Ευλογιά των πιθήκων: Ο ιός γίνεται «εξυπνότερος»

Ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων έχει μολύνει τους τελευταίους μήνες περισσότερα από 77.000 άτομα σε πάνω από 100 χώρες παγκοσμίως και – όπως συμβαίνει και με τον πανδημικό κορωνοϊό SARS-CoV-2 – υφίσταται μεταλλάξεις που του έχουν επιτρέψει να γίνει… δυνατότερος και εξυπνότερος, καταφέρνοντας να διαφεύγει από τα αντι-ιικά φάρμακα και τα εμβόλια και να εξαπλώνεται.

Διαβάστε επίσης: Στα 85 τα επιβεβαιωμένα κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων στην Ελλάδα

Τώρα μια ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου του Μιζούρι εντόπισε τις μεταλλάξεις εκείνες του ιού της ευλογιάς των πιθήκων που του χαρίζουν πλεονέκτημα… μολυσματικότητας. Το νέο εύρημα που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Journal of Autoimmunity» μπορεί, κατά τους ερευνητές, να έχει διττό όφελος: να οδηγήσει σε τροποποιημένες εκδοχές των υπαρχόντων φαρμάκων που χορηγούνται ενάντια στην ευλογιά των πιθήκων αλλά και στην ανάπτυξη νέων φαρμάκων που θα στοχεύουν τις νέες μεταλλάξεις του ιού και ως εκ τούτου θα είναι αποτελεσματικότερα στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της νόσου και της εξάπλωσής της.

Γενετική ανάλυση περισσότερων από 200 στελεχών του ιού

Προκειμένου να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους οι ερευνητές ανέλυσαν τις γενετικές αλληλουχίες περισσότερων από 200 στελεχών του ιού της ευλογιάς των πιθήκων τα οποία είχαν εμφανιστεί από το 1965, οπότε και πρωτοξεκίνησε η εξάπλωση του ιού ως το ξέσπασμα των αρχών του 2000 αλλά και το τελευταίο ξέσπασμα του 2022.

Μεταλλάξεις σε περιοχές-«κλειδιά»

«Μέσα από αυτή την ανάλυση καταφέραμε να δούμε πώς ο ιός εξελίχθηκε σε μάκρος χρόνου. Ενα από τα ευρήματα- ‘‘κλειδιά’’ ήταν ότι αυτή τη στιγμή συσσωρεύει μεταλλάξεις ακριβώς στις περιοχές όπου γίνεται η πρόσδεση των φαρμάκων και των αντισωμάτων που επάγονται μετά τον εμβολιασμό» ανέφερε ο Σρίκες Σαχντέβ από το Κολλέγιο Κτηνιατρικής του Πανεπιστημίου του Μιζούρι που ήταν εκ των κύριων ερευνητών της μελέτης και προσέθεσε: «Ο ιός λοιπόν γίνεται εξυπνότερος, καταφέρνει να ξεφεύγει από τα φάρμακα ή τα αντισώματα που παράγονται από το ανοσοποιητικό σύστημα και συνεχίζει να εξαπλώνεται μολύνοντας περισσότερα άτομα».

Η ευλογιά των πιθήκων προκαλεί χαρακτηριστικό εξάνθημα στα άκρα ή τον κορμό (Reuters)

Ακριβές 3D μοντέλο των πρωτεϊνών του ιού

Σύμφωνα με τον επικεφαλής της μελέτης Καμλέντρα Σινγκ, καθηγητή στο Κολέγιο Κτηνιατρικής του Πανεπιστημίου του Μιζούρι, η δομή του ιού της ευλογιάς των πιθήκων μοιάζει με εκείνη του ιού της δαμαλίτιδας ο οποίος χρησιμοποιείται ως εμβόλιο για την ευλογιά. Αυτό επέτρεψε στους ερευνητές να δημιουργήσουν ένα ακριβές τρισδιάστατο μοντέλο σε υπολογιστή των πρωτεϊνών του ιού της ευλογιάς των πιθήκων και να εντοπίσουν πού ακριβώς βρίσκονται συγκεκριμένες μεταλλάξεις του ιού οι οποίες συμβάλλουν στην πρόσφατη αυξημένη μολυσματικότητά του.

Η «πανοπλία» του ιού

«Επικεντρωνόμαστε στα γονίδια τα οποία εμπλέκονται στην αντιγραφή του γονιδιώματος του ιού και ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων είναι ένας ‘γιγάντιος’ ιός με περίπου 200.000 βάσεις DNA στο γονιδίωμά του» είπε ο δρ Σινγκ και προσέθεσε ότι «τα γονίδια του ιού κωδικοποιούν περίπου 200 πρωτεΐνες και έτσι ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων διαθέτει όλη την ‘πανοπλία’ που του επιτρέπει να αντιγράφεται, να διαιρείται και να συνεχίζει να μολύνει. Ο ιός δημιουργεί δισεκατομμύρια αντίγραφα του εαυτού του και μόνο τα πιο δυνατά επιβιώνουν καθώς οι μεταλλάξεις τα βοηθούν να προσαρμόζονται και να συνεχίζουν να εξαπλώνονται».

Πέντε ιικές πρωτεΐνες στο «μικροσκόπιο»

Οι ερευνητές εξέτασαν πέντε συγκεκριμένες πρωτεΐνες κατά την ανάλυση των διαφορετικών στελεχών του ιού της ευλογιάς των πιθήκων: DNA πολυμεράση, DNA ελικάση, πρωτεΐνη Α22R, DNA γλυκοζυλάση και G9R.

Οι παράγοντες που χαρίζουν αυξημένη μολυσματικότητα

«Είδαμε ότι οι μεταλλάξεις λάμβαναν χώρα σε σημεία- ‘‘κλειδιά’’ τα οποία εμπλέκονται στην πρόσδεση του DNA αλλά και σε σημεία πρόσδεσης των φαρμάκων και των αντισωμάτων που επάγονται με τον εμβολιασμό» εξήγησε ο δρ Σινγκ. «Οι παράγοντες αυτοί είναι σίγουρο ότι συμβάλλουν στην αυξημένη μολυσματικότητα που εμφανίζει το τελευταίο διάστημα ο ιός» συμπλήρωσε.

Γιατί τα υπάρχοντα φάρμακα έχουν περιορισμένη αποτελεσματικότητα

Οι επιστήμονες συνεχίζουν να αναζητούν το πώς ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων εξελίχθηκε στο πέρασμα του χρόνου. Η αποτελεσματικότητα των υπαρχόντων εγκεκριμένων φαρμάκων για την αντιμετώπιση της ευλογιάς των πιθήκων είναι σχετικώς περιορισμένη, πιθανώς επειδή τα περισσότερα από αυτά τα φάρμακα είχαν αρχικώς αναπτυχθεί για την αντιμετώπιση του ιού HIV του AIDS και του ιού του έρπητα αλλά πρόσφατα έλαβαν έγκριση επείγουσας χρήσης στην προσπάθεια να τεθεί υπό έλεγχο το τελευταίο επιδημικό ξέσπασμα του ιού.

«Μια υπόθεση είναι ότι όταν ασθενείς με HIV ή έρπητα λάμβαναν αυτά τα φάρμακα για την αντιμετώπιση του προβλήματός τους, πιθανώς είχαν μολυνθεί ταυτοχρόνως και με τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων χωρίς να το γνωρίζουν και έτσι τελικώς ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων έγινε εξυπνότερος και μεταλλάχθηκε για να ξεφύγει από τις θεραπείες. Μια άλλη υπόθεση αναφέρει ότι ο ιός ‘κάνει αεροπειρατεία’ στις πρωτεΐνες του ανθρώπινου οργανισμού και τις χρησιμοποιεί ώστε να γίνει πιο μολυσματικός» κατέληξε ο δρ Σινγκ.