Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Η γραφή και η γραφειοκρατία των Μινωιτών και των Μυκηναίων (Μέρος Δ’)

Κατά τη διάρκεια της Νεοανακτορικής Περιόδου έλαβαν χώρα, όπως προείπαμε, σημαντικές ανακατατάξεις σε όλα ουσιαστικά τα πεδία της κοινωνικής ζωής και της οικονομικής δραστηριότητας των Μινωιτών. Όπως φανερώνουν αφενός τα αρχαιολογικά τεκμήρια και αφετέρου τα διαθέσιμα επιγραφικά και σφραγιστικά στοιχεία, η εικόνα της μινωικής κοινωνίας κατέστη εξαιρετικά σύνθετη, η δε κοινωνική διαστρωμάτωση σαφώς πολυπλοκότερη.

Κατ’ αρχάς, όσον αφορά την κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας, ο ρόλος των ανακτόρων διαφοροποιήθηκε αισθητά. Πρωταρχικής σημασίας για τους ηγεμόνες κατέστη η νομιμοποίηση της ισχύος τους διαμέσου πληθώρας συμβόλων, παραστάσεων, ιερών και τελετουργιών. Από την άποψη του ελέγχου των πλουτοπαραγωγικών πηγών της περιοχής που ήλεγχε, η κεντρική εξουσία άρχισε να ενδιαφέρεται περισσότερο για τα είδη πολυτελείας (κοσμήματα, αντικείμενα από ελεφαντόδοντο, κεραμική υψηλής ποιότητας, αρωματικά έλαια, υφάσματα κ.ά.), που ήταν απαραίτητα στις εμπορικές ανταλλαγές και στα διάφορα τελετουργικά καθήκοντα, και όχι –όπως παλαιότερα– για τα είδη διατροφής. Αυτά ελέγχονταν πλέον κατά τα φαινόμενα από τα μέλη της διευρυμένης τοπικής αριστοκρατίας, που κατοικούσαν πέριξ του ανακτόρου ή ακόμα και σε μη ανακτορικές θέσεις.

Τα προαναφερθέντα, σε συνδυασμό με την αύξηση του πληθυσμού, επέφεραν την εντατικοποίηση της αγροτικής και της βιοτεχνικής παραγωγής, την εξέλιξη της τεχνολογίας και τη δημιουργία νέων αγαθών. Παράλληλα, στους κόλπους της μινωικής κοινωνίας των Νεοανακτορικών Χρόνων αναπτύχθηκαν ποικίλες μορφές σχέσεων εργασίας και μηχανισμών διακίνησης των αγαθών.

Σε συνάρτηση με τις εξελίξεις αυτές, ενισχύθηκαν έτι περαιτέρω οι εμπορικές επαφές της μεγαλονήσου και διευρύνθηκε η πολιτιστική επιρροή των Μινωιτών στα νησιά του Αιγαίου, στη νότια ηπειρωτική Ελλάδα και στο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου. Παραμένει, ωστόσο, ασαφές το τι κρύβει μέσα της κατά περίπτωση η εν λόγω επιρροή, το εάν δηλαδή οφείλεται άλλοτε στις εμπορικές ανταλλαγές, άλλοτε στη λειτουργία εμπορικών σταθμών και άλλοτε πάλι σε ενδεχόμενη κυριαρχία ή και αποικιστική δραστηριότητα των Μινωιτών.

*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, οι εµπορικές επαφές των Μινωιτών.

Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Η γραφή και η γραφειοκρατία των Μινωιτών και των Μυκηναίων (Μέρος Α’)

Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Η γραφή και η γραφειοκρατία των Μινωιτών και των Μυκηναίων (Μέρος Β’)

Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Η γραφή και η γραφειοκρατία των Μινωιτών και των Μυκηναίων (Μέρος Γ’)