του Νιου Τζέρσεϊ. Πριν τον θάνατό του, είχε καταστήσει σαφές ότι δεν ήθελε να μελετηθεί ούτε ο εγκέφαλος ούτε το σώμα του. Ο Αϊνστάιν δεν ήθελε να τον λατρεύουν.

Μάλιστα, είχε αφήσει πίσω του και συγκεκριμένες οδηγίες σχετικά με τη σορό του. Η τελευταία του επιθυμία ήταν να αποτεφρωθεί και οι στάχτες του να σκορπιστούν στα κρυφά. Εν μέρει έτσι και έγινε, αποτεφρώθηκε και η τέφρα του σκορπίστηκε σε άγνωστη τοποθεσία. Εκτός, δηλαδή, από τον εγκέφαλό του.

Ένα παράξενο ταξίδι για το πιο πολύτιμο μέρος της ανατομίας του

Στη 01:15 τα ξημερώματα της 18ης Απριλίου 1955, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν – θεωρητικός φυσικός, αγωνιστής για την ειρήνη και αδιαμφισβήτητη ιδιοφυΐα – ψιθύρισε μερικές λέξεις στα γερμανικά, πήρε δύο ανάσες και πέθανε. Η νοσοκόμα που είχε βάρδια στο νοσοκομείο του Πρίνστον δεν μιλούσε γερμανικά. Το νόημα των τελευταίων λέξεων του Αϊνστάιν χάθηκε για πάντα.

Η αποτέφρωση του έγινε αργότερα την ίδια μέρα στο Τρέντον. Την επομένη, ο γιος του, Χανς Άλμπερτ, έμαθε ότι το σώμα του πατέρα του δεν είχε μείνει άθικτο. Στο πρωτοσέλιδο των New York Times έγραφε «ο εγκέφαλος που επεξεργάστηκε τη θεωρία της σχετικότητας και κατέστησε δυνατή την ανάπτυξη της πυρηνικής σχάσης» είχε αφαιρεθεί «για επιστημονική μελέτη».

Αμέσως μετά το θάνατο του, ο άνθρωπος που επέβλεψε τη νεκροψία του αείμνηστου φυσικού – ένας παθολόγος ονόματι Thomas Stoltz Harvey – άνοιξε το κρανίο του και αφαίρεσε το περίφημο περιεχόμενό του. Ο Harvey έκοψε τον εγκέφαλο σε 2 σετ των 200 εξαιρετικά λεπτών τεμαχίων ιστού. Δεν ξεπερνούσαν το μισό πλάτος μιας ανθρώπινης τρίχας.

Χωρίς την άδεια της οικογένειας του Αϊνστάιν, τοποθέτησε αυτές τις «φέτες» εγκεφάλου σε διαφάνειες και τις μοίρασε σε άγνωστο αριθμό ερευνητών. Ήλπιζε ότι θα μπορούσαν να αποκαλύψουν τα κρυμμένα μυστικά της ιδιοφυίας. Αφού η σύζυγος του απείλησε να πετάξει τα κομμάτια που απέμεναν σε βάζα σπίτι του, τα φύλαξε σε ένα κουτί μηλίτη κάτω από το ψυγείο με τις μπύρες.

Που είναι τα κομμάτια σήμερα;

Ο Harvey κράτησε το μεγαλύτερο μέρος του εγκεφάλου του Αϊνστάιν μέχρι το 1998. Τελικά επέστρεψε τα υπολείμματα στο Πανεπιστημιακό Ιατρικό Κέντρο του Πρίνστον, 43 χρόνια μετά. Σήμερα, οι επιστήμονες επιτρέπεται να ρίξουν μια ματιά στον εγκέφαλο, μόνο αν υποβάλουν στο Ιατρικό Κέντρο μια πολύ πειστική πρόταση.

Tο μόνο μόνιμο μέρος για να δείτε κομμάτια του εγκεφάλου που άλλαξε τον κόσμο είναι το Μουσείο Mütter στη Φιλαδέλφεια. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα ιατρικά μουσεία της Αμερικής, περιέχει ένα τεράστιο σύνολο ανατομικών δειγμάτων, οργάνων και ιατρικών μοντέλων.

Προς υπεράσπιση του Harvey, αυτό που έκανε δεν ήταν ιδιαίτερα ασυνήθιστο για εκείνη την εποχή. Κατάφερε αργότερα να πάρει την άδεια από τον Χανς Άλμπερτ να κρατήσει τον εγκέφαλο, εφόσον τον χρησιμοποιούσε μόνο για επιστημονικές μελέτες.

* Η Βασιλίνα Ριστάνη σπουδάζει στη New Media Studies 

Headlines