Η Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική

Γράφει ο Σπύρος Ν. Λίτσας*

Το εσωτερικό των ΗΠΑ αναδεικνύει μια εγκάρσια τομή που διαπερνά τόσο τον κοινωνικό ιστό, την οικονομία, αλλά και το θεσμικό οικοδόμημα του κράτους.

Η διαίρεση αυτή οφείλεται στο υβρίδιο που έχει πλέον κυριεύσει το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, τον κομβικό αυτό θεσμό για την κοινωνικοπολιτική εξέλιξη και ωρίμανση του κράτους από την ίδρυση του, το Tea Party. Αυτό το υβρίδιο αφορά την αμερικανική εκδοχή της Ακροδεξιάς από τη βάση, όπως αυτή ξεκίνησε από τη Σάρα Πέϊλιν, γιγάντωσε με τον Ντόναλντ Τράμπ και έδειξε το πραγματικό του πρόσωπο στην προσπάθεια κατάληψης του Καπιτωλίου στις 6 Ιανουαρίου 2021.

Δεν είναι η πρώτη φορά που οι ‘Rednecks’, το λούμπεν τμήμα της Αμερικανικής κοινωνίας και οχυρωμένο πίσω από τον παραλογισμό της 2ης τροπολογίας του Αμερικανικού Συντάγματος, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των πολιτικών εξελίξεων. Αλλά είναι η πρώτη φορά που ο συγκεχυμένος αταβισμός τους ακούστηκε και από τη μέσα πλευρά του Λευκού Οίκου, εθίζοντας το ακροδεξιό ακροατήριο στη σαγήνη της Προεδρικής εξουσίας.

Αν όμως το Αμερικανικό όνειρο εντός του κράτους έχει αποκτήσει τη μεταλλική γεύση της εύλογης ανησυχίας, στην εξωτερική πολιτική οι ΗΠΑ δείχνουν ότι ανακάμπτουν με τον τρόπο που χειρίζονται τον Πόλεμο στην Ουκρανία και το ρωσικό αναθεωρητισμό.

Η άτακτη υποχώρηση των ΗΠΑ από τη Καμπούλ τον Αύγουστο του 2021 έκαναν αρκετούς που ασχολούνται με την Αμερικανική εξωτερική πολιτική, ανάμεσα τους και εγώ, να μιλήσουμε για το «τέλος του Αμερικανικού Αιώνα».

Οι ΗΠΑ όμως δείχνουν αντοχή και αποφασιστικότητα στον τρόπο με τον οποίο χειρίζονται τη Ρωσική επιθετικότητα στην Ουκρανία, με σημαντικότερη στιγμή όλων τον τρόπο που απαντούν στις Ρωσικές προκλήσεις για χρήση πυρηνικών. Βλέπουμε να ξεδιπλώνεται  μια νέα Αμερικανική πυρηνική αποτρεπτική στρατηγική που θα έχει σίγουρα σημείο εφαρμογής και στην ισορροπία ισχύος που θα διαμορφωθεί σε διεθνές επίπεδο μετά το τέλος, οριστικό ή όχι στην παρούσα φάση παίζει μικρό ρόλο, του Πολέμου στην Ουκρανία.

Ο Πόλεμος αυτός είναι ένας αρχετυπικός πόλεμος μετάβασης, όπως ονομάζεται στη Θεωρία των Διεθνών Σχέσεων, που θα οδηγήσει σε μια νέα μορφή συστημικής πολικότητας, σε αυτή του διπολικού πολυμερισμού όπως έχω αναλύσει τον τελευταίο καιρό σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά άρθρα, και θα απαιτήσει ξανά από τις ΗΠΑ να λειτουργήσουν ως η ατμομηχανή του δυτικού κόσμου απέναντι στην Κίνα και τους συμμάχους της.

Μένει να δούμε αν οι εσωτερικές πληγές στις ΗΠΑ θα κλείσουν γρήγορα κι αν η Αμερικανική εξωτερική πολιτική εγκαταλείψει το δομικό Τζακσονιανό δισταγμό της και υιοθετήσει ξανά τη Χαμιλτονιανή αποφασιστικότητα ως προς την οικοδόμηση ενός λειτουργικού Διατλαντικού πυλώνα συνεννόησης των δυο πλευρών της Δύσης. Κάτι που στα καθ’ ημάς θα σημάνει και την έναρξη της επιζητούμενης πολιτικής ολοκλήρωσης της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Καθηγητής της Θεωρίας των Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας