Οι Ενδιάμεσες Εκλογές και οι σχέσεις των ΗΠΑ με την Κίνα

Του Γιώργου Τζογόπουλου*

Για τους περισσότερους παρατηρητές των εσωτερικών πολιτικών εξελίξεων στις Ηνωμένες Πολιτείες, η χώρα παρουσιάζει σημάδια επικίνδυνης διαίρεσης. Η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις προεδρικές εκλογές του 2016 και η αμφισβήτηση από αυτόν της επικράτησης του Τζο Μπάιντεν το 2020 έχει οξύνει την πόλωση, η οποία γίνεται αντιληπτή όχι μόνο με αφορμή την πραγματοποίηση κάποιας εκλογικής αναμέτρησης αλλά και στην καθημερινότητα. Ένα από τα ελάχιστα θέματα για το οποία υπάρχει σύμπνοια στην Αμερική, τόσο σε επίπεδο πολιτικής ελίτ όσο και κοινής γνώμης, είναι αυτό της Κίνας. Η Κίνα θεωρείται αντίπαλος, και ακολούθως η προσπάθεια περιορισμού της επιρροής της αποτελεί εθνική στρατηγική προτεραιότητα, αποδεκτή από την πλειονότητα των πολιτών.

Στο πλαίσιο αυτό, το αποτέλεσμα των ενδιάμεσων εκλογών δεν πρόκειται να επηρεάσει την αμερικανική προσέγγιση. Οι νομοθετικές πρωτοβουλίες, δηλαδή, τις οποίες θα λάβει το Κογκρέσο σχετικά με την Κίνα δύσκολα μπορούν να συνδεθούν με το αποτέλεσμα που θα δώσουν οι αμφιλεγόμενες πολιτείες για τις θέσεις είτε στη Γερουσία είτε Βουλή των Αντιπροσώπων, τις οποίες διεκδικούν Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι. Αυτή τη στιγμή, το Κογκρέσο συζητάει έναν καινούριο νόμο, ο οποίος θα αφορά την ενίσχυση της αμερικανικής στήριξης στην Ταϊβάν. Η συζήτηση έχει ήδη ξεκινήσει και είναι αμφίβολο αν θα ολοκληρωθεί με την παρούσα σύνθεση ή με την επόμενη από τον Ιανουάριο του 2023 και μετά. Ανεξάρτητα από τη στιγμή της ψήφισης, η ουσία είναι αυτή που μετράει.  Θα πρόκειται για συμφωνία Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων με στόχο την ενδυνάμωση του σχετικού νόμου του 1979, και την προμήθεια νέων όπλων στην Ταϊβάν.

Σε κρίσιμη καμπή οι σχέσεις ΗΠΑ – Κίνας

Οι σχέσεις Ηνωμένων Πολιτειών-Κίνας έχουν εισέλθει σε κρίσιμη καμπή. Θεωρητικά, οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να υιοθετούν την αρχή της μίας Κίνας, αλλά η κινεζική κυβέρνηση διατηρεί τις αμφιβολίες της ύστερα από την επίσκεψη της προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων Νάνσι Πελόζι στην Ταϊπέι στις αρχές του περασμένου Αυγούστου. Ένας από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της επιλογής της Πελόζι ήταν ο πρώην υπουργός εξωτερικών Μάικ Πομπέο. Παράλληλα, οι Ρεπουμπλικάνοι Γερουσιαστές υποστήριξαν πρόσφατα τον καινούριο νόμο ο οποίος βάζει φρένο στην εξαγωγή αμερικανικών ημιαγωγών και άλλων εξειδικευμένων τεχνολογικών προϊόντων στην Κίνα. Όσο περισσότερο σκληραίνει τη στάση της η Αμερική έναντι της Κίνας, τόσο μεγαλύτερη θα γίνεται η διακομματική συναίνεση εντός και εκτός Κογκρέσου.

Η πορεία των σινοαμερικανικών σχέσεων θα επηρεαστεί ενδεχομένως από το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών του 2024, αν επανέλθει ο Ντόναλντ Τραμπ, αλλά όχι από αυτό των ενδιάμεσων.  Και αυτό γιατί ο Τραμπ βάζει τους δικούς του κανόνες στις διεθνείς σχέσεις, και δεν συμβουλεύεται απαραίτητα το αμερικανικό κατεστημένο, ούτε τους εταίρους της χώρας του. Βλέπουμε, όμως, ότι και οι Δημοκρατικοί οι οποίοι κέρδισαν πριν από δύο χρόνια την αμερικανική προεδρία και την πλειοψηφία στα δύο σώματα του Κογκρέσου συνέχισαν με την πολιτική του εμπορικού πολέμου κατά της Κίνας, αν και είχαν εμφανιστεί αρχικά κάπως επιφυλακτικοί.

Ποια θα είναι η αντίδραση της Κίνας

Ενδιαφέρον μέσα σε όλα αυτά θα έχει η αντίδραση της Κίνας, Η χώρα προσπαθεί να γίνει τεχνολογικά αυτάρκης εν μέσω εμποδίων που της βάζει η Ουάσιγκτον, ενώ αναζητεί μια ισορροπία μεταξύ της προστασίας της ανθρώπινης ζωής κατά τη διάρκεια της πανδημίας και της επιστροφής στην κανονικότητα που επηρεάζεται από την επιμονή στην πολιτική των μηδενικών κρουσμάτων. Αυτό που μπορούμε να περιμένουμε είναι η ισχυροποίηση ορισμένων τάσεων αποσύνδεσης με αμερικανικά χαρακτηριστικά στη Δύση και κινεζικά στην Ανατολή όσο η αντιπαράθεση γύρω από την Ταϊβάν θα αποκτάει ολοένα και πιο επικίνδυνα χαρακτηριστικά. Ζητούμενο είναι η εύρεση ενός modusvivendi με γνώμονα την ευημερία και την ειρήνη στον κόσμο, αλλά οι δυσκολίες τεράστιες.

*Λέκτορα Διεθνών Σχέσεων στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Νίκαιας (CIFE), Senior Fellow στο ΕΛΙΑΜΕΠ και το Κέντρο Στρατηγικών Σπουδών Μπέγκιν-Σαντάτ (Ισραήλ). Το τελευταίο του βιβλίο The Miracle of China: The New Symbiosis with the Worldκυκλοφορεί από τον Springer.