Την Πέμπτη 10 Νοεμβρίου στις 8:30 το βράδυ πραγματοποιείται στην Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών συναυλία της Φιλαρμόνιας Ορχήστρας Αθηνών αφιερωμένη στις οδυνηρές μνήμες της Μικρασιατικής Καταστροφής, από την οποία συμπληρώνονται φέτος 100 χρόνια.

Στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται αποκλειστικά έργα ελλήνων συνθετών που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Μικρά Ασία, όταν ακόμη ο Ελληνισμός ήταν ακμαίος και ανθηρός. Στα έργα τους μεταφέρονται και απηχούνται οι μνήμες και τα βιώματα της παιδικής και νεανικής τους ηλικίας, που καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό την καλλιτεχνική τους φυσιογνωμία. Ταυτόχρονα περιλαμβάνονται σκοποί, τραγούδια, χοροί, μελωδίες και ρυθμοί από την ιδιαίτερη και πλούσια πολιτιστική παράδοση της Μικράς Ασίας, της Κωνσταντινούπολης και του Πόντου.

Συμμετέχουν οι σολίστ: Νίνα Κουφοχρήστου (σοπράνο), Σοφία Κυανίδου (σοπράνο), Φίλιππος Μοδινός (τενόρος), Τάσης Χριστογιαννόπουλος (βαρύτονος).

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τα έργα:

«Βυζαντινή θυσία» του Πέτρου Πετρίδη, ο οποίος γεννήθηκε στην Καππαδοκία.

«Τρία ελληνικά παραδοσιακά τραγούδια» του Γεωργίου Πονηρίδη, που γεννήθηκε στη μικρασιατική ακτή της Κωνσταντινούπολης.

Πέντε σημαντικές στιγμές και στοιχεία που δε γνωρίζετε για τον Πέτρο Πετρίδη

  • Ο Πέτρος Πετρίδης, γεννημένος στην Νίγδη της Καππαδοκίας, ήταν άριστος γνώστης της τουρκικής γλώσσας. Κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων βρισκόταν για σπουδές και εργαζόταν στο Παρίσι, ζήτησε όμως (παρόλο που τυπικά δεν ήταν ακόμη Έλληνας υπήκοος) να καταταγεί ως εθελοντής στον Ελληνικό στρατό και να πολεμήσει τους Τούρκους. Μάλιστα ανέλαβε την αρμοδιότητα του διερμηνέα κατά τις διαπραγματεύσεις για την παράδοση των Ιωαννίνων στον Ελληνικό στρατό το 1913. Αργότερα υπηρέτησε ως διευθυντής του γραφείου πληροφοριών της Ελληνικής Πρεσβείας στο Λονδίνο και δίδαξε μουσική στο King’s College της ίδιας πόλης.
  • Ο Πετρίδης θεωρείται συνθέτης αυτοδίδακτος. Επιδίωξε και πέτυχε να διαμορφώσει μόνος του τον μουσικό του δρόμο, αναζητώντας τον δικό του τρόπο να εντάξει την ελληνική μουσική στο ευρωπαϊκό σύστημα. Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στη μελέτη των βυζαντινών ήχων και προσπάθησε να δημιουργήσει ένα νέο σύστημα αρμονίας που να βασίζεται σε αυτούς, όπως το δυτικοευρωπαϊκό σύστημα αρμονίας προήλθε και βασίζεται στους μεσαιωνικούς τρόπους. Το σύστημα αυτό το εφάρμοσε με μεγάλη συνέπεια στο έργο του, δημιουργώντας μια ξεχωριστή και αναγνωρίσιμη μουσική γλώσσα. Η καταξίωση στο έργο του ήρθε με το να γίνει ο δεύτερος, μετά τον Καλομοίρη, Έλληνας μουσουργός που κατέλαβε τη θέση μουσικής στην Ακαδημία Αθηνών, και μάλιστα με εισήγηση του ίδιου του Καλομοίρη. Πριν από αυτό είχε εκλεγεί αντεπιστέλλον μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας, διαδεχόμενος τον μεγάλο Φινλανδό συνθέτη Τζαν Σιμπέλιους.
  • Κατά τη διάρκεια των νεανικών χρόνων του Πετρίδη αναπτύσσεται στην Ευρώπη η αισθητική κίνηση του Νεοκλασικισμού. Με λίγα λόγια, αυτή στρεφόταν στην δημιουργική αναζήτηση και αναδιαμόρφωση των καταξιωμένων μουσικών μορφών του Μπαρόκ και του Κλασικισμού, δηλαδή της μουσικής του 18ου αιώνα. Το ισχυρότερο σύμβολο της εποχής ήταν η μουσική του Μπαχ, και το σύνθημα «Επιστροφή στον Μπαχ» ήταν στα χείλη πολλών συνθετών της εποχής. Ο Πετρίδης ενστερνίσθηκε το σύνθημα αυτό, το προσάρμοσε όμως στους δικούς του στόχους για την Ελληνική μουσική, η οποία, σύμφωνα με τα δικά του λόγια, «πρέπει να έχει για μόνιμο στόχο της την ανακάλυψη και την κωδικοποίηση της αρμονίας και της πολυφωνίας των ελληνικών κλιμάκων κατά προέκταση και προσαρμογή των αιώνιων νόμων, που διέπουν το μεγαλειώδες έργο του Μπαχ. Η αισθητική δοξασία της ‘επιστροφής στον Μπαχ’ αποτελεί, για τον Έλληνα μουσουργό, διπλό ιδανικό, τόσο αισθητικό όσο και διαπλαστικό της ελληνικής μουσικής γλώσσας».
  • Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950, ο Πετρίδης κατάφερε να πείσει του εκπροσώπους της Ελληνικής Εκκλησίας, και ιδιαίτερα τον προοδευτικό Αρχιεπίσκοπο Σπυρίδωνα, ότι ήταν ανάγκη η Ελληνική εκκλησιαστική μουσική να αποκολληθεί από τα πρότυπα της βυζαντινής μουσικής και, χωρίς να εγκαταλείψει την παράδοση, να διευρυνθεί κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Τα δύο μείζονα έργα που προέκυψαν από την αγαστή αυτή σύμπνοια απόψεων είναι το ορατόριο «Άγιος Παύλος», για να εορτασθούν τα 1900 χρόνια από την έλευση του Αποστόλου Παύλου στην Αθήνα, καθώς και το Ρέκβιεμ στον Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Παλαιολόγο (έργο μνήμης για τα 500 χρόνια από την Άλωση της Πόλης το 1453). Η προσπάθεια αυτή δεν βρήκε, όμως, υποστηρικτές στους επόμενους κατόχους του Αρχιεπισκοπικού θρόνου και δεν συνεχίστηκε.
  • Μεγάλο μέρος της νεανικής ζωή του το πέρασε στη Δυτική Ευρώπη, και ιδιαίτερα στο Παρίσι και στο Λονδίνο. Στο Παρίσι είχε πάει για σπουδές νομικών και πολιτικών επιστημών, ταυτόχρονα όμως ασχολήθηκε ως δημοσιογράφος και αρθρογράφος στην αγγλική και γαλλική γλώσσα για μουσικά θέματα. Την ασχολία αυτή συνέχισε και μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, όπου έγραφε ως μουσικοκριτικός σε αρκετές εφημερίδες. Τα άρθρα του αυτά μας αποκαλύπτουν σήμερα πολλά στοιχεία για το χαρακτήρα του ως ανθρώπου, με αυστηρές αρχές και κατασταλαγμένες (και συχνά πολύ αιχμηρές) απόψεις, αλλά και για τη συνθετική του αισθητική.

Headlines