Δεν φαίνεται αλλά μπορεί να πάσχετε από άγχος υψηλής λειτουργικότητας

Το άγχος υψηλής λειτουργικότητας συνήθως ωθεί το άτομο προς τα εμπρός αντί να το αφήνει παγωμένο στο φόβο. Ως αποτέλεσμα, συχνά εμφανίζονται πολύ επιτυχημένοι στην εργασία και τη ζωή τους – πράγμα που μπορεί να είναι αντικειμενικά αληθές αν η επιτυχία αυτή μετριέται μόνο σε επιτεύγματα.

Αυτό που οι άλλοι μπορεί να μην γνωρίζουν (και που εσείς δεν θα μοιραζόσασταν ποτέ) είναι ότι κάτω από την επιφάνεια ενός φαινομενικά τέλειου εξωτερικού, παλεύετε με μια συνεχή αναταραχή άγχους.

Στη δουλειά

Στη δουλειά για παράδειγμα μπορεί να είστε η εικόνα της επιτυχίας, να φτάνετε στη δουλειά νωρίτερα από όλους τους άλλους, άψογα ντυμένοι, με τα μαλλιά σας τακτοποιημένα. Οι συνάδελφοί σας μπορεί να λένε ότι είστε δραστήριοι στη δουλειά σας: Δεν έχετε χάσει ποτέ προθεσμία ή δεν έχετε μείνει πίσω σε μια δεδομένη εργασία.
Μπορεί να ήταν η νευρική ενέργεια, ο φόβος της αποτυχίας και ο φόβος μήπως απογοητεύσετε τους άλλους που σας οδήγησαν στην επιτυχία.
Αν και χρειάζεστε απεγνωσμένα ένα ρεπό για να συνέλθετε, συχνά φοβάστε να δηλώσετε ασθένεια. Κανείς δεν θα πίστευε ποτέ ότι κάτι δεν πάει καλά, επειδή πάντα παρουσιάζατε τον εαυτό σας ως μια χαρά.

• Διαβάστε επίσης: Άγχος: O διαλογισμός «εξίσου αποτελεσματικός» με τα αντικαταθλιπτικά

Στην προσωπική ζωή

Στην προσωπική ζωή oι άνθρωποι με άγχος υψηλής λειτουργικότητας τείνουν να είναι πάντα πρόθυμοι να βοηθήσουν τους άλλους – εν μέρει επειδή φοβούνται ότι θα διώξουν τους ανθρώπους μακριά, ότι θα είναι κακός φίλος/σύζυγος/εργαζόμενος ή ότι θα απογοητεύσουν τους άλλους. Το κοινωνικό τους πρόγραμμα τείνει να είναι πολυάσχολο και γεμάτο.

Δυνατά σημεία

Τα πιθανά οφέλη του άγχους υψηλής λειτουργικότητας μπορούν να φανούν στα αποτελέσματα και τις επιτυχίες που παρατηρείτε εσείς και οι άλλοι άνθρωποι.

Τα χαρακτηριστικά των ατόμων με άγχος υψηλής λειτουργικότητας που συχνά θεωρούνται θετικά περιλαμβάνουν:

Εξωστρεφής προσωπικότητα (χαρούμενος, λέει αστεία, χαμογελάει, γελάει)
Ακριβής (φτάνουν νωρίς στα ραντεβού)
Μεθοδικοί (σχεδιάζουν εκ των προτέρων όλες τις πιθανότητες)
Οργανωμένοι (φτιάχνουν λίστες ή κρατούν ημερολόγια)
Υψηλές επιδόσεις
Προσανατολισμένοι στη λεπτομέρεια
Τακτικοί και επιμελείς
Ενεργοί
Χρήσιμοι
Εμφανίζονται εξωτερικά ήρεμοι και συγκεντρωμένοι
Παθιασμένοι
Πιστοί στις σχέσεις τους
Προκαλούν τον θαυμασμό

Στην περίπτωση του άγχους υψηλής λειτουργικότητας, ένας αγώνας βρίσκεται συχνά κάτω από αυτό το πέπλο της επιτυχίας. Το άγχος που νιώθετε για την επιτυχία σας πρέπει αναπόφευκτα να βγει προς τα έξω.

Μοιάζει χαριτωμένο αλλά…

Τα χαρακτηριστικά του άγχους υψηλής λειτουργικότητας μπορεί να γίνουν αντιληπτά από τους άλλους ως «χαριτωμένα» ή απλώς ως μέρος της προσωπικότητάς σας. Στην πραγματικότητα, αυτά τα χαρακτηριστικά καθοδηγούνται από το υποβόσκον άγχος.

Άλλα, βέβαια, χαρακτηριστικά του άγχους υψηλής λειτουργικότητας είναι εσωτερικά και μπορεί να μην γίνουν ποτέ αντιληπτά από τους άλλους – παρόλο που σας προκαλούν μεγάλο άγχος.

Οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν πάντα ότι αυτές οι ενέργειες οφείλονται στο άγχος και μπορεί να τις θεωρούν ως μέρος του εαυτού σας.

Παρά το γεγονός ότι θεωρείτε ότι έχετε «υψηλή λειτουργικότητα», μπορεί να αντιμετωπίζετε τις ακόλουθες δυσκολίες στην καθημερινή σας ζωή.

People pleaser (φοβάστε ότι θα διώξετε τους ανθρώπους, φοβάστε ότι θα είστε κακός φίλος, σύζυγος και υπάλληλος, φοβάστε ότι θα απογοητεύσετε τους άλλους)

Μιλάτε πολύ, νευρική «φλυαρία»

Νευρικές συνήθειες (παίζετε με τα μαλλιά σας, σπάτε τις αρθρώσεις των δαχτύλων σας, δαγκώνετε τα χείλη σας)

Ανάγκη να κάνετε επαναλαμβανόμενα πράγματα (να μετράτε σκάλες ή να κουνιέστε μπρος-πίσω)

Υπερβολική σκέψη

Χαμένος χρόνος (φτάνετε πολύ νωρίς στα ραντεβού)

Ανάγκη για επιβεβαίωση (ζητάτε οδηγίες πολλές φορές ή ελέγχετε συχνά τους άλλους)

Αναβλητικότητα που ακολουθείται από μεγάλες περιόδους εργασίας σε κρίσιμες στιγμές

Αποφυγή οπτικής επαφής

Φλυαρία και τάση να μένετε στα αρνητικά («Τι θα γινόταν αν;» σκέψεις και αναπόληση παρελθοντικών λαθών)

Αδυναμία να πείτε «όχι», έχοντας πάντα ένα υπερφορτωμένο πρόγραμμα, παραμένοντας συνεχώς απασχολημένοι

Αϋπνία (δυσκολία να κοιμηθείτε ή να ξυπνήσετε νωρίς)

Αγωνιστικό μυαλό

Οι άλλοι πιστεύουν ότι είναι «δύσκολο να σας διαβάσουν» (στωικότητα, έλλειψη συναισθηματισμού, ψυχρότητα)

Περιορισμένη κοινωνική ζωή (απορρίπτετε προσκλήσεις)

Αδυναμία να «απολαύσετε τη στιγμή» (αδυναμία να χαλαρώσετε και να είστε στο παρόν ή περιμένετε το χειρότερο σε κάθε κατάσταση)

Αίσθημα εκφοβισμού από το μέλλον

Η τάση να συγκρίνετε τον εαυτό σας με τους άλλους (υπολείπονται των προσδοκιών)

Ψυχική και σωματική κόπωση

Πίστη (μέχρις εσχάτων) στις σχέσεις

Πιθανή κατάχρηση αλκοόλ ή ουσιών ως ανθυγιεινή μέθοδος αντιμετώπισης

Λήψη βοήθειας για το άγχος υψηλής λειτουργικότητας

Υπάρχει διαθέσιμη βοήθεια για άτομα που αντιμετωπίζουν οποιαδήποτε μορφή άγχους, συμπεριλαμβανομένων των μορφών άγχους υψηλής λειτουργικότητας. Ωστόσο, ορισμένα χαρακτηριστικά του άγχους υψηλής λειτουργικότητας μπορεί να σας εμποδίζουν να αναζητήσετε βοήθεια.

Ορισμένοι πιθανοί λόγοι για τους οποίους μπορεί να μην έχετε ζητήσει βοήθεια για το άγχος υψηλής λειτουργικότητας περιλαμβάνουν:

Το θεωρείτε δίκοπο μαχαίρι και δεν θέλετε να χάσετε τη θετική επιρροή του άγχους στα επιτεύγματά σας.

Ανησυχείτε ότι η δουλειά σας θα μείνει πίσω.

Μπορεί να πιστεύετε ότι επειδή φαίνεται να πετυχαίνετε (αυστηρά από αντικειμενική άποψη) σημαίνει ότι δεν «χρειάζεστε βοήθεια» για το άγχος σας – ή ίσως ότι δεν αξίζετε βοήθεια.

Μπορεί να νομίζετε ότι όλοι αγωνίζονται με τον ίδιο τρόπο που αγωνίζεστε εσείς και μπορεί να το θεωρείτε φυσιολογικό. Από την άλλη πλευρά, μπορεί να πιστεύετε ότι απλώς είστε «κακοί» στο να αντιμετωπίζετε το άγχος της ζωής.

Δεν έχετε μιλήσει ποτέ σε κανέναν για τους εσωτερικούς σας αγώνες και η σιωπή σας έχει ενισχύσει την αίσθηση ότι δεν μπορείτε να ζητήσετε βοήθεια.

Μπορεί να πιστεύετε ότι κανείς δεν θα σας υποστήριζε στο να ζητήσετε ή να αναζητήσετε βοήθεια, επειδή δεν σας έχει δει να αγωνίζεστε.

Κανονικό άγχος έναντι άγχους υψηλής λειτουργικότητας

Υπάρχουν λίγες έρευνες σχετικά με το θέμα του άγχους υψηλής λειτουργικότητας, αλλά γνωρίζουμε ότι υπάρχει ένα βέλτιστο επίπεδο άγχους (όχι πολύ χαμηλό ή πολύ υψηλό) που τροφοδοτεί την απόδοση (νόμος Yerkes-Dodson).

Με βάση αυτή την έννοια, η ικανότητά σας να λειτουργείτε σε υψηλότερο επίπεδο θα μπορούσε να αυξηθεί αν είχατε ένα ήπιο έως μέτριο επίπεδο άγχους (σε αντίθεση με το σοβαρό άγχος).

Ο δείκτης νοημοσύνης μπορεί επίσης να παίζει ρόλο στο πόσο καλά λειτουργούν τα άτομα με άγχος στην εργασία και τη ζωή. Μια μελέτη του 2005 διαπίστωσε ότι οι οικονομικοί διευθυντές με υψηλά επίπεδα άγχους ήταν οι καλύτεροι διαχειριστές χρημάτων – εφόσον είχαν επίσης υψηλό δείκτη νοημοσύνης.

Δεσμευτείτε να αφιερώνετε 10 λεπτά την ημέρα για να ασχοληθείτε με την ψυχική σας υγεία

Πριν κάνετε οποιαδήποτε γνωστική εργασία (αλλαγή των σκέψεών σας), εξετάστε αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως ο περιορισμός της καφεΐνης, η υγιεινή διατροφή και η τακτική άσκηση.

Η υγιεινή του ύπνου είναι επίσης σημαντική, όπως η τήρηση μιας τακτικής ώρας ύπνου και το να μην μένετε στο κρεβάτι αν το μυαλό σας τρέχει. Αντ’ αυτού, σηκωθείτε και κάντε κάτι άλλο μέχρι να νιώσετε κουρασμένοι

Κοιτάξτε μερικά από τα μοτίβα της σκέψης σας. Για παράδειγμα, το άγχος περιλαμβάνει πολλές αρνητικές προβλέψεις («Τι θα γίνει αν δεν προλάβω την προθεσμία» ή «Ξέρω ότι θα γελοιοποιηθώ κατά τη διάρκεια αυτής της παρουσίασης!»).

Όταν παρατηρήσετε μια αρνητική σκέψη, προσπαθήστε να την αντιμετωπίσετε με κάτι πιο ρεαλιστικό ή βοηθητικό, όπως «Πάντα προλαβαίνω τις προθεσμίες μου, και ακόμη και αν χάσω αυτή τη φορά δεν θα είναι το τέλος του κόσμου».

Βρείτε στρατηγικές αντιμετώπισης νευρικών συνηθειών, όπως το να δαγκώνετε τα χείλη σας ή να μασάτε τα νύχια σας. Η εξάσκηση της βαθιάς αναπνοής ή της προοδευτικής μυϊκής χαλάρωσης μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο της έντασης.

Μάθετε πώς να χρησιμοποιείτε μια ανταγωνιστική αντίδραση για να αντιμετωπίσετε τις νευρικές σας συνήθειες. Αυτή η τεχνική σας βάζει να εκτελείτε μια ενέργεια που είναι ασύμβατη με τη νευρική συνήθεια – όπως το μάσημα τσίχλας για να μην τρώτε τα χείλη σας.

Αναρωτηθείτε γιατί κρατάτε το άγχος σας. Μήπως φοβάστε ότι αν δεν σας οδηγεί πλέον το άγχος, θα πάψετε να είστε υπερεπιτυχημένοι;

*Με στοχεία από verywellmind.com