Κίνηση ματ της Ελλάδας με Λιβύη – Οι σεισμικές έρευνες και τα τρία σενάρια

«Εμείς θέλουμε να κάνουμε ένα άνοιγμα στη Λιβύη συνολικά, για να μπορέσουμε επιτέλους να οριοθετήσουμε θαλάσσιες ζώνες. (…) Και θα μπορούσαμε να διερευνήσουμε τη δυνατότητα να αξιοποιήσουμε από κοινού υδρογονάνθρακες οι οποίοι βρίσκονται στην περιοχή μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης» είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης (ΑΝΤ1). Και συνέδεσε την αναφορά του αυτή τόσο με το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο όσο και με την έναρξη των σεισμικών ερευνών νότια της Πελοποννήσου και δυτικά της Κρήτης από την κοινοπραξία ExxonMobil – Hellenic Energy την περασμένη εβδομάδα. Με το μήνυμα της Αθήνας να είναι σαφές. Αναζητούνται παίκτες. Παίκτες αξιόπιστοι που να μπορούν να ξεκινήσουν συνομιλίες με την Ελλάδα, να κρατήσουν ζεστούς τους διαύλους επικοινωνίας και να δημιουργήσουν το έδαφος για λύσεις.

Λύσεις οι οποίες ωστόσο θα μπορούν να οριστικοποιηθούν με την εκλογή κυβέρνησης στη Λιβύη. Αφού τόσο η Ελλάδα όσο και όλες οι χώρες που κατήγγειλαν το νέο «τουρκολιβυκό μνημόνιο» για τους υδρογονάνθρακες – μεταξύ των οποίων ΗΠΑ, Γαλλία, Γερμανία, Αίγυπτος κ.ά. – υπογραμμίζουν με έμφαση ότι η παρούσα προσωρινή κυβέρνηση του Αμπντέλ Χαμίντ Ντμπέιμπα δεν έχει καμία δικαιοδοσία να υπογράφει συμφωνίες δεσμευτικές για τη χώρα. Υπόμνηση την οποία έκανε και το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Με τις διπλωματικές αντιφάσεις να μην επιτρέπονται στα συμφέροντα της Αθήνας. Το μήνυμα Μητσοτάκη σε συνδυασμό με την έναρξη των σεισμικών ερευνών δείχνει τη διάθεση της ελληνικής πλευράς να δηλώσει – τουλάχιστον σε επίπεδο ρητορικής – έτοιμη για λύσεις. Αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο και να έχει ήδη αρχίσει να συζητά με παράγοντες της Λιβύης παρασκηνιακά. Με δεδομένες και τις σχέσεις της Αθήνας με τον πρόεδρο του Κοινοβουλίου της Λιβύης, Αγκίλα Σάλεχ.

Οι δηλώσεις Μητσοτάκη ακουμπάνε και στη δήλωση του επικεφαλής της Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου (NOC) της Λιβύης Φαρχάτ μπιν Κάντρα, από τη Βεγγάζη, ο οποίος μίλησε για ενδεχόμενο κατασκευής αγωγών σύνδεσης της Λιβύης με την Ελλάδα και την Αίγυπτο. Ενα σχέδιο το οποίο αμφισβητεί τα παράνομα τουρκολιβυκά μνημόνια. Εδώ να σημειωθεί και η αντίδραση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που έδειξε την Ουάσιγκτον θετικά διακείμενη σε ένα τέτοιο σχέδιο. Τη δήλωση Μπιν Κάντρα διέψευσε το υπουργείο Πετρελαίου της κυβέρνησης Ντμπέιμπα, ως «αβάσιμη». Σε άρθρο δε της ρωσικής «Nezavisimaya Gazeta» γίνεται λόγος για παραπλανητικές δηλώσεις, οι οποίες οφείλονται στις σχέσεις του Μπιν Κάντρα με τον Χαλίφα Χαφτάρ και την πρόθεσή του «να συγκεντρώσει περισσότερη υποστήριξη από την Αίγυπτο και την Ελλάδα, δύο χώρες σε συγκρουσιακές σχέσεις με την Τουρκία». Χαρακτηρίζει δε τον επικεφαλής της NOC «ένα εργαλείο στα χέρια των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων». Να σημειωθεί ωστόσο ότι η NOC πρόσφατα κατέληξε σε συμφωνία με την ΕΝΙ και την ΒΡ προκειμένου να ξεκινήσουν έρευνες για φυσικό αέριο στη Σύρτη.

Η συνομιλία

Με τις εξελίξεις να «τρέχουν» στη σκιά και της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και των αναγκών που δημιουργεί, δεν πρέπει να αγνοηθεί και η συνομιλία Μητσοτάκη με τον αμερικανό ΥΠΕΞ Αντονι Μπλίνκεν που συμπεριλάμβανε και αναφορά στην ανάγκη συνομιλιών Ελλάδας – Λιβύης. Ακόμα και αν οι ΗΠΑ λόγω εκλογών αλλά και του πολέμου στην Ουκρανία ίσως δείχνουν να μην προβάλλουν την υπόθεση Λιβύη. Ισως και όχι. Ωστόσο η επικυριαρχία που επιχειρεί να ασκήσει η Τουρκία στη Λιβύη και δη τα στρατιωτικά μνημόνια που υπογράφει έχουν ήδη αρχίσει να προκαλούν τις δυνάμεις που μπορούν να τη δουν σαν απειλή για τα συμφέροντά τους στην περιοχή και πέραν της Ελλάδας.

Ενα από τα ερωτήματα που μπαίνει μετά και την έναρξη ερευνών της ExxonMobil σε ελληνικά ύδατα είναι κατά πόσο αυτά βασίζονται σε ρεαλιστικές προσδοκίες για κοιτάσματα και αν συνδέονται τελικά με εξελίξεις στη γειτονική Λιβύη. Θα μπορούσαν οι εταιρείες να κινήσουν εξελίξεις με αιχμή τα συμφέροντά τους υποχρεώνοντας και τις κυβερνήσεις δυνάμεων που έχουν συμφέροντα να ακολουθήσουν;

Τρία σενάρια

Εκτιμήσεις και εικασίες αναφέρονται σε τρία πιθανά σενάρια:

Πρώτο σενάριο. Η ExxonMobil να κινήθηκε με γνώμονα μόνο το κέρδος. Αλλά οι αποφάσεις της να μην αποκλείεται τελικά να επιβάλουν εξελίξεις.

Δεύτερο σενάριο. Η ExxonMobil να κινείται σε ένα πλαίσιο πολιτικής συνεννόησης και να επιδιώκει ένα μοντέλο Κύπρου και στη Λιβύη. Εναρξη ερευνών σε ελληνικά νερά, αλλά και έναρξη ερευνών από κάποια άλλη κοινοπραξία, ή και την ίδια σε λιβυκά νερά, με στόχο κάποια στιγμή να υπάρξει συνεννόηση.

Τρίτο σενάριο. Μια σιωπηλή συμφωνία αμοιβαίας ανοχής. Η Ελλάδα προχωρά σε έρευνες αλλά θα μπορούσε να ανεχθεί και τουρκικές κινήσεις στην περιοχή της Λιβύης.

Σε αυτό το πλαίσιο η Αθήνα καλείται να εξετάσει επίσης κατά πόσο τη βοηθά να μην έχει πρεσβευτή στην Τρίπολη, υπό ποιες συνθήκες θα μπορούσε να λύσει το ζήτημα, ώστε να μην αφήνει κενά, αλλά και πώς και πότε θα προχωρήσει στο θέμα της επέκτασης των χωρικών υδάτων της νότια της Κρήτης…

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ