Μάργκαρετ Άτγουντ: «Οι συγγραφείς μιλούν για τον φθόνο πιο σωστά από τους ψυχολόγους»

Η συγγραφέας, 82 ετών, έγραψε στο Twitter: «Περίμενε μέχρι να γεράσεις πραγματικά. Όλα θα αλλάξουν και πάλι 🙂». Η Σίνιορ ήθελε να μάθει γιατί και πώς. Αυτό που ακολούθησε ήταν μια συζήτηση για τη φιλία, τη συγγραφή, το φθόνο, το θάνατο και το να συμφιλιωθείς με τους εχθρούς σου στα γηρατειά. Η Άτγουντ παρατήρησε ότι η «μεσαία γενιά» συχνά δεν θέλει να μιλάει για τον θάνατο.

Περίμενε μέχρι να γεράσεις πραγματικά. Όλα θα αλλάξουν πάλι 🙂

Αυτό μου έγραψε η Μάργκαρετ Άτγουντ, στις 9 Φεβρουαρίου, περίπου 14 ώρες αφότου έγραψα στο Twitter ένα δοκίμιο που μόλις είχα ολοκληρώσει σχετικά με τη θλίψη και την πολυπλοκότητα των φιλικών σχέσεων στη μέση ηλικία. Περιέργως, κανείς άλλος δεν είχε κάνει αυτή την παρατήρηση. Η Άτγουντ είναι 82 ετών.

• Διαβάστε ακόμη: Αμάντα Μιχαλοπούλου – «Είναι σημαντικό να κρυφακούμε τι λέει η νέα γενιά, πώς σκέφτεται»

Ρώτησα: Πώς;

Η απάντησή της: Γιατί οι παλιοί σου εχθροί θα έχουν γίνει φίλοι αφού θα έχετε μείνει λίγοι, ελάχιστοι από εσάς που θυμούνται τους Σκοτεινούς Αιώνες. πριν υπάρξουν υπολογιστές. 😀 ή ακόμα καλσόν. 😀 😀 😀 😀 😀 ή και πλαστικές σακούλες. 😀 😀 😀 😀 😀

Της έγραψα ένα email: Θα μπορούσε να μου μιλήσει γι’ αυτό; Για το φθόνο στη φιλία, για τη φιλία στα γηρατειά;

Θα το έκανε. Η Μάργκαρετ Άτγουντ σε πραγματικό χρόνο είναι σε μεγάλο βαθμό αυτό που θα περίμενε κανείς να είναι η συγγραφέας των 17 μυθιστορημάτων της, των 18 βιβλίων ποίησης και των 11 μη μυθοπλαστικών έργων της: παιχνιδιάρα, συνειρμική, ενεργητική. Επίσης, μιλάει με τέλειους αφορισμούς, όπως ακριβώς κάνει τόσο συχνά στο Twitter. Μυθολογία είναι όλα όσα συνέβησαν πριν γεννηθείς, έγραψε στην ανταλλαγή μας στις 9 Φεβρουαρίου. Όταν οι γονείς σου ήταν θεοί και ήρωες. Θρύλος είναι η ζωή σου μέχρι την ηλικία των 7 ετών περίπου. Η ιστορία αρχίζει μετά από αυτό. 😀

Photo: Wikimedia Commons

Ακολουθεί ένα συμπυκνωμένο και ελαφρώς επεξεργασμένο κείμενο της συζήτησής μας.

Οι φίλοι σας είναι αυτοί που σας ραγίζουν την καρδιά

Τζένιφερ Σίνιορ: Μου γράψατε ότι όταν είστε πολύ μεγαλύτεροι, κάποιοι από τους εχθρούς σας γίνονται φίλοι. Με τον κίνδυνο να γίνω πολύ προσωπική, υπάρχει κάποιος στη ζωή σας που μετανάστευσε από τη μία κατηγορία στην άλλη;

Μάργκαρετ Άτγουντ: Δεν νομίζω ότι μεταναστεύουν από εχθροί σου σε αγαπημένους σου φίλους. Μεταναστεύουν από ένα άτομο στο οποίο ενδεχομένως δεν θα μιλούσες σε κάποιον με τον οποίο θα μπορούσες να μοιραστείς λυπητερά ανέκδοτα. Αν διαβάσετε το βιβλίο της Φίλις Τσέσλερ για τον φεμινισμό στις αρχές της δεκαετίας του ’70, θα συνειδητοποιήσετε ότι οι άνθρωποι τσακώνονταν συνέχεια. Αλλά λέει, παρ’ όλα αυτά, θυμόμαστε αυτές τις μάχες επειδή τις μοιραστήκαμε. Και υποθέτω ότι θα μπορούσατε να προχωρήσετε σε κάτι σαν το ποίημα του Γουίλφρεντ Όουεν για τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, στο οποίο δύο νεκροί συναντιούνται μεταξύ τους, ένας από κάθε πλευρά. Νομίζω ότι ο στίχος είναι: «Είμαι ο εχθρός που σκότωσες, φίλε μου».

Σίνιορ: Αν δεν είναι πολύ λεπτό, αναρωτιόμουν αν η μορφή των φιλικών σας σχέσεων άλλαξε επίσης όταν πέθανε ο σύντροφός σας, ο Γράεμε Γκίπσον…

Άτγουντ: Φυσικά και άλλαξε. Τα πράγματα δεν ήταν ακριβώς τα ίδια για αρκετό καιρό πριν, έτσι κι αλλιώς.

Σίνιορ: Λόγω της άνοιας του.

Άτγουντ: Ακριβώς. Αλλά δεν ήταν μια ξαφνική έκπληξη. Οι φίλοι μου ήταν υπέροχοι. Του κανόνιζα να βγαίνει για φαγητό με κόσμο. Νομίζω ότι η καλύτερη ανταλλαγή που έγινε ήταν με μια γυναίκα που γνωρίζαμε για πολύ καιρό. Έφτασε για να τον πάει για μεσημεριανό γεύμα. Και είπε: «Δεν ξέρω ποια είσαι, αλλά ξέρω ότι σε ξέρω και ξέρω ότι μου αρέσεις». Και εκείνη είπε, «Λοιπόν, αυτό είναι το μόνο που χρειαζόμαστε». Και πήγαν για φαγητό.

Σίνιορ: Θεέ μου, το λατρεύω αυτό. Γνωρίζω αυτό το άτομο; Θα το γνώριζαν οι αναγνώστες μας;

Άτγουντ: Είναι πραγματικά ένα πολύ ενδιαφέρον άτομο. Το όνομά της είναι Σύλβια Φρέιζερ. Έγραψε ίσως το πρώτο βιβλίο που μίλησε ανοιχτά για την αιμομικτική σεξουαλική κακοποίηση, με τίτλο, Το σπίτι του πατέρα μου.

Σίνιορ: Μία από τις πιο δημοφιλείς απαντήσεις στο Twitter στο άρθρο μου -εκτός από τη δική σας!- ήταν μια γυναίκα που είπε ότι αφού διαγνώστηκε με μεταστατικό καρκίνο, η πιο στενή της φίλη απλά … εξαφανίστηκε. Και πόσο πολύ οδυνηρό ήταν αυτό. Στην οποία πολλοί επιζώντες του καρκίνου ή άνθρωποι που ζουν με καρκίνο απάντησαν, λίγο πολύ «αυτό είναι πολύ πιο συνηθισμένο από ό,τι νομίζετε».

Άτγουντ: Νομίζω ότι είναι πιο συνηθισμένο στη νεότερη γενιά. Οι άνθρωποι το φοβούνται.

Σίνιορ: Αχ. Αυτό είναι λογικό. Δεν ξέρω πόσο χρονών ήταν αυτό το άτομο.

Άτγουντ: Θα σας πω μια λίγο μεγάλη αλλά ενδιαφέρουσα ιστορία: Ένας νεαρός Γερμανός καλλιτέχνης εμφανίζεται μια μέρα και έχει ένα έργο που θέλει να κάνω. Θα γυρίσει όλο τον κόσμο, θα μιλήσει με συγγραφείς και θα τους πάει σε νεκροταφεία της επιλογής τους και θα τους φωτογραφίσει. Και μετά θέλει να τους πάρει συνέντευξη για μια ραδιοφωνική εκπομπή για το θάνατο.

Σίνιορ: Ουάου.

Άτγουντ: Έχουμε λοιπόν τη φωτογραφία, έχουμε τη συνέντευξη. Και μετά μου λέει ότι οι άνθρωποι που συμφωνούν να το κάνουν αυτό είναι αρκετά νέοι άνθρωποι και άνθρωποι άνω των 55 ετών. Αλλά ενδιάμεσα, δεν ήθελαν να το κάνουν. Και γιατί αυτό; Επειδή στη μέση της ζωής σας, τότε είναι πιθανό να έχετε μικρά παιδιά και επίσης να βρίσκεστε στη μέση της καριέρας σας. Δεν θέλετε να σκέφτεστε το θάνατο.

Σίνιορ: Σωστά.

Άτγουντ: Δεν θέλουμε να ασχοληθούμε με αυτό. Αλλά αργότερα, κάποιος παθαίνει καρκίνο: Αυτό σας έχει ξανασυμβεί. Ξέρετε πώς πάει… Έχετε δει τους γονείς σας να πεθαίνουν. Έχετε δει ανθρώπους της γενιάς σας να πεθαίνουν. Δεν το φοβάσαι με τον ίδιο τρόπο. Και παραγγέλνεις τα λουλούδια και στέλνεις τα σημειώματα.

Σίνιορ: Ας μιλήσουμε για το φθόνο. Θέλω να μάθω ποια βιβλία πιστεύετε ότι είναι τα καλύτερα για το θέμα του φθόνου.

Άτγουντ: Σαίξπηρ. Θα σας πω την εναρκτήρια ομιλία του Ριχάρδου Γ’: «Όλοι αυτοί οι άλλοι άνθρωποι περνούν υπέροχα, αλλά όχι εγώ. Γι’ αυτό δείτε με να είμαι κακός. Θα τους τα κάνω θάλασσα».

Σίνιορ: Γιατί πιστεύετε ότι οι συγγραφείς είναι καλύτεροι στο θέμα του φθόνου από τους ψυχολόγους;

Άτγουντ: Νομίζω ότι οι ψυχολόγοι δεν θέλουν να το παραδεχτούν- θέλουν να το εξηγήσουν. «Ήσουν πολύ προσκολλημένος στο παιχνίδι σου όταν ήσουν τριών ετών» ή «δεν σε κάλεσαν στο πάρτι γενεθλίων της Τζέινι».

Σίνιορ: Ίσως αυτό να είναι. Πόσο βαρετό.

Άτγουντ: Τα παραμύθια είναι γεμάτα φθόνο. Ας δούμε την Ωραία Κοιμωμένη: «Ξέχασες να με καλέσεις! Λοιπόν, αυτό ήταν λάθος». Σκεφτείτε πόσα είναι αυτά στα οποία η αδικημένη αδελφή ζηλεύει την ευνοημένη.

Σίνιορ: Πιστεύετε ότι οι συγγραφείς ζηλεύουν υπερβολικά;

Άτγουντ: Πιθανόν όχι περισσότερο από ό,τι οι άλλοι άνθρωποι. Αλλά γράφουν γι’ αυτό περισσότερο, επειδή είναι συγγραφείς. Αν και μπορούμε να μιλήσουμε για τα άλση της ακαδημαϊκής κοινότητας. Και μπορούμε να μιλήσουμε για τις εκδόσεις μικρών εντύπων. Νομίζω ότι σε δομημένες, ιεραρχικές, αναπτυσσόμενες εταιρείες, όπου υπάρχει περιθώριο ανέλιξης -και η ανέλιξη είναι αρκετά γρήγορη- ο φθόνος είναι λιγότερο πιθανό να συμβεί. Η θεωρία μου είναι ότι όσο μικρότερο είναι το κομμάτι του τυριού, τόσο περισσότερο τα ποντίκια τσακώνονται γι’ αυτό.

(παύση)

Παρατηρήστε ότι προσεκτικά δεν λέω αρουραίους. Και επίσης, αν βάλεις πάρα πολλά ζώα σε έναν κλειστό χώρο και χωρίς έξοδο, θα έχεις καυγάδες, γιατί δεν υπάρχει τρόπος να βγουν έξω. Έτσι, νομίζω ότι σε κλειστά συστήματα, χωρίς πολλά περιθώρια επέκτασης, όπου τα κομμάτια τυριού είναι αρκετά μικρά, θα έχετε άγριες δυσαρέσκειες για το ποιος πήρε το μικρότερο κομμάτι τυριού.

Σίνιορ: Νομίζω ότι αυτό περιγράφει γενικά τον κόσμο των συγγραφέων. Αλλά υπάρχει και αυτό το φαινόμενο των blockbuster όπου ξαφνικά ένας συγγραφέας παίρνει έναν τεράστιο κομμάτι τυριού.

Άτγουντ: Ναι. Και στην ομάδα των ομοτίμων αυτού του συγγραφέα, υπάρχει απίστευτη δυσαρέσκεια.

Σίνιορ: Σας συνέβη αυτό;

Άτγουντ: Η άνοδός μου ήταν πολύ πιο αργή. Αλλά μου συνέβη το 1972, μετά από, ξέρετε, 12 χρόνια μικρών περιοδικών και μικρών εκδόσεων. Δεν θα το καταλάβαινες αν δεν ήσουν στον Καναδά. Αλλά εξέδωσα δύο βιβλία εκείνη τη χρονιά και ήταν και τα δύο επιτυχημένα με τους όρους που υπήρχαν. Και ο συγγραφέας Farley Mowat, ο οποίος ήταν πολύ γνωστός εκείνη την εποχή, μου είπε: «Τώρα είσαι στόχος και οι άνθρωποι θα σε πυροβολούν».

Σίνιορ: Συνέβη αυτό;

Άτγουντ: Απολύτως.

Σίνιορ: Πιάσατε τον εαυτό σας να προσπαθεί επίσης να διαχειριστεί τη δική σας χαρά μπροστά στους φίλους σας που εξακολουθούσαν να μην έχουν πετύχει τους στόχους τους;

Άτγουντ: Αυτό είναι δεδομένο. Όποιος δεν είναι τελείως ζελέ, αυτό κάνει.

*Με στοιχεία από το theatlantic.com