Πρωτοποριακό πρόγραμμα: Στις βιβλιοθήκες με… συνταγή γιατρού

Μεσούντος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου κι ενώ νοσοκόμοι, γιατροί και εθελοντές προσπαθούσαν να απαλύνουν τον πόνο των τραυματιών, η Ελεν Μαίρη Γκέσκελ, μέλος της αγγλικής αριστοκρατίας με φιλανθρωπική δράση στο Λονδίνο, είχε μια ιδέα: πρότεινε στις βρετανικές Αρχές να δημιουργηθεί μια βιβλιοθήκη που θα συνέβαλλε στη θεραπεία των τραυματισμένων στρατιωτών προσφέροντάς τους μια αίσθηση χαλάρωσης που θα τους ωφελούσε σωματικά και ψυχικά.

Η φίλη της lady Battersea πρόσφερε την έπαυλή της για να αποθηκευτούν τα βιβλία και οι «Times» απηύθυναν δημόσιες εκκλήσεις για δωρεές, με το εγχείρημα να σημειώνει τεράστια επιτυχία. Εναν αιώνα μετά, η ιδέα της βιβλιοθεραπείας έρχεται και πάλι στο προσκήνιο μέσα από ένα πρωτοποριακό project που πραγματοποιείται για πρώτη φορά πιλοτικά στην Ελλάδα: Τους επόμενους μήνες επιλεγμένοι ασθενείς θα πηγαίνουν στις βιβλιοθήκες… με συνταγή γιατρού ως τμήμα της θεραπείας τους.

Τέσσερις βιβλιοθήκες της χώρας θα μετατραπούν για ένα έτος σε ασφαλείς χώρους ίασης, καθώς θα υποδέχονται πάσχοντες – από ψυχικές νόσους – οι οποίοι κατόπιν υποδείξεως των γιατρών τους θα συμμετέχουν σε ειδικά προγράμματα θεραπείας μέσω των βιβλίων. Η ιαματική δύναμη των βιβλιοθηκών έχει καταδειχτεί σε επιστημονικές έρευνες που αποκαλύπτουν πως οι ιστορίες είναι ικανές να μας μεταμορφώνουν σε συναισθηματικό, κοινωνικό, συμπεριφορικό και ψυχολογικό επίπεδο – γι’ αυτό και η συνταγογράφηση των πολιτιστικών δράσεων ως θεραπευτικών μέσων είναι μια τάση που ανεβαίνει στο εξωτερικό. Η καινοτόμα πρακτική εντάχθηκε πρόσφατα και στο Ταμείο Ανακάμψης, ώστε σύντομα να συνταγογραφούνται στην Ελλάδα μέσω της ΗΔΙΚΑ εκτός από φάρμακα και πολιτιστικές δραστηριότητες…

Θεραπευτική δράση. «Το πρόγραμμα που σχεδιάζουμε θα περιλαμβάνει πραγματική συνταγογράφηση δραστηριοτήτων» λέει στα «ΝΕΑ» η Λήδα Τσενέ, ιδρύτρια της Athens Comics Librabry, η οποία έχει αναλάβει να τρέξει το πρόγραμμα στην Ελλάδα. «Είμαστε σε συνεργασία με την ΕΨΥΠΕ και με επαγγελματίες ψυχικής υγείας, οι οποίοι θα επιλέξουν τους ασθενείς που θα συμμετάσχουν.

Σε πρώτη φάση θα επιλεγούν μέσω του Refugee Week Greece. Σε αυτή τη φάση επιλέγουμε τις βιβλιοθήκες και συζητούμε τι θα περιλαμβάνει η θεραπευτική δράση, όπως ανάγνωση, εκπαίδευση στην προφορική αφήγηση, δημιουργία συλλογικών ιστοριών, δημιουργία χαρακτήρων, φανταστικών ή πραγματικών, που θα θέλαμε να υπάρχουν στις ζωές μας, ενώ παράλληλα εξετάζουμε και το ποιες περιπτώσεις ασθενών θα μπορούσαν να βοηθηθούν από ένα τέτοιο πρόγραμμα.

Στόχος μας είναι να εκμεταλλευτούμε τη δύναμη της αφήγησης. Οι άνθρωποι ανοίγονται πιο εύκολα όταν τοποθετούν ό,τι τους απασχολεί σε ένα αφηγηματικό πλαίσιο. Μπορούν να μοιραστούν πιο εύκολα μια ιστορία από ό,τι τα σκληρά γεγονότα, ενώ παράλληλα, όταν ακούμε προσεκτικά τις ιστορίες των άλλων, ενεργοποιείται η ενσυναίσθηση» λέει. Μετά την ολοκλήρωσή του το πρόγραμμα, το οποίο επελέγη για να χρηματοδοτηθεί από το European Culture Foundation, θα μοιραστεί ως «πιλότος» σε όλους τους φορείς που ενδιαφέρονται να το «υιοθετήσουν».

Αντίστοιχα προγράμματα λειτουργούν επισήμως στη Μεγάλη Βρετανία, στη Γερμανία, στην Ολλανδία και σε άλλες χώρες του εξωτερικού, όπου η επίσκεψη σε βιβλιοθήκες και η συμμετοχή σε πολιτιστικές δραστηριότητες συνταγογραφούνται από τους θεράποντες ιατρούς.