Άγχος: O διαλογισμός «εξίσου αποτελεσματικός» με τα αντικαταθλιπτικά

Η πρώτη μελέτη που συνέκρινε τον διαλογισμό ενσυνειδητότητας (mindfulness) με αντικαταθλιπτικό φάρμακο διαπιστώνει ότι  οι δύο αυτές προσεγγίσεις είναι εξίσου αποτελεσματικές στην αντιμετώπιση της διαταραχής γενικευμένου άγχους.

Η αμερικανική μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση JAMA Psychiatry υποδεικνύει ότι οι άνθρωποι που υποφέρουν από άγχος μπορούν να βρουν ανακούφιση είτε λαμβάνοντας ένα αντικαταθλιπτικό χάπι κάθε μέρα, το οποίο μπορεί να έχει παρενέργειες, είτε με καθημερινή εξάσκηση στην ενσυνειδητότητα, η οποία απαιτεί μια σημαντική δέσμευση χρόνου.

Οι 276 ασθενείς που συμμετείχαν στη μελέτη χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες και είτε ακολούθησαν το πρόγραμμα διαλογισμού είτε έλαβαν εσιταλοπράμη, ένα ευρέως χορηγούμενο αντικαταθλιπτικό.

Το πρόγραμμα ενσυνειδητότητας ήταν απαιτητικό, καθώς περιλάμβανε δύο συνεδρίες των 2,5 ωρών δύο φορές την εβδομάδα, καθώς και καθημερινή εξάσκηση στο σπίτι για 45 λεπτά.

Έπειτα από δύο εβδομάδες, τα επίπεδα άγχους όπως εκτιμήθηκαν σε στάνταρτ κλίμακα είχαν υποχωρήσει και στις δύο ομάδες κατά περίπου 30% και συνέχισαν να μειώνονται τους επόμενους τέσσερις μήνες.

Επίμονες σκέψεις

Η διαταραχή γενικευμένου άγχους, οι κρίσεις πανικού, η αγοραφοβία και το κοινωνικό άγχος είναι μερικές από τις πολυάριθμες διαταραχές άγχους, με τους πάσχοντες να υποφέρουν από επίμονες σκέψεις που επηρεάζουν την καθημερινότητα και τις σκέψεις τους.

Στις ΗΠΑ, οι διαταραχές άγχους επηρεάζουν το 40% των γυναικών κάποια στιγμή στη ζωή τους και τουλάχιστον έναν στους τέσσερις άνδρες, σύμφωνα με στοιχεία της κυβέρνησης.

Η ενσυνειδητότητα είναι μια μορφή διαλογισμού στην οποία η προσοχή πρέπει να παραμένει εστιασμένη στο παρόν και το μυαλό εκπαιδεύεται να αγνοεί τις επίμονες σκέψεις. Συχνά περιλαμβάνει ασκήσεις αναπνοής και «σαρώσεις σώματος» στις οποίες οι συμμετέχοντες στρέφουν την προσοχή τους διαδοχικά σε κάθε περιοχή του σώματος, από τα πόδια μέχρι το κεφάλι. Όταν εμφανίζονται επίμονες σκέψεις, οι συμμετέχοντες καλούνται πρώτα να τις αναγνωρίζουν και μετά να τις αγνοούν.

Αντί να μηρυκάζει κανείς την ίδια δυσάρεστη σκέψη «μπορεί να πεις ‘Έχω αυτή τη σκέψη αλλά ας την αφήσω για τώρα» εξηγεί στο Associated Press η Ελίζαμπεθ Χόγκε του Πανεπιστημίου Τζόρτζταουν, επικεφαλής της μελέτης.

Με την εξάσκηση, η ενσυνειδητότητα «αλλάζει τη σχέση που έχουν οι άνθρωποι με τις σκέψεις τους ακόμα και όταν δεν διαλογίζονται».

Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι το mindfulness είναι πιο αποτελεσματικό από το τίποτα ή τουλάχιστον εξίσου αποτελεσματικό με τη συμπεριφορική ψυχοθεραπεία στην αντιμετώπιση του άγχους, της κατάθλιψης και άλλων ψυχικών παθήσεων.

Αυτή όμως είναι η πρώτη μελέτη που συγκρίνει την ενσυνειδητότητα με ψυχιατρικό φάρμακο, επισήμανε η Χόγκε. Τα ευρήματα ίσως πιέσουν τις ασφαλιστικές εταιρείες να καλύπτουν το κόστος, που μπορεί να φτάσει τα 300 με 500 δολάρια για ένα πρόγραμμα των οκτώ εβδομάδων.

Συμμόρφωση

Η μελέτη διήρκεσε έξι μήνες και πραγματοποιήθηκε σε ιατρικά κέντρα της Ουάσιγκτον, της Βοστώνης και της Νέας Υόρκης. Οι ερευνητές βασίστηκαν σε μια κλίμακα εκτίμησης του άγχους από το 1 έως το 7, με μέσο σκορ 4,5 πριν από την έναρξη της δοκιμής. Έπειτα από δύο εβδομάδες έπεσε στο 3 και συνέχισε να πέφτει ελαφρώς και στις δύο ομάδες στους τρεις και τους έξι μήνες.

Δέκα άτομα στην ομάδα του αντικαταθλιπτικού σταμάτησαν τη θεραπεία λόγω παρενεργειών, όπως αϋπνία, ναυτία και κόπωση. Κανένας εθελοντής δεν αποσύρθηκε από την ομάδα του διαλογισμού, αν και 13 άτομα ανέφεραν αύξηση του άγχους.

Η μελέτη «επιβεβαιώνει πόσο χρήσιμη μπορεί να είναι η ενσυνειδητότητα όταν ασκείται αποτελεσματικά» σχολίασε ο Σίναν Φίσερ του Πανεπιστημίου Νορθγούστερν, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα.

Τα ευρήματα ωστόσο δείχνουν ότι η συμμόρφωση με το πρόγραμμα της ενσυνειδητότητας ήταν μάλλον χαμηλή. Έξι μήνες μετά την έναρξη της δοκιμής, το 58% στην ομάδα του αντικαταθλιπτικού συνέχιζε να παίρνει το φάρμακο, ενώ μόνο το 28% στην ομάδα της ενσυνειδητότητας συνέχιζε τον διαλογισμό.

Ο δρ Σκοτ Κράκοβερ, ψυχίατρος με έδρα τη Νέα Υόρκη, σχολίασε πως πολλοί άνθρωποι νιώθουν πως δεν έχουν ελεύθερο χρόνο για διαλογισμό, ειδικά αν πρόκειται για ομαδικό πρόγραμμα.

Ο ίδιος θεωρεί ότι η ενσυνειδητότητα ίσως είναι προτιμότερη σε ανθρώπους με μέτρια επίπεδα άγχους. Για άτομα με πιο σοβαρό άγχος συνταγογραφεί συνήθως φάρμακα.