Έπειτα από δύο ημέρες σιωπής μετά την επικράτηση του αριστερού αντιπάλου του, Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα,  στις προεδρικές εκλογές στη Βραζιλία, ο ακροδεξιός Ζαΐρ Μπολσονάρο ευχαρίστησε τους υποστηρικτές του. Κάλεσε όσους απέκλεισαν δρόμους να είναι ειρηνικοί -αν και χαρακτήρισε τις διαμαρτυρίες τους δίκαιη έκφραση «αγανάκτησης και αισθήματος αδικίας».

Επαίνεσε το έργο του. Επέκρινε την Αριστερά. Και έδωσε μια διφορούμενη υπόσχεση ότι θα σεβαστεί το Σύνταγμα, όπως έκανε -είπε- πάντα.

Αυτό πάντως που απουσίαζε από τη μόλις δίλεπτη ομιλία του ήταν η παραδοχή της ήττας του (το έκανε αντ’ αυτού συνεργάτης του) ή ότι οι εκλογές ήταν ελεύθερες και δίκαιες. Όχι τυχαία, δεν είπε το όνομα του Λούλα ούτε μια φορά.

Ακόμη κι έτσι, προκάλεσε ανακούφιση η δέσμευση για μετάβαση της εξουσίας. Όμως και εδώ απουσίαζε μια λέξη: «ομαλή».

«Η δεξιά αναδύθηκε πραγματικά στη χώρα μας», είπε ο Μπολσονάρο. «Η ισχυρή εκπροσώπησή μας στο Κογκρέσο δείχνει τη δύναμη των αξιών μας: Θεός, πατρίδα, οικογένεια, ελευθερία».

«Όπως και στον τραμπισμό, ένας κανόνας του μπολσοναρισμού είναι η μη παραδοχή της ήττας», κάτι που «θα τον καρτήσει ζωντανό» εξηγεί στην Washington Post o Ρόμπερτ Μούγκα, πολιτικός αναλυτής και συνιδρυτής του Ινστιτούτου Igarapé με έδρα το Ριο ντε Τζανέιρο. «Αυτό θα ρίξει κι άλλο “λάδι στη φωτιά” των ισχυρισμών ότι υπήρξε εκλογική νοθεία», επισημαίνει, «και θα διαιωνίσει μια βραζιλιάνικη παραλλαγή του “μεγάλου ψέματος”» που επικαλείται από το 2020 στις ΗΠΑ ο Ντόναλντ Τραμπ, οι υποστηρικτές του και πλέον ένα σημαντικό ποσοστό των υποψηφίων των Ρεπουμπλικανών στις ενδιάμεσες εκλογές της 8ης Νοεμβρίου.

Μένει βέβαια να φανεί πόσο παράλληλοι θα είναι τελικά οι βίοι των δύο πρώην πια προέδρων, ομοϊδεατών και φίλων…

«Υπόγειες» μεθοδεύσεις

Ο Μπολσονάρο αναμένεται να αφήσει στον αρχηγό του επιτελείου του τα της μετάβασης της εξουσίας. Η διαδικασία αναμενόταν να αρχίσει τυπικά χθες, σύμφωνα με την πρόεδρο του Κόμματος Εργαζομένων (PT) του Λούλα, Γκλέισι Χόφμαν.

Θα διαρκέσει μέχρι την επίσημη ανάληψη των καθηκόντων από τον νέο -και δις πρώην- πρόεδρο της Βραζιλίας, την 1η Ιανουαρίου. Το διάστημα που θα μεσολαβήσει θεωρείται κρίσιμης σημασίας.

«Ένα από τα πρώτα σημεία στα οποία θα επικεντρωθούμε θα είναι το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2023 και οι αλλαγές που θέλουμε να γίνουν», ανέφερε η Χόφμαν, αναδεικνύοντας μια από τις πολλές επικείμενες προκλήσεις της προεδρίας Λούλα.

Πολλώ μάλλον όταν η νίκη του είναι οριακή, το Κογκρέσο ελέγχεται από τους αντιπάλους του και η χώρα είναι διχασμένη.

Παρά την εκνευριστική στάση του Μπολσονάρο -γράφει η αργεντίνικη εφημερίδα Clarin- το υπουργικό του συμβούλιο είχε ήδη έρθει σε επαφή με τη μεταβατική ομάδα του Λούλα ντα Σίλβα, η οποία ανέθεσε τον συντονισμό στον εκλεγμένο αντιπρόεδρο Ζεράλντο Άλκιμιν: έναν συντηρητικό πολιτικό από το Βραζιλιάνικο Σοσιαλιστικό Κόμμα, που χαίρει μεγάλης εκτίμησης από τις αγορές.

Πριν πάντως από την ολιγόλεπτη ομιλία του την Τρίτη -προσθέτει το δημοσίευμα- ο Μπολσονάρο είχε καλέσει τα μέλη του Ανώτατου Δικαστηρίου στο προεδρικό μέγαρο. Οι περισσότεροι δικαστές δεν πήγαν, κατ’ αρχήν επειδή ο απερχόμενος πρόεδρος δεν είχε ακόμη παραδεχτεί την ήττα του.

«Επίσης υπέθεσαν ότι θα μπορούσε να τους ασκήσει πιέσεις, ως αντάλλαγμα, για μια ευνοϊκή μεταχείριση στις υποθέσεις διαφθοράς που περιβάλλουν την προεδρία του», γράφει η Clarin.

Αυτές είναι ουκ ολίγες. Στα μόλις τέσσερα χρόνια της θητείας του, ο Μπολσονάρο βρέθηκε στο επίκεντρο πλείστων όσων κατηγοριών και ερευνών και, χάρη στις συμμαχίες του, επέζησε 150 προτάσεων παραπομπής σε δίκη, σπάζοντας όλα τα ρεκόρ.

Έχει ωστόσο ακόμη πολλά ανοιχτά μέτωπα. Και η προεδρική ασυλία του λήγει την 1η Ιανουαρίου…

«Χορός» σκανδάλων

«Ενημερώνω τους αχρείους ότι δεν πρόκειται να μπω φυλακή ποτέ!», είχε διακηρύξει πέρυσι ο Μπολσονάρο ενώπιον υποστηρικτών του, σε μια περίοδο εντάσεων με τους δικαστές της Βραζιλίας.

Τότε ακουγόταν -ή ήθελε να ακούγεται- πολύ σίγουρος. Όμως η αλήθεια είναι ότι ο απερχόμενος πρόεδρος έχει πολλούς λόγους για να φοβάται. Περίπου όσες είναι οι έρευνες που έχει ανοίξει το Ανώτατο Δικαστήριο σε βάρος του.

Με έκθεση-καταπέλτη ειδικής επιτροπής της Γερουσίας έχει ζητήσει εδώ και ένα χρόνο να απαγγελθούν κατηγορίες εναντίον για εννέα εγκλήματα, μεταξύ αυτών κατάχρηση δημοσίων πόρων, παραβίαση δικαιωμάτων και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Αιτία: η σκανδαλώδης διαχείριση της πανδημίας της COVID-19, που έχει στοιχίσει τη ζωή σε περίπου 690.000 ανθρώπους στη Βραζιλία. Πρόκειται για τον δεύτερο υψηλότερο αριθμό παγκοσμίως, μετά τις ΗΠΑ.

Η έκθεση περιγράφει πώς ο Μπολσονάρο βοήθησε ενεργά στην εξάπλωση του κοροναϊού, αρνούμενος να πάρει μέτρα και διαδίδοντας ακραία παραπληροφόρηση για τα εμβόλια, καθυστερώντας τραγικά την προμήθειά τους.

Όταν μάλιστα το έκανε, έκλεισε συμφωνία για την αγορά του μη εγκεκριμένου στη Βραζιλία εμβολίου Covaxin από την ινδική εταιρεία Bharat Biotech, και δη σε πολύ υψηλή τιμή.

Διαπιστώθηκε ότι η κυβέρνηση πλήρωσε δεκαπλάσιο ποσό από το αρχικώς συμφωνημένο, με τις παρατυπίες να μην εντοπίζονται όμως στην τιμή αγοράς των εμβολίων, αλλά στα τιμολόγια και ιδιαίτερα σε μια «σκοτεινή» πληρωμή 45 εκατομμυρίων δολαρίων σε εταιρεία στη Σιγκαπούρη.

Οσμή σκανδάλου με μίζες έχει και ο «μυστικός προϋπολογισμός» που περιλαμβάνεται στον νόμο περί προϋπολογισμού του 2019, επιτρέποντας τη δαπάνη δημοσίων πόρων από ομοσπονδιακούς νομοθέτες με περιορισμένη εποπτεία και υπό καθεστώς ανωνυμίας.

Ο Μπολσονάρο κατηγορείται εν τω μεταξύ για απιστία δηλώνοντας επί 15 χρόνια ότι απασχολούσε έναν υπάλληλο-«φάντασμα» ως βοηθό του στο Κογκρέσο.

Μαζί με τα μέλη της οικογένειάς του καταγγέλλεται επίσης ότι αγόρασαν 50 ακίνητα με μετρητά, για την προέλευση των οποίων διατυπώνονται εύλογα ερωτήματα.

Παρακωλύοντας το έργο της Δικαιοσύνης

Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, σε βάρος του Μπολσονάρο εκκρεμούν έρευνες για παρεμβάσεις στο έργο της Ομοσπονδιακής Αστυνομίας στο πλαίσιο διερεύνησης υποθέσεων διαφθοράς κατά των γιων του, αλλά και για ευθείες απειλές κατά μελών του Ανώτατου Δικαστηρίου.

Ο απερχόμενος πρόεδρος ερευνάται επίσης για «συκοφαντία» και «υποκίνηση εγκλήματος», κατόπιν αβάσιμων ισχυρισμών για κενά ασφαλείας στο ηλεκτρονικό σύστημα ψηφοφορίας της Βραζιλίας, καθώς και για τον ρόλο του στη διάδοση ψευδών ειδήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σε εκστρατείες συκοφαντικής δυσφήμισης πολιτικών αντιπάλων του, με τη δράση μιας οιονεί «ψηφιακής πολιτοφυλακής».

Πώς απαντά σε όλα αυτά ο Μπολσονάρο, που εξελέγη το 2018 στην προεδρία υποσχόμενος «διαφάνεια πάνω από όλα»;

Επέβαλε «ομερτά», διατάσσοντας το «σφράγισμα» όλων των ευαίσθητων πληροφοριών για έναν αιώνα. Ο Λούλα ντα Σίλβα έχει πάντως πει ότι, με το που θα αναλάβει τα καθήκοντά του, θα δώσει πρόσβαση στις αρχές σε πιθανά ενοχοποιητικά έγγραφα.

Βραζιλιάνικα ΜΜΕ αναφέρουν ότι, για να συμφωνήσει στη μετάβαση της εξουσίας, ο Μπολσονάρο ζήτησε διαβεβαιώσεις από το κόμμα του ότι θα του πληρώνει μισθό, έξοδα στέγασης, μέχρι και δικηγόρων.

Σε κάθε περίπτωση εκτιμάται ότι, ακόμη και αν καθίσει στο εδώλιο του κατηγορουμένου, τυχόν καταδίκη του θα πάρει χρόνια, πολώνοντας ακόμη περισσότερο το κλίμα στη διχασμένη Βραζιλία και, πιθανόν, «τρέφοντας» τον μπολσοναρισμό. Κάτι που συμβαίνει ήδη με τον τραμπισμό στις ΗΠΑ.

Πολλοί τώρα δε στη Μπραζίλια έχουν στραμμένο ανήσυχα το βλέμμα στην 1η Ιανουαρίου, υπό το φόβο ότι -στριμωγμένος ων στη «γωνία»- ο Μπολσονάρο θα μπορούσε να επιχειρήσει τη δική του αντιδημοκρατική «εξέγερση» α λα Τραμπ, με τις μετεκλογικές κινητοποιήσεις των υποστηρικτών του να αποδεικνύονται μια… πρόβα τζενεράλε.

Headlines